russische revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De Russische Revolutie

Rusland voor 1917

• Keizerrijk (Russische keizer is een tsaar)

• Grote verschillen tussen arm en rijk

• Bondgenoot van Engeland en Frankrijk vóór en tijdens de Eerste Wereldoorlog (tot 1917)

Doelen lessenserie

Na deze lessen heb je een beeld van: 

1. het bestuur onder de laatste tsaar.

2. van de economische situatie in Rusland rond 1900.

3. van de invloed van WO I op de situatie in Rusland.

4. de aanleiding voor en het verloop van de Russische Revolutie.

Ontevredenheid

Arme boeren
Slechte arbeidersomstandigheden
deelname Rusland Eerste Wereldoorlog
Autocratie tsaar

Bloedige zondag

1905

De Russische bevolking wil tijdens een demonstratie

de tsaar duidelijk maken dat het niet zo goed gaat in het land 

én om hem te ondersteunen: de meeste demonstranten

zijn helemaal niet tegen de tsaar!

Wat is communisme? (1)

Karl Marx

• Arbeiders aan de macht

• Alle bezit ( bijvoorbeeld de fabrieken en de machines en de grond) in handen van het volk 

• Omdat 'rijken' en fabrikanten dit niet zomaar zullen laten gebeuren zal er een revolutie van arbeiders komen, mét geweld.

Wat is communisme? (2)

• Einde aan de klassenmaatschappij (indeling van de maatschappij naar economische positie)
  

• Geen kapitalisme : dit economische systeem betekent ongelijkheid 

• Marx: "Mensen zonder kapitaal moeten leven van hun arbeid."

Wat is communisme? (3)

• Karl Marx schreef zijn ideeën op in Het Communistisch Manifest en later in Das Kapital
  

• Toen Marx in 1883 stierf was er nog nergens een revolutie van arbeiders geweest en bestond het communisme alleen op papier

• Op zijn graf in Londen staat: "Arbeiders aller landen verenigt U"

Raspoetin

Februari 1917

• Voedselrellen en stakingen

• Demonstraties tegen de tsaar

• Er komt een voorlopige (democratische) regering

• Tsaar treedt af en wordt gearresteerd

Russische Revolutie 

Lenin 

Leider van de bolsjewieken ( de Russische communisten)wordt door de Duitsers naar Rusland gebracht.

Aprilstellingen van Lenin

april 1917

alle grond aan de boeren

alle macht aan de sovjets

alle fabrieken aan de arbeiders

vrede met Duitsland

Oktober 1917

• Onrust in Rusland blijft
  

• Duitsland(!) helpt Lenin, Rusland binnen te smokkelen (april 1917)

• Communisten o.l.v. Lenin grijpen de macht en de voorlopige regering wordt afgezet

Oktoberrevolutie

Staatsgreep van de bolsjewieken: zij bestormen het Winterpaleis, nemen de Doema en Voorlopige regering gevangen.

Vrede van Brest-Litovsk

maart 1918

Het communistische Sovjet-Rusland (later: Sovjet-Unie) sluit vrede met Duitsland

en laat zijn oude bondgenoten, Engeland en Frankrijk, in de steek

Burgeroorlog 1918-1922

Strijd tussen het Rode Leger en de Witten

Oorlogscommunisme

nationalisatie van industrie

voedsel op rantsoen

centralisatie van de landbouw

verbod op stakingen

verbod eigendom bedrijven

juli 1918

De tsaar en zijn familie worden

doodgeschoten in Jekaterinaburg

einde burgeroorlog

• eind 1921 overwinning Rode leger.
• vijf miljoen doden.
• hongersnood.
• Rusland wordt Sovjet-Unie.
• Moskou heeft totale controle over SU.

Oorlogscommunisme mislukt!

> Boeren en normale burgers pikten de maatregelen niet
> Staken vaak bolsjewieken dood die voedsel kwamen innen. 
> Gevolgen: Onrust en gigantische hongersnood

Nieuwe Economische Politiek

Beperkte terugkeer naar het kapitalisme vanwege de hongersnoden:

Boeren mochten een deel van hun oogst zelf verkopen

Eigenaren van lichte industrie mochten hun winst zelf houden

Binnenlandse handel werd weer toegestaan

De Sovjet-Unie

De Sovjet-Unie is de naam voor Rusland (met een aantal andere landen) tussen 1922 en 1991, toen het land een communistische dictatuur was.

Een sovjet is een raad van boeren, arbeiders en soldaten.

Het bestuur van Sovjet-Unie zou in handen van deze sovjets moeten zijn...

3.3  Tussen dwang en belofte

Doel les:

Begrijpen hoe de Sovjets hun communistische staat bouwden

Hoe zag de Sovjet-Unie onder Lenin er uit?

• Eén partij heeft de macht: de Communistische Partij. Dit heet ook wel: eenpartijdictatuur

• Geheime politie (NKVD) rekent af met ‘vijanden’ van de Revolutie

• Alle productie gaat naar de staat

Geen privé-bezit

• Nationalisatie van banken en fabrieken

Stalin

Stalin

• Na dood van Lenin komt Stalin aan de macht.
• Maakt einde aan NEP.
• Industrialiseert de Sovjet Unie.
• Opbouw zware industrie het belangrijk

Planeconomie

• Planeconomie: voor bepaald aantal jaar vastleggen wat er geproduceerd moet worden (5 jaar in geval SU).
• Economisch gezien rampzalig, altijd tekorten.
• einde van de NEP

Collectivisatie en zuiveringen

• Omdat iedereen binnen het communisme gelijk is, worden ook boerderijen gemeenschappelijk bezit. De landbouw wordt gecollectiviseerd
  
  
• Boerderijen werden samengebracht in kolchozen waarin de boeren moesten samenwerken om het land te bewerken, waarbij het grootste deel van de opbrengst naar de staat ging

Collectivisatie en zuiveringen

• Vooral rijke boeren, ook wel koelakken genoemd, verzetten zich tegen deze collectivisatie, zij moeten nu namelijk hun rijkdom delen met de rest van kolchoz
  
  
• Stalin treedt hard op tegen het verzet. Miljoenen boeren moeten in de dwangarbeid of worden naar Siberië gedeoprteerd. Ook eist hij meer graan opbrengst, waardoor er een hongersnood ontstaat
  

3.4 - Voor het vaderland!

Doel van deze les:

Leren hoe het dagelijks leven er uitzag onder Stalin.

Inzien wat er gebeurde tijdens de Grote Terreur

Het Stalinisme

De Grote terreur ( 1934-1938 )

Persoonsverheerlijking

Totalitaire Staat :  Geheime politie

                                Strafkampen

                     Censuur

                             Zuiveringen

Grote Terreur

• 1934-1938
  

• Stalin zag overal vijanden
• Strafkampen
• Showprocessen

1939 Het Molotov-Ribbentroppact

Niet -aanvalsverdrag Sovjet-Unie - Duitsland

September 1939 : 2e Wereldoorlog begint.

Polen wordt verdeeld tussen Duitsland en de Sovjet-Unie

Operatie Barbarossa

juni - december 1941

Ondanks het niet-aanvalsverdrag, valt Duitsland de Sovjet-Unie aan:

Hitler heeft de 'Lebensraum' en de grondstoffen nodig voor zijn volk.

Slag bij Stalingrad

augustus 1942 - februari 1943

Door de ijzige kou en slechte bevoorrading wordt het Duitse leger verpletterend verslagen. Hitler moet opgeven: Stalingrad blijkt niet te veroveren.

Het wordt een keerpunt in de oorlog: 

de Sovjet-Unie begint met het terugdringen van het Duitse leger.