3.1 De oude Grieken'

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

De Griekse wereld

Programma

wat?	hoe?	tijd?
uitleg 3.1	klassikaal	15 minuten
leerdoelencheck	klassikaal	10 minuten
toets leren	klassikaal	5 minuten

Aan het einde van deze les...

- kun je uitleggen wat stadstaten en kolonies zijn

- kun je verklaren waarom de Grieken kolonies stichtten in andere gebieden.

- weet je hoe de stadstaat Athene werd bestuurd

- weet je hoe de stadstaat Sparta werd bestuurd

De Tijd van Grieken en Romeinen

3000 v. Chr. -  500 n. Chr. 

we noemen deze periode ook wel de oudheid

De Griekse wereld omstreeks 500 v.chr.

Dit hoofdstuk

• Politiek en bestuur
•  Goden
• Oorlog en Spelen
• Kunst

Het oude Griekenland

• Ook wel Polis (Poleis)
• Griekenland was geen geheel, maar bestond uit zelfstandige stadstaten.

• Ontstonden rond 800 v.C.

• Er waren ontzettend veel van deze stadstaten

• Veel gebergten tussen deze stadstaten. 

 Kolonies

Kolonie= Stuk land in een ander land waar mensen zich vestigen.

Oorzaak

Te weinig grond is geschikt voor akkerbouw

Gevolg

Het stichten van nieuwe nederzettingen

-> Griekse kolonies

Gevolg

Grieken komen in contact met andere volken, zoals de Romeinen.

Oudheid: Tijd van Grieken en Romeinen

Kolonies (2)

• vanwege kolonisatie en weinig landbouwgrond: handel, nijverheid en visserij belangrijk bestaansmiddel. 

• Verschillende producten van en naar Griekenland

• Door kolonisatie groeide Griekse economie --> ontstaan geldeconomie 

Kolonies (3)

• Tussen de kolonies en het 'moederland' ontstond zoveel handel dat de Grieken rond 550 v. Chr. geen nieuwe kolonies meer stichten.

• Door de Griekse kolonies raakte de mensen in het Middellandse Zeegebied bekend met de Griekse cultuur (zoals: mythologie, beeldhouwkunst, enz.)

De samenleving van Athene

1. Atheense mannen, zij hadden stemrecht.
   
   
2. Niet-Atheense mannen, zij hadden geen stemrecht.
   
   
3. Vrouwen.
   
   
4. Slaven.
   
   

• Maatschappij is een ander woord voor samenleving

Ostracisme

Ostracisme =

Manier voor de volksvergadering om te stemmen wie ze willen verbannen

Ook wel 'schervengericht' genoemd.

De samenleving van Sparta

Sparta als stadstaat:

• Geen Akropolis
• Lag op een open vlakte

Gevolg: extra sterk leger was nodig
Gevolg: mannen hielden zich alleen met militaire zaken bezig
Doel: opvoeden tot goede soldaten/gedisciplineerde mensen 

Sparta

• Alleen de hoplieten: soldaten hadden het burgerrecht

• Het leven van elke Spartaan bestaat uit oorlog voeren (omdat ze op veroverd gebied wonen).

• jongens werden vanaf hun 7e getraind voor het leger, meisjes kregen les in muziek & poëzie: maar ook voorbereid voor evt. oorlog

Samenleving; Sparta

Waarom hadden de Grieken kolonies?

1. Ze wilden hun cultuur verspreiden.
2. In Griekenland was te weinig landbouwgrond. Mensen gingen daarom in andere gebieden wonen.
3. Hoe meer land, hoe meer macht. Ze wilden dus machtiger worden.
4. Ze wilden dat iedereen democratisch werd. Gebieden waarin de mensen dat niet wilden, werden voor straf veroverd.

In Sparta was het dagelijks leven anders. Wat past niet bij Sparta?

1. Vrouwen hadden nog minder rechten dan in Athene
2. Alles in de samenleving gefocust op oorlogvoering
3. In Sparta werden jongens vanaf 7 opgeleid tot militair
4. Spartaanse meisjes werden door hun moeder opgevoed

Sparta

Athene

Democratie

Militaire opvoeding

Kunst en cultuur centraal

Kolonies stichten

Land veroveren

I. Athene lag in Griekenland, Sparta niet.

II. Athene was een stadstaat, Sparta niet.

1. stelling I is juist, stelling II is onjuist.
2. stelling I is onjuist, stelling II is juist.
3. Stelling I en II zijn allebei juist
4. Stelling I en II zijn allebei onjuist

Wie was burger in Athene?

1. Een arme man met ouders geboren in Athene.
2. Een rijke, volwassen Atheense vrouw.
3. Een handelaar uit Egypte
4. de 17-jarige zoon van Kleisthenes

Wat is een gevolg voor het ontstaan van kolonies?

1. Verspreiding Griekse taal over groot gebied
2. Honger in de poleis
3. Overbevolking in de poleis
4. Te weinig voedsel

wat was geen kenmerk van sparta?

1. alleen hoplieten hadden burgerrecht
2. De volksvergadering bepaalde alles
3. het was een oligarchie
4. meisjes en jongens kregen een harde opvoeding