hoofdstuk 4: het strafrecht: wat is het strafrecht
Leerdoelen
Je kunt de uitgangspunten van het strafrecht noemen en toelichten Je kunt de rechten van een verdachte noemen en daarbij vertellen waarom deze rechten belangrijk zijn voor onze rechtsstaat
In deze les zitten 25 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.
Lesduur is: 50 min
Onderdelen in deze les
Leerdoelen
Je kunt de uitgangspunten van het strafrecht noemen en toelichten Je kunt de rechten van een verdachte noemen en daarbij vertellen waarom deze rechten belangrijk zijn voor onze rechtsstaat
Slide 1 - Tekstslide
Wat doet een rechter?
Slide 2 - Open vraag
Zou jij rechter willen zijn? Leg je antwoord uit
Slide 3 - Open vraag
www.npostart.nl
Slide 4 - Link
Slide 5 - Video
Slide 6 - Video
Rechtsbronnen
Wetboek van Strafrecht
misdrijven en overtredingen. Geweldsmisdrijven, diefstal, openbaar dronkenschap
Wegenverkeerswet
Hierin staan alle misdrijven en overtredingen die te maken hebben met het verkeer. Zoals joyriding en rijden onder invloed
Wet Wapens en munitie
Hierin vind je alles over het bezit van wapens en wat verboden is, zoals automatische wapens maar ook boksbeugels en pepperspray
waar iets te vinden is over wetten of de betekenis daarvan.
Belangrijke rechtsbronnen zijn: De Nederlandse wet, internationale wetgeving en jurisprudentie
Opiumwet
Hierin vindt je alles dat te maken heeft met drugs en het bezit of verkoop daarvan.
jurisprudentie
alle uitspraken van rechters bij elkaar.
Soms is een wet namelijk niet helemaal duidelijk. Een rechter legt deze wet dan zelf uit. Andere rechters volgen deze uitleg zodat het eerlijk blijft
Slide 7 - Tekstslide
Uitgangspunten?
Uitgangspunten: waar houd je als rechter rekening mee?
Slide 8 - Tekstslide
Uitgangspunten (1/5)
- je kunt alleen gestraft worden voor iets wat volgens de wet strafbaar is
De wet bepaalt ook de maximumstraf
Slide 9 - Tekstslide
Waarom zou de wet geen minimumstraf eisen?
Slide 10 - Open vraag
Uitgangspunten (2/5)
Er wordt rekening gehouden met de ernst van het delict
Met drank op achter het stuur wordt door een andere rechter behandeld dan moord en er staat een veel zwaardere straf op moord
Slide 11 - Tekstslide
Uitgangspunten (3/5)
Er wordt gekeken naar de situatie waarin het delict plaatsvond.
Overmacht Noodweer
Wanneer er sprake is van zelfverdediging
De situatie dwingt je tot iets strafbaars. Bijvoorbeeld: hoogzwangere vrouw naar ziekenhuis brengen
Slide 12 - Tekstslide
Uitgangspunten (4/5)
Er wordt rekening gehouden met de achtergrond en persoonlijke eigenschappen van de dader
Ontoerekeningsvatbaar
de dader weet niet wat hij doet, hij kan er zelf niets aan doen en moet psychiatrische hulp krijgen. (geldt dus niet voor drank of drugs)
Slide 13 - Tekstslide
Uitgangspunten (5/5)
Er wordt rekening houden met de leeftijd van de dader
zie jeugdstrafrecht
Slide 14 - Tekstslide
Uitgangspunten
- strafbaar volgens wet - ernst van het delict - in welke situatie - wat is de achtergrond van de dader? - wat is de leeftijd van de dader?
Slide 15 - Tekstslide
Jeugdstrafrecht
Art. 77a-77hh Sr:
• Leeftijden:
• Tot 12 jaar: geen strafrechtelijke vervolging
• Vanaf 16 jaar en ouder mag ook meerderjarigen strafrecht worden toegepast. Rechter bepaalt.
• Tussen 18-21 mag ook jeugdstrafrecht worden toegepast.
Slide 16 - Tekstslide
Lezen en maken
maak opdracht 1, 2 en 3
Klaar?
zoek op internet (via de krantenbank) een voorbeeld van overmacht of noodweer. Deel dit met de klas
Slide 17 - Tekstslide
Door rood rijden omdat je geen andere keuze hebt
A
noodweer
B
overmacht
C
legaliteitsbeginsel
D
trias politica
Slide 18 - Quizvraag
Wanneer de rechter een maatregel oplegt dan is dit bijvoorbeeld:
A
gevangenisstraf
B
geldboete
C
taakstraf
D
tbs
Slide 19 - Quizvraag
Welke jongeren vallen onder jeugdstrafrecht?
A
12-16
B
14-18
C
16-21
D
12-18
Slide 20 - Quizvraag
Bedenk zelf een situatie waarin noodweer een rol speelt
Slide 21 - Open vraag
Slide 22 - Sleepvraag
Rechten verdachten
Verdachte = redelijk vermoeden
Recht om te weten waar je van verdacht wordt.
Recht op advocaat
Recht om te zwijgen
Beperkte tijd vast houden
Eerlijk proces > onafhankelijke en onpartijdige rechter
onschuldig tot rechter de straf heeft uitgesproken.
De politie moet dus een goede reden hebben om je aan te houden
vanaf moment van inverzekeringstelling (langer dan 6 uur vastgehouden). Als je de kosten niet kan betalen wordt een advocaat toegewezen
Een verdachte mag maximaal 110 dagen en 6 uur worden vastgehouden voordat de rechtszaak begint
Een verdachte moet wel meewerken aan het vaststellen van de identiteit (legitimatie, vingerafdrukken, DNA)
Wanneer een rechter niet onpartijdig is kan een rechter 'gewraakt' worden. Een voorbeeld hiervan is te vinden in het proces van Wilders
Soms heeft de media iemand al veroordeeld voordat de rechter het vonnis geveld heeft. Dit noem je 'trial by media'. Eenzijdige berichtgeving zorgt er dan voor dat ook de samenleving een verdachte al schuldig vindt. Goede media spreekt dan ook van verdachte ipv dader.
Slide 23 - Tekstslide
Rechten verdachten
8. Na de uitspraak van de rechter mag je in hoger beroep gaan 9. Misdrijven en overtredingen kunnen verjaren 10. vrijgesproken = vrij behalve bij moordzaken
ernstige delicten zoals moord kunnen nooit verjaren