8.3 Democratisering in Nederland

• geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Introverhaal 8.3

Waarom spande Aletta Jacobs een rechtszaak aan om te kunnen stemmen?

1789: 

De Franse Revolutie

• Strijd voor vrijheid, gelijkheid en broederschap

• Einde aan Koninkrijk Frankrijk

• Meer gelijkheid: einde aan de standenmaatschappij

 grondwet

Op welke gebeurtenis heeft dit plaatje betrekking?

1795-1801: 

Bataafse Republiek

• Revolutie o.l.v. de Patriotten: zij willen meer van het volk (...en zijn wel klaar met de Oranjes)

• De Patriotten krijgen hulp van de Fransen

• Frankrijk bezet Nederland (1795-1813) en erfstadhouder Willem V moet vluchten naar Engeland

Passen de patriotten wel of niet bij de Verlichting?

En hoe zit dat met de afgebeelde persoon?

Periode 1815-1848

- Ancien regime handhaven (Koning, adel en kerk)

- Weerstand: liberalen (erfgenamen democratische revoluties)

   Willen: 1. burgerlijke vrijheden

               2. politieke invloed

Waarom kwam het Congres van Wenen bijeen?

Vormen de liberalen een machtige stroming in de periode 1815-1848?

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• Napoleon verslagen bij Waterloo

• Zoon van prins Willem V wordt koning Willem I

• Nederland krijgt een grondwet en een tweekamerstelsel

• Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, België en Luxemburg

Waarom heet de zoon van Willem V opeens Willem I?

0

Welke mening hebben de liberalen over deze vorm van bestuur?

Welke taalfout zit in deze slide?

1840-1848: 

Koning Willem II

• Conservatief: geen ruimte voor veranderingen

• Regeert, min of meer, als absolute vorst

• Moet niets weten van democratie

• Moeizame relatie met zijn vader

Levensstijl vatbaar voor chantage:

al decennialang was Willems biseksualiteit een dure kostenpost voor de Oranjes, alleen al door het afkopen van hen die daarover wilden publiceren.

Revolutiejaar 

1848

De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de Liberalen, komen tot de conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"

Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en 

ondanks 'een grondwet' is er maar weinig democratie.

Welke beroemde schrijver publiceert in dit jaar het Communistisch Manifest?

Aanleiding revolutiejaar is economisch

Doel werd politiek van aard

Geef uitleg bij de tekst.

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...

...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Johan Rudolf Thorbecke

(Liberaal)

krititek: 

• koning regelt alles daardoor worden burgers passief en gemakzuchtig
  
• afkomst en de juiste contacten zijn belangrijker dan capaciteiten
  

       Wil inspraak burgers op landsbestuur

Grote kritiek conservatieven: gevaarlijke revolutionaire ideeën

Benoem de politieke veranderingen

Licht de bovenstaande termen toe.

Liberalen

• Rijke burgers, eerste politici
• Thorbecke
• Politieke partij: Liberale Unie.
• Overheid moet zich zo min mogelijk met het land bemoeien, alleen zorgen voor veiligheid. Zeker niet met de economie.

Waarom kun je de periode na 1848 het liberale tijdvak noemen?

Na 1848 worden de liberalen de nieuwe machthebbers en komen andere groepen op voor hun rechten

Wat betekent het woord emancipatie?

Welke link kun je leggen naar de verzuiling?

Verklaar de terughoudende rol die de overheid innam in de sociale kwestie

Katholieken

- waarom voelden zij zich tweederangs burgers?

- waarom was de verhouding met de liberalen eerst goed en later slecht?

- waarom was de verhouding met de protestanten eerst slecht en later goed?

Protestanten

- Abraham Kuyper

- Oprichter eerste moderne politieke partij ARP (1879), na invoering nieuwe schoolwet (1878)

- belangrijke figuur bij het ontstaan van de verzuiling (zie bron 18)

Leg het verband uit tussen de oprichting van de ARP en de nieuwe schoolwet.

Confessionelen zijn een andere groep dan de conservatieven (uit het eerste deel van de 19e eeuw)!

Wat is het verschil?

Waarom gaan de confessionele parijen pas in de jaren zeventig van de 20e eeuw op in één partij, het CDA?

Caoutchouc-artikel

• In 1887 wordt het kiesrecht uitgebreid. Nu mogen alle volwassenen stemmen die 'hiervoor geschikt zijn'.
• Hierdoor zijn er vanaf dit moment veel politici die met argumenten de kiesdrempel lager maakt.
• Caoutchouc = rubber (is ook in vormen te kneden).

Waarom wordt de nieuwe kieswet het caoutchouc-artikel genoemd?

Albert Hahn in de Notenkraker, 14-2-1914

De arbeider:'Alleen als zij er ook van zal profiteren, zijn wij bereid, u te helpen het vrouwenkiesrecht te veroveren.'

Waar was Albert Hahn, blijkens deze prent, bang voor?

Tot welke politieke stroming behoort Albert Hahn?

Waarom wordt de grondwetswijziging van 1917 de pacificatie genoemd?

Wie zijn de afgebeelde figuren en hoe reageren zij op de veranderingen?

In 1918 werd Suze Groeneweg (SDAP)  als eerste vrouw gekozen in de tweede kamer 

1919:  sluitstuk democratisering van Nederland

Algemeen kiesrecht nu ook voor vrouwen, na een initiatiewet van de links-liberaal Marchant (VDB)

De winst van de sociaaldemocraten na de invoering van het algemeen kiesrecht in 1919 was minder groot dan verwacht. Dit kwam door de verzuiling.

Het bericht dat hiernaast staat komt uit een katholiek krant uit het jaar 1937

Leg het bovenstaande uit.