Zwaartekracht en andere krachten

• Natuur, ruimte en techniek
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 2

Zwaartekracht en andere krachten

Leerdoelen

• Je kunt verschillende soorten krachten benoemen.
• Je kunt benoemen wat zwaartekracht doet. 
• Je kunt de zwaartekracht uitrekenen.
• Je weet wat trek- en drukkrachten zijn. 
• Je kunt uitleggen waarom bouwmaterialen worden gekozen vanwege       trek- en drukkrachten.

Wat zijn krachten eigenlijk?

Een kracht is een natuurkundige grootheid die een voorwerp van vorm of van snelheid kan doen veranderen. Krachten kunnen worden genoemd naar de werking die ze op een voorwerp hebben, zoals trekkracht, drukkracht en dwarskracht. 

Krachten kunnen ook worden genoemd naar hun oorzaak of werking, zoals wrijvingskracht, zwaartekracht en middelpuntzoekende kracht.

Ook bestaat er nog elektromagnetische kracht. Bij de aantrekking tussen een vloeistof en de wand van een vat bijvoorbeeld zal de vloeistof opstijgen. We noemen dit capillariteit.

De volgende clip geeft wat meer uitleg. Zorg ervoor dat de ondertiteling in het Nederlands staat!

Opdracht :Sleep de soort kracht naar de passende afbeelding.

wrijvingskracht

veerkracht

zwaartekracht

elektrostatische kracht

spierkracht

Elektrostatische kracht

Wrijvingskracht

Wrijvingskracht onstaat als 2 voorwerpen met elkaar in contact komen. Denk maar aan een fietsband die de weg raakt. Hoe platter je fietsband, hoe groter de wrijvingskracht en hoe lastiger fietsen wordt. Daardoor heb je onnodig energieverlies.

Zonder wrijvingskrachten echter zou fatsoenlijk lopen, fietsen of autorijden onmogelijk zijn.

Veerkracht, F_v

De veerkracht is de kracht die een gespannen veer of elastiek uitoefent. Een katapult schiet een steentje weg door de veerkracht. 

Spierkracht, F_spier

De spierkracht is de kracht die je met je spieren uitoefent. Bij voetballen geeft de spierkracht de bal een snelheid. Een zeiler gebruikt zijn spierkracht om het zeil op te hijsen.

zwaartekracht.

Zwaartekracht is de kracht waarmee aarde voorwerpen aantrekt.

Door de zwaartekracht val je altijd naar beneden.

zwaartekracht en massa

De eenheid van kracht is de newton (N)

Op een voorwerp met een massa van 1,00kg werkt een zwaartekracht van 9,81N.

De zwaartekracht op de aarde

(in Nederland) is 9,81 N/kg

zwaartekracht berekenen

De formule is voor het berekenen van de zwaartekracht is:
                                   Fz = m x g

Fz = de zwaartekracht
m = de massa in kg
g = de sterkte van de zwaartekracht (gravitatie) in N (9,81N/kg)

zwaartekracht = aantrekkingskracht

De grootte van de zwaartekracht is afhankelijk van de grootte van het voorwerp.

Op de maan is de zwaartekracht dus kleiner dan op aarde. (ongeveer 6x zo klein)

zwaartekracht=aantrekkingskracht

Op andere plaatsen op aarde kan de zwaartekracht wat groter of kleiner zijn.

Het zwaartepunt

Het aangrijpingspunt is de plaats
waar de kracht werkt.

Het aangrijpingspunt van de
zwaartekracht (Fz) ligt midden in het voorwerp. Dit noem je het zwaartepunt.

belangrijk!

Massa en gewicht zijn dus niet hetzelfde!

• massa meet je in kilogram
• gewicht meet je in Newton (N).

Doorbuigen

Als een plank of een brug doorbuigt:

• de ene kant wordt ingeduwd: drukkrachten
• de andere kant wordt opgerekt: trekkrachten

Constructies

• Druk- en trekkrachten in bouwmaterialen.
  
• Niet alle bouwmaterialen zijn even goed bestand tegen druk- en trekkrachten

Beton wapenen tegen trekkrachten: gordijn

Welke krachten herken je op de volgende slides?

Welke kracht zie je hier?

1. trekkracht
2. drukkracht
3. wringkracht
4. buigkracht

Welke kracht zie je hier?

1. trekkracht
2. drukkracht
3. wringkracht
4. buigkracht

Welke kracht zie je hier?

1. trekkracht
2. drukkracht
3. wringkracht
4. buigkracht

Welke kracht zie je hier ?

1. trekkracht
2. drukkracht
3. wringkracht
4. buigkracht

Welke kracht zie je hier?

1. trekkracht
2. drukkracht
3. wringkracht
4. buigkracht

Welke kracht zie je hier?

1. trekkracht
2. drukkracht
3. wringkracht
4. buigkracht

Uitdaging: Maak een stoel van karton!

 

Bekijk de clip op de volgende slide en maak je eigen papieren stoel. 

Film je eerste ingebruikname van de stoel en laat dit aan je docent zien. 

Tabel zwaarteveldsterkte op andere planeten

Bereken de zwaartekracht die op je uitgeoefend wordt op andere planeten. De weegschaal geeft een massa weer zoals ze op de aarde zou wordene gemeten.