2.2 Fascisme en communisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Het interbellum

2.2 - Fascisme en Communisme 

Leerdoel

In deze paragraaf leer je:

- hoe Mussolini opkwam in Italië

- hoe Italië een totalitaire dictatuur werd

- hoe de Sovjeteconomie werd ontwikkeld

- hoe de Sovjet-Unie een totalitaire dictatuur werd

Kenmerkend aspect: 

het in praktijk brengen van totalitaire ideologieën communisme en fascisme

Fascisme

Italië na de Eerste Wereldoorlog

• Vocht mee aan de kant van de Geallieerden 
• Na de overwinning volgden vredesonderhandelingen
• Italië wilde gebiedsuitbreiding, maar kreeg te weinig.

Onvrede in Italië over

• De onderhandelingen van de 'slechte' Italiaanse regering.
• Angst voor een communistische revolutie 
• Werkloosheid (ook onder oorlogsveteranen)

Fascisme

• De naam komt van het voorwerp dat je  hier ziet: een fasces
• Dit voorwerp, een bijl met takken, stond symbool voor de macht van bestuurders in het Romeinse Rijk.

Knokploegen

• Fasci di Combattimento (Zwarthemden)

• Leider: Benito Mussolini

• Gingen de straat op om te knokken met socialisten en communisten

Benito Mussolini

Mars naar Rome (1922)

• Nationale Fascistische Partij
• Met geweld grepen de zwarthemden in een aantal steden de macht
• Mussolini dreigde om Rome te veroveren
• Uit angst voor een burgeroorlog stuurde de koning de regering naar huis
• Mussolini wordt premier (en later Duce)

Kenmerken van fascisme 

• Antidemocratisch 
  
  
• Anticommunistisch

• Eén leider 

• Militaristisch 
  
  

• Nationalistisch

Totalitaire staat

• Het leven van burgers wordt volledig beheerst door de staat. 
• De staat is het belangrijkste, iedereen moest meewerken
• Geen individuele vrijheid (tegenstanders werden uitgeschakeld)
• Het volk werd geïndoctrineerd met propaganda
• Persoonsverheerlijking

Aan de slag

1. Lees paragraaf 2.2 (t/m het kopje 'dictatuur in Italië' 

2. Maak opdracht 1 t/m 5 van paragraaf 2.2

Het interbellum

2.2 - Fascisme en Communisme 

nos.nl

Het interbellum

2.2 Fascisme en communisme 

De Sovjet-Unie

Jozef Stalin

Leider,  van de Sovjet-Unie (1928-1953)

Onder Stalin werd de communistische Sovjet-Unie een totalitaire samenleving. 

• De Sovjet-Unie werd geregeerd door één partij, de communistische partij

• Communisme is anti-democratisch: het volk hoeft niet mee te praten

Er was sprake van persoonsverheerlijking 

(Stalin)

De Sovjeteconomie

Industrialisatiepolitiek van Stalin:

• De industrialisatie gaat niet snel genoeg en daarom stelt Stalin een planeconomie in (vijfjarenplannen). 
• Het doel was om van de SU een sterke industriële mogendheid te maken.
• De industrialisatie werd mogelijk gemaakt door de collectivisatie van de landbouw (boeren moeten zich aansluiten bij collectieve bedrijven -> kolchozen).
• Veel boeren waren hier tegen (opstanden)

• Veel boeren kwamen in opstand tegen de collectivisatie
• Stalin greep hard in. Hij gaf de schuld aan de rijke boeren ('koelakken')
• De dictator gaf bevel koelakken te liquideren
• Communisten konden nu genadeloos jacht maken op zelfstandige boeren
• Miljoenen boeren werden vermoord of gedeporteerd tijdens deze klopjacht
• Holodomor in Oekraïne

Dictatuur in de Sovjet-Unie

• De Sovjet-Unie wordt een totalitaire dictatuur 
• Zelfs partijleden werden opgepakt en vermoord/gedeporteerd (de Grote terreur)
• Stalinisme: communisme met extreme onderdrukking en persoonsverheerlijking door staatspropaganda 
• Geloof in 'vadertje Stalin', die zorgde voor het welzijn. 

Zo waren er vijfjarenplannen: hierin was vastgelegd wat er in de komende vijf jaar moest worden geproduceerd.

Dát het werd geproduceerd was meestal belangrijker dan hoe het was geproduceerd: de kwaliteit en de keuze was beperkt.

Showprocessen

• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

• Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was begonnen: schuldig!

Goelag

• Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
• In deze 'heropvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

• Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden
  

• ...en ze waren zeer effectief! De angst onder de bevolking was groot. 
• Zelfs zó groot dat mensen niet meer op een familiefoto met deze 'verraders' wilden worden vertoond.