§6.2 Bevolking: spreiding, groei en verstedelijking

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

§6.2 Bevolking:

Spreiding, groei en verstedelijking

(§3.4 VWO4)

Leerdoelen

• Je kunt in hoofdlijnen de bevolkingsspreiding van Zuid-Amerika in het verleden en heden beschrijven en verklaren.
• Je kunt de verschillende etnische groepen noemen.
• Je weet hoe de verstedelijking in Zuid-Amerika verloopt en kunt het ook verklaren.
  

Bevolkingsspreiding & dichtheid

Wat valt je op?

Bevolkings-spreiding

Bevolkingsdruk hangt af van de draagkracht van een gebied:

• Klimaat
• Bodemkwaliteit
• Beschikbaarheid water

Bevolkingsdruk

De intensiteit (mate) waarin de inwoners van een gebied beslag leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen.

Draagkracht

Het maximaal aantal mensen dat op een gebied of op aarde kan leven zonder schade aan te richten aan het ecosysteem.

Reliëf is van belang!

Inheemsen

Waar?

1. Langs rivieren in het Amazonegebied

2. Hogere delen Andes

Verklaring?

1. Beschikbaarheid van zoet water en voedsel

2. Koeler klimaat => geschikt voor gewassen als aardappelen, tarwe, mais

1

2

Hoogteligging en gewassen in de Andes

Europese kolonisten

Waar?
1. Lagere delen Andesgebergte
2. Kustzone en monding rivieren

Verklaring?

1. Valleien geschikt voor tropische handelsgewassen zoals koffie, suiker en cacao

2. Goede bereikbaarheid i.v.m. handel

2

1

Centrum-periferie model

Waarom zijn grote delen van Zuid-Amerika dunbevolkt?

• Gebergten bemoeilijken bereikbaarheid
• Tropisch regenwouden bemoeilijken bereikbaarheid
• Onvruchtbare bodems

Dunbevolkte gebieden verklaard

Bevolkings-samenstelling

Bevolkingsgroepen

• Inheemsen
• Europeanen

• Afrikanen (tot slaaf gemaakten)

• Aziaten (contractarbeiders)

Mestiezen

Bevolkingssamenstelling

Door het samenwonen van zoveel mensen met een verschillende etniciteit, is de samenleving van Zuid-Amerika erg gemestizeerd.

Mesties: Afstammeling van Indiaanse en blanke voorouders

Mulat: Afstammeling van een Afrikaanse en Europese voorouders 

In welk fase van het demografisch transitiemodel zitten de meeste landen van Zuid-Amerika?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Waarom nemen Argentinië en Uruguay een andere positie in t.o.v. bijvoorbeeld Ecuador, in het demografisch transitiemodel?

Waar kon je het beste landbouw bedrijven in Z-Amerika? Betere klimaten in Argentinië en Uruguay i.c.m. kustligging. Was dus oorspronkelijk makkelijker je hier te vestigen.

Natuurlijke bevolkingsgroei

- Tussen 1960 & 1970 het hoogste ter wereld

-  Nu ongeveer 1%

Daling komt door:

- Stijgende welvaart

- Hoger opleidingsniveau

- Verstedelijking

- Media (soap series met kleine gezinnen hebben ook invloed)

Wat is het meest verstedelijkte continent?

1. Afrika
2. Azië
3. Europa
4. Zuid-Amerika

Verstedelijking

Wat is het algemene verband tussen de

verstedelijkingsgraad en het verstedelijkingstempo?

Verstedelijkings-graad

Zuid-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld.

Oorzaken snelle verstedelijking (na 1950).
Door mechanisatie:

• Uitstoot landbouwarbeiders (platteland)
• Opkomst industrie (in de stad)

1960

2010

Verstedelijkings-tempo

Gevolgen van deze snelle verstedelijking:

• Het ontstaan van megasteden (met favela's).
  
• Toename bevolkingsdichtheid in kustzone, maar na 1980 vlakt dit af.
  
• Na 1980 vooral snelle groei middelgrote steden omdat de megasteden vol raakten.

Noem 3 negatieve gevolgen van het ontstaan van megasteden.

Bevolkingsdruk

''De mate waarin de bewoners van een gebied beslag
leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen
(natuurlijke mogelijkheden)''

La Paz > El Alto (Bolivia)

El Alto is een favela (sloppenwijk): grote informele sector, overbelasting infrastructuur richting La Paz, onveilig gevoel vrouwen.

Oplossing: kabelbaan tussen La Paz & El Alto 

La Paz - Dubbelstad

n veel Zuid-Amerikaanse steden probeert de overheid de nieuwbouwijken in de periferie te integreren in de stad door de relatieve afstand naar het centrum te verkleinen. Deze nieuwe kabelbaan tussen La Paz en El Alto zorgt ervoor dat de inwoners van de favela’s van El Alto zich in minder dan tien minuten van de ene stad naar de andere kunnen verplaatsen. Door files deden ze er vroeger met de bus anderhalf uur over. Elke inwoner krijgt dagelijks een gratis rit. Op die manier raken de favela’s beter geïntegreerd in de officiële stad.

Qua OV is er gekozen voor een kabelbaan. Waarom niet voor bussen en/of metro's?

Teleférico La Paz - El Alto 

Deze nieuwe kabelbaan tussen La Paz en de voorstad El Alto zorgt ervoor dat de inwoners van de favela's van El Alto (4.150 meter) zich snel van hun voorstad naar de administratieve hoofdstad van het land kunnen verplaatsen. 

De 'Teleférico' wordt het hoogste en langste stadskabelbaannetwerk ter wereld. Momenteel zijn drie trajecten al in gebruik; nog eens zes andere kabelbanen staan gepland.

La Paz - Dubbelstad

n veel Zuid-Amerikaanse steden probeert de overheid de nieuwbouwijken in de periferie te integreren in de stad door de relatieve afstand naar het centrum te verkleinen. Deze nieuwe kabelbaan tussen La Paz en El Alto zorgt ervoor dat de inwoners van de favela’s van El Alto zich in minder dan tien minuten van de ene stad naar de andere kunnen verplaatsen. Door files deden ze er vroeger met de bus anderhalf uur over. Elke inwoner krijgt dagelijks een gratis rit. Op die manier raken de favela’s beter geïntegreerd in de officiële stad.

De stad blijft maar groeien

Verstedelijking/urbanisatie +
Natuurlijke bevolkingsgroei

Woningtekorten

Zelf (illegaal) bouwen op grond zonder eigendomsrecht, voorzieningen en infrastructuur

Informal cities

Definitie

Illegale wijken zonder voorzieningen waar bewoners geen eigenaar van de grond zijn waarop ze wonen.

De stad blijft maar groeien

Inmiddels zijn alle hellingen vanuit La Paz volgebouwd en kruipt de dubbelstad de hoogvlakte op. El Alto slaat steeds verder zijn vleugels uit over de hoogvlakte. Op de achtergrond zie je de nieuwe wijken al oprukken. Op de voorgrond zie je nog een traditioneel huis. Die huizen zijn gebouwd van adobe. Adobe is een mengsel van stro en aarde. Omdat adobe niet waterbestendig is, zie je toch het gebruik van 'dure' bakstenen toenemen.

Rio de Janeiro

Aan de slag! 

Ga aan de slag met opdvan §6.2