Meetgereedschappen

Meetgereedschappen

Les: Meetgereedschappen.

Doel: Aan het eind van deze les weet jij welke verschillende meetgereedschappen er zijn.

Verkenning: Welke meetgereedschappen ken je al?

Instructie: Klassikaal bespreken.

Oefening: Leren meten.

Evaluatie: Hoe ging het?

Welke meetgereedschappen ken je al?

Waarom meten?

Bij praktisch elke klus komt wel meetwerk kijken. ‘Meten is weten’ en ‘Meet twee keer, snij één keer’ zijn wijsheden die zo vaak worden verkondigd dat het clichés zijn geworden. Maar elke vakman weet uit ervaring dat ze kloppen.

De spullen die je nodig hebt om de maat te nemen, behoren niet direct tot de duurste gereedschappen. Maar de materialen waarmee je werkt zijn wel vaak prijzig. Zonde als het fout gaat. Daarom is het belangrijk voor elke klus het juiste meetgereedschap bij de hand te hebben.

Duimstok

Dit simpele meetgereedschap – ook wel vouwmeter genoemd – is van oudsher het symbool van de timmerman. De naam stamt nog uit de tijd dat afmetingen werden uitgedrukt in duimen in plaats van centimeters. Hij is 1 of 2 meter lang en traditioneel vervaardigd van hout, maar ook in kunststof of metalen uitvoering te koop. Een duimstok is niet geschikt voor het nemen van inwendige maten – bijvoorbeeld in een raamkozijn – omdat hij in stukken van ca. 25 cm uitvouwt en altijd te lang of te kort is.

Gebruik:

Een duimstok wordt gebruikt voor het afmeten van wat grotere werkstukken, zoals bijvoorbeeld kastplanken of vloerdelen. Voor het precies opmeten van lange afstanden is hij minder geschikt, omdat dan de foutenmarge toeneemt.

Tip:

Let erop dat de segmenten van de duimstok precies in elkaars verlengde liggen wanneer je de maat neemt.

Liniaal:

Een klusliniaal is gemaakt van staal of aluminium en gewoonlijk 50 tot 100 cm lang. Het handigst is een liniaal die voorzien is van een handvat. De lengteverdeling op een liniaal wordt aangegeven in centimeters en millimeters.

Gebruik: 

Een klusliniaal is ideaal om nauwkeurig kleine werkstukken af te meten en hij komt ook van pas bij het recht afsnijden van zachte materialen als karton of stof.

Rolmaat

Rolmaten zijn er in verschillende afmetingen. Veel voorkomende lengtes zijn 3, 5 of 8 meter.

Nauwkeurig meten met een rolmaat vraagt om enige kennis van zaken. Dat heeft te maken met het lipje aan het uiteinde. Dit kan namelijk een paar millimeter worden uitgetrokken, wat een functie heeft bij het meten van buitenwerkse en binnenwerkse maten.

Gebruik:

De rolmaat is een bijzonder flexibel instrumentje waarmee je zowel binnen- en buitenmaten als omtrekmaten kunt meten. Voor het opmeten van lange stukken, bijvoorbeeld een vloer, is hij handiger en nauwkeuriger dan een duimstok.

Tip:

Rol het meetlint na gebruik direct op, want het is vrij kwetsbaar. Als er een knik in komt, is je rolmaat waardeloos.

 

Afstandsmeter:

Het toppunt van gemak en precisie is een elektronische afstandsmeter die een stip op een oppervlak – bijvoorbeeld een tegenoverliggende muur – projecteert en met grote nauwkeurigheid berekent hoever die verwijderd is. Het resultaat is af te lezen op het schermpje. Een laser afstandsmeter kan ook optellen en aftrekken, wat erg handig is om inhoud en volumes te bepalen.

Gebruik: Een laser afstandsmeter is een aardige cent duurder dan een duimstok of rolmaat, maar voor grote bouw- of verbouwingsklussen het overwegen waard vanwege het gebruiksgemak en de precisie.

Schuifmaat:

Een schuifmaat is een precisie-instrumentje, gemaakt van staal of messing. Je kunt er zowel binnen- als buitenmaten uiterst nauwkeurig mee opmeten. Het toppunt van precisie is een digitale schuifmaat met een display die de afmetingen in tienden van millimeters aangeeft.

Gebruik: 

Een schuifmaat is onder meer onmisbaar voor het opmeten van de binnen- en buitendiameter van buizen en pijpen

Winkelhaak:

Een stalen of aluminium winkelhaak dient voor het afmeten van haakse hoeken en hoeken van 45°. Voor de meeste klussen voldoet een winkelhaak met een liniaallengte van 30 cm, maar ze zijn verkrijgbaar tot een lengte van 70 cm.

Gebruik: Een winkelhaak hoort in elke gereedschapskist, want het is hét instrument om rechte hoeken af te tekenen en te controleren. Leg de dikke kant strak tegen de lat en teken de zaaglijn af langs de liniaal, dan kan het niet mis gaan.

Waterpas:

Met een waterpas kun je zowel horizontale als verticale lijnen recht opmeten en uitzetten. De klassieke waterpas heeft drie ‘libellen’ (buisjes met een vloeistof ). Wanneer de luchtbel zich precies in het midden van de libel bevindt, betekent dit dat de lijn horizontaal of loodrecht is. Waterpassen zijn er in hout en metaal en verkrijgbaar in verschillende lengtes. Hoe langer de waterpas, hoe nauwkeuriger.

Gebruik: Van het ophangen van een schilderijtje tot het stellen van de wasmachine en van het plaatsen van deuren tot het metselen van een tuinmuur: een waterpas komt altijd van pas.

Schietlood:

Het simpelste stukje gereedschap dat er bestaat, maar onmisbaar voor verschillende klussen. Een schietlood of paslood is een touwtje met een gewichtje eraan, dat van pas komt voor het loodrecht uitzetten van verticale lijnen.

Gebruik: Bij behangen of betegelen zet je met een schietlood een loodrechte lijn af voor het aanbrengen van de eerste rij tegels of strook behang.

Met een duimstok kan ik binnenwerkse- en buitenwerkse maten meten

1. Waar
2. Niet waar

Bij de rolmaat kan je het voorste lipje bewegen..

1. Waar, dit hoort zo.
2. Niet waar, dan is je rolmaat stuk

Een afstandsmeter is ideaal om een plankje mee op te meten.

1. Waar
2. Niet waar

Hoe korter de waterpas, hoe nauwkeuriger het resultaat.

1. Waar
2. Niet waar

Met de winkelhaak kan je..

1. shoppen!
2. lange vloerdelen opmeten.
3. een haakse hoek aftekenen.
4. perfecte cirkels maken.

• We pakken meetgereedschappen erbij en kijken hoe ze werken.
• Wanneer gebruik ik nou de duimstok of de rolmaat?
• Toepassen van verschillende meetgereedschappen. 

Evaluatie

• Heb ik mijn doel bereikt? Ik ken de verschillende soorten meetgereedschappen. 
• Ik weet: welk meetgereedschap ik gebruik per situatie.
• Ik kan: De verschillende meetgereedschappen gebruiken.