Les 5 Koningstijd, republiek, keizerrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Het Romeinse Rijk

3.2 Koningstijd, Republiek, Keizertijd 

lever je huiswerk in.

Tweede Punische Oorlog

Het ontstaan van Rome

De Romeinse Republiek

Uitbreiding buiten Italië

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe het Romeinse bestuur geregeld was in de koningstijd, Republiek en Keizertijd.

Koningstijd

Laatste koning verjaagd in 509 v.Chr. (wreed en arrogant)

- Nooit mag meer één persoon zoveel macht krijgen.

- De macht mag niet meer overgaan van vader op zoon.

Tranquilius Superbus

Republiek

Elk jaar kozen de Romeinen twee personen als hoogste machthebbers: de Consuls.

Na hun ambtstermijn komen deze bestuurders in de Senaat: adviesraad van 600 rijke en machtige Romeinen. In de Republiek bepaalde de senaat de Romeinse politiek.

Republiek

- Adellijke families hebben de macht in Rome: Patriciërs.

- Plebejers (alle 'gewone burgers') mogen stemmen maar hun stemmen tellen minder dan die van de Patriciërs.

- Vanaf de vierde eeuw v. Chr. is er nauwelijks verschil in rijkdom tussen Patriciërs en rijke Plebejers.

- Gelijkheid, minstens 1 consul moet plebejer zijn.

- Volkstribunen (10) beschermer van de Plebejers, kunnen met Vetorecht beslissingen tegenhouden.

Octavianus neemt wraak

44 v. Chr.

• De geadopteerde zoon van Julius Caesar, Octavianus, neemt wraak
• Hij schakelt de daders en andere tegenstanders één voor één uit.
• Ook zijn vroegere medestander, Marcus Antonius, en diens geliefde: Cleopatra

Imperator Caesar Augustus

27 v. Chr. - 14 n. Chr.

• Uiteindelijk is er niemand machtiger dan hij. De rust in het rijk is terug.
• De senaat bedankt hem hiervoor en geeft de titel Augustus ('de verhevene') te geven. 
• Augustus wordt de eerste keizer (princeps) van het Romeinse Rijk.

Pax Romana

27 v. Chr.

• Met keizer Augustus begint een periode van rust en vrede die ongeveer 200 jaar duurt: de Pax Romana (vrede van Rome)
• Het rijk breidt zich nog steeds verder uit, maar voorlopig is er tussen de machtigste politieke groepen een soort vrede...  

Keizertijd:

• 1e eeuw v.Chr: veel legercommandanten machtiger geworden dan de Senaat. 
  
  
• Steeds vaker onderling oorlog tussen de legercommandanten > Burgeroorlog.
  
  
• 45 v.Chr: Julius Caesar verslaat al zijn tegenstanders en wordt Dictator voor het leven.
  
  
• Jaar erna wordt hij vermoord door Senatoren die de echte Republiek terug wilde.

keizertijd:

- Na strijd tussen moordenaars en aanhangers van Caesar kreeg Octavianus de macht en herstelde de Senaat. Later noemde ze hem Augustus.

- Senaat geeft advies, dat vaak wordt opgevolgd door de keizer.

- Consul en volkstribuun blijven bestaan maar de keizer had de macht mét vetorecht

- Keizer benoemde  zelf mensen om provincies te besturen, voor financiën en rechtspraak en om legers te leiden.

- Keizer vaak vereerd als een god.

- Het volk vond een keizer hebben eigenlijk wel prima, het gaf rust in het rijk!

Eén goede keizer...

...wil niet zeggen dat zijn opvolgers dat ook altijd waren...

Tiberius was geadopteerd door Augustus en was tussen 14 en 37.  Hoewel hij als goede keizer begint, gaat het als snel bergafwaarts...

...en wordt hij vermoord(?) in opdracht van zijn achterneef Caligula, die vervolgens één van de wreedste en slechtste keizers ooit wordt.

Na 4 jaar ellende wordt Caligula vermoord en opgevolgd door zijn oom Claudius. Een goede keizer, en dat had eigenlijk niemand verwacht...

...de (4e) vrouw van Claudius wil dat haar zoon Nero keizer wordt en laat haar man vergiftigen. Nero wordt één van de beruchtste keizers...

Wie waren er in het begin van de Republiek machtiger?

1. Patriciërs
2. Plebejers

Wie werd de opvolger van Julius Caesar?

1. Marcus Antonius
2. Augustus

Wie waren ten tijde van de Republiek de belangrijkste machthebbers?

1. Een koning
2. Een keizer
3. 2 consuls
4. het senaat

Welke volgorde van bestuursvorm klopt?

1. Keizertijd, republiek, koningstijd
2. Republiek, koningstijd, keizertijd
3. Koningstijd, Republiek, keizertijd

Wat voor bestuursvorm kwam er na de dood van Julius Caesar

1. Republiek
2. Monarchie
3. Keizertijd
4. Aristocratie

Tot wat riep Julius Ceasar zichzelf uit?

1. Koning
2. Keizer
3. Dictator
4. President