Handelsschepen in de 17e eeuw - Noord, oost, zuid, west: alles voor het geld
1 / 27
Lesduur is: 40 minIntroductie
Lesdoelen
Instructies
Canonvenster: VOC en WIC
PO groep 8, VO klas 1-2
Nodig voor deze les
Voor elke leerling een mobiel, tablet of laptop met internet.
Tip: zet tijdens het geven van de les de notities uit (rechtsonder de slide).
Print u de les, dan hebt u zelf de notities bij de hand.
Opbouw van de les (50 minuten)
De les bestaat uit twee onderdelen:
- Handelsschepen in de 17e eeuw
- Handelsschepen
- Handelsschepen in de 17e eeuw
- Handelsschepen
1 Handelsschepen van de 17e eeuw
Wat zijn de kenmerken van een handelsschip, hoe leefde men op een schip?
Texel als belangrijke haven voor schepen in alle windrichtingen. Waarom was Texel hiervoor zo geschikt?
Wat zijn de kenmerken van een handelsschip, hoe leefde men op een schip?
Texel als belangrijke haven voor schepen in alle windrichtingen. Waarom was Texel hiervoor zo geschikt?
2 Handelsschepen. Waarheen gingen ze? Noord-oost-zuid-west
Handelsschepen gingen in de Nederlandse Republiek naar alle windrichtingen.
Noord:
Wat maar weinigen weten: met de handel in het noorden (hout en graan, walvisvaart) heeft Nederland het meeste geld verdiend!
Oost en west:
De VOC en WIC (oost en west) zijn erg bekend. De VOC en WIC waren twee bedrijven die als meedogenloze handelsmaatschappijen oorlog voerden, lande veroverden en in slaven handelden.
Zuid:
De handel in het zuiden voert naar de landen rond de Middellandse zee.
Eén van deze schepen, met kostbare inhoud van een zeer welgestelde eigenaar, is gezonken. Een tiental jaren is de schat opgedoken en te zein in museum Kaap Skil.
Eén van deze schepen, met kostbare inhoud van een zeer welgestelde eigenaar, is gezonken. Een tiental jaren is de schat opgedoken en te zein in museum Kaap Skil.
Colofon
Deze les is ontwikkeld door deelnemende organisaties van het Canonnetwerk van de Canon van Nederland: Museum Kaap Skil op Texel en het Nederlands Scheepvaartmuseum in Amsterdam.
http://www.kaapskil.nlOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Bij welke periodes in de tijdlijn hoort de handel overzee?
-3000 v Chr.
-3000 v Chr.
tot 500 n Chr.
500-1000
1000-1500
1500-1600
1600-1700
1700-1800
1800-1900
1900-1950
1950-nu
17e eeuw
regenten en vorsten
pruiken en revoluties
Slide 3 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
In deze les leer je hoe in de 17e eeuw schepen werden ingezet voor de handel in alle windstreken: Oost (VOC), West (WIC), Noord (Oostzee) en Zuid (Middellandse
Zeegebied).
Je weet dat de meedogenloze handelsgeest veel geld opbracht maar ten koste ging van vele mensenlevens.
Je kunt dit en nog veel meer ook ontdekken in museum Kaap Skil op Texel en het Nederlands Scheepvaartmuseum in Amsterdam.
Slide 5 - Tekstslide
Deel 1: Schepen van de 17e eeuw
Deel 2: Handelsschepen. Waar gingen ze heen?
Deel 3: De schat uit het gezonken schip.
Slide 6 - Tekstslide
Deel 1: Schepen van de 17e eeuw
Deel 2: Handelsschepen. Waar gingen ze heen?
Deel 3: De schat uit het gezonken schip.
Slide 7 - Tekstslide
Bekijk deze schepen uit de 17e eeuw één minuut lang.
Schrijf daarna, in de volgende slide, zoveel mogelijk op wat je hebt ontdekt over varen in de 17e eeuw.
Schrijf zoveel mogelijk woorden op die je hebt bedacht bij het zien van de schilderijen.
17e eeuw
Slide 8 - Woordweb
Schrijf zoveel mogelijk woorden op die je hebt bedacht bij het zien van de schilderijen.
- Zee/zeilen/wind
- Houten/grote schepen
- Schip kon vergaan/zinken
- Schip had veel bemanningsleden
- Oorlog voeren/geweld
- Kanonnen
- Vlaggen
- Walvisjacht
- Kou
- Verdrinken
- Veel mensen op een schip
-
Slide 9 - Tekstslide
Schepen van de 17e eeuw
Met grote zeilschepen werd op walvissen gejaagd, oorlog gevoerd en vooral… handel
gedreven. Het grootste deel van het schip, het ruim, was bedoeld om kisten, zakken en tonnen vol handelswaar te vervoeren.
Slide 10 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 11 - Tekstslide
Bijna alle handelsschepen gingen bij Texel voor anker.
Ze kwamen uit Amsterdam of de Zuiderzeehavens en wachtten hier op gunstige wind om verder te varen.
In de 17e eeuw was dit dé plek om te laden, te lossen en te wachten op goede wind.
Slide 12 - Video
Duur van het fragment: 2.34 minuten
Texel was één van de belangrijkste plekken in Nederland om voor anker te gaan. Wat is NIET waar?
A
Hier kon je bevoorraden voor de reis
B
Je schip lag beschut voor de westenwind
C
Vooral kleine schepen konden hier terecht
D
Het water was diep
Slide 13 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Welke vergelijking past bij de haven van Texel? Texel was....
A
...de snelweg van nu
B
...het Schiphol van nu
C
...het Amsterdam van nu
D
...het tankstation van nu
Slide 14 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 15 - Tekstslide
Deel 1: Schepen van de 17e eeuw
Deel 2: Handelsschepen. Waar gingen ze heen?
Deel 3: De schat uit het gezonken schip.
Noord
Oost
Zuid
West
Wat ging waarheen? Sleep de tekstblokjes naar het juiste kaartje.
Amerika
Scandinavië
Indië (nu Indonesië)
Middellandse zeegebied
slavenhandel, goederen zoals goud, ivoor, geweren, suiker, koffie
Vis en kruiden
Specerijen zoals nootmuskaat, peper, kaneel, kruidnagel en foelie, slavenhandel
Hout en graan
Slide 16 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 18 - Video
Fragment uit 'Welkom in de Eeuw van' over schepen in NOORD.
Duur 1.10 minuten.
Duur 1.10 minuten.
Slide 19 - Tekstslide
De handelsroutes naar het oosten en het westen zijn het bekendst. Twee bedrijven, de VOC (Verenigde Oostindische Compagnie) en de WIC (West-Indische Compagnie) groeiden uit tot niets ontziende handelsmaatschappijen. Ze hadden van de regering toestemming om oorlog te voeren en gebieden te veroveren.
Slide 20 - Video
Fragment over ontstaan van VOC en WIC.
Duur: 4 minuten
Duur: 4 minuten
Wat is waar en
wat is niet waar?
17e eeuw
NIET WAAR
WAAR
VOC- en WIC-schepen gingen dezelfde kant op.
De VOC en WIC mochten landen veroveren.
Op VOC- en WIC-schepen zijn geen totslaafgemaakte mensen vervoerd.
De VOC en WIC mochten oorlog voeren.
1 op de 3 bemanningsleden overleefde de reis niet.
Slide 21 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 22 - Tekstslide
De handelsroute naar het Zuiden is minder bekend. De route ging naar de landen aan de Middellandse zee, zoals Spanje, Frankrijk, Italië, Griekenland, Turkije en Syrië. Deze route heet de Straatvaart. Nederlandse schepen brachten graan, specerijen en vis naar het Middellandse zeegebied en brachten olijven, olie, zijde, specerijen, tapijten, wijn, sinaasappelen en aardewerk mee terug.
Slide 23 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 24 - Video
Fragment over het gevonden scheepswrak bij Texel.
De video duurt 2.13 minuten.
De video duurt 2.13 minuten.
Slide 25 - Tekstslide
Het rad wordt door de docent op het centrale scherm gedraaid, waarna een leerling de vraag die verschijnt beantwoordt.
Tekst
Tekst
Tekst
Tekst
Je weet nu meer over de handel over zee in de 17e eeuw.
Wat vond je van deze les?
😒🙁😐🙂😃
Slide 26 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 27 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
