Markt en overheid hoofdstuk 3 deel 1

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Markt en overheid H3

Plenda

• Maandag 23 september
• 2.1 t/m 2.13

• Maandag 30 september
• 3.1 t/m 3.13

Lesdoelen 

• Kenmerken oligopolie 

Marktvormen tot nu toe

• Volkomen concurrentie 
• Monopolie

Vandaag:  Oligopolie

https://youtube.com/shorts/_1uck_DYVys?feature=shared

Aantal aanbieders

• Volkomen concurrentie: heel veel aanbieders
• Monopolie: één aanbieder

• Oligopolie: klein aantal aanbieders (twee = duopolie)
• Vuistregel: grootste vier aanbieders 70% van de markt

Soort product

• Volkomen concurrentie: homogeen
• Monopolie:  enige product
• Oligopolie: heterogeen of homogeen

=> Oligopolisten maken hun product het liefst zo heterogeen mogelijk, anders moet je gaan concurreren op prijs en dat verlaagt de winst

=> Playstation en Xbox lijken meer op elkaar (homogener) dan Nintendo Switch (heterogener)

Concurrentie op

• Volkomen concurrentie: prijs
• Monopolie: geen concurrentie
• Oligopolie: kwaliteit en prijs

=> denk aan: mooier beeld en geluid, exclusieve spellen, betere controller

=> liever niet concurreren op prijs want dat drukt de winst!

Toetredingsdrempels

• Volkomen concurrentie: zeer laag
• Monopolie: zeer hoog
• Oligopolie: hoog

=> Een nieuwe gameconsole in de markt zetten is zeer moeilijk: 

merknaam, technologie, kennis van de industrie, productiefaciliteiten, benodigde investeringen, beschikbaar geldkapitaal

Andere voorbeelden

Rekenen/opdrachten

• Simultaan spel, bijvoorbeeld gevangenendilemma/prijzenoorlog

=> rekenen met een matrix

• Sequenteel spel, bijvoorbeeld toetreding

=> rekenen met een spelboom

• Aangepaste aanbodfuncties  met een extra concurrent (duopolie)

=>  Qa1 = -2P1 + 0,5P2 +100 

       Qa2 = -2p2 + 0,5P1 + 100

Lesdoelen 

• Kenmerken oligopolie 

Plenda

• Maandag 23 september
• 2.1 t/m 2.13

• Maandag 30 september
• 3.1 t/m 3.13

Lesdoelen 

• Kenmerken monopolistische concurrentie
• Overzicht kenmerken vier marktvormen

Hiervoor

• Volkomen concurrentie, Oligopolie, Monopolie

Vandaag: Monopolistische concurrentie

Eten /fast food

Schoenenwinkels

Kenmerken

• Veel aanbieders  => lunchtentjes Den Haag
• Producten lijken op elkaar, maar elke aanbieder is uniek => McDonald's / KFC
• Heterogeen => hamburger of chicken wings?
• Gemakkelijke toetreding => eettentje/food trucks starten
• Niet transparant => kostenstructuur, kwaliteit niet inzichtelijk

• Aanbieder heeft wel invloed op de prijs (=dalende prijsafzetlijn), maar klanten stappen makkelijk over (=hoge prijselasiciteit van de vraag)

Lesdoelen 

• Kenmerken monopolistische concurrentie
• Overzicht kenmerken vier marktvormen

Vandaag

• Zelfstandig werken aan opdrachten 3.1 t/m 3.13
• Nakijken (uitwerkingen op somtoday)
• Extra oefening Opdrachten 'Boszhard en Moors', 'Van Kooten', 'Barend en Witteman' 
• Eerste 20 minuten voor jezelf in stilte (geen vragen of overleg)
• Als het goed ging/gaat. Daarna ruimte voor vragen en/of overleg.

Deze week

• Ma: Marktgedrag
• Di: Simultane spelen (Gevangenendilemma)
• Woe: Sequentiële spelen (Toetreding)
• Vrijdag: maakles

Deze les

• Huiswerk
• Uitleg marktgedrag (klassikaal)
• Zelfstandig werken (10-15 min)

Plenda

• Maandag 30 september
• 3.1 t/m 3.13
• en/of Opdrachten 'Boszhard en Moors', 'Van Kooten', 'Barend en Witteman' 

• Maandag 7 oktober
• 3.14 t/m 3.23

Lesdoelen 

• Marktgedrag: concurrentie
• Marktgedrag: samenwerking

Terug naar het oligopolie

• Hoge toetredingsdrempels, door onder andere specifieke investeringen en schaalvoordelen
• Binnen de groep insiders kan er 'gespeeld' worden
• Kiezen voor concurrentie of samenwerking

Concurrentie op prijs

• Goed voor de consument (consumentensurplus)

=> Hoe lager de prijs, hoe hoger het consumentensurplus

• Slecht voor de producent (producentensurplus)

=> Hoe lager de prijs hoe lager het producentensurplus

• Homogene producten
• Potentie voor prijzenoorlog

Concurrentie op kwaliteit

• Heterogene producten

=> Je product onderscheiden van de concurrent (3 P's => product, plaats, promotie)

• Productdifferentiatie

=> Verschillende prijs vragen voor een vergelijkbaar, maar ander product

=> Prijsdiscriminatie = hetzelfde product (gescheiden deelmarkt & onmogelijk door te verkopen

Voorbeeld productdifferentiatie:

Business class vliegtickets bieden extra service en zijn veel duurder dan dan Economy class, maar bieden hetzelfde basisproduct

Samenwerken: kartel

• Oligopolisten gedragen zich samen als één speler: een monopolist
• De prijs hoog houden en de markt verdelen => Kartel
• Verboden volgens de wet: de Nederlandse Mededingingswet en Europese wetgeving
• Gehandhaafd door de Autoriteit Consument en Markt (ACM) en de Europese Commissie

Video

'Nederland Kartelland' RTL Z

• Welke straffen krijgen de overtreders van het kartelverbod?
• Hoe probeert de ACM de bedrijven te verleiden om zichzelf aan te geven?

Video

'Nederland Kartelland' RTL Z

• Welke straffen krijgen de overtreders van het kartelverbod?

Hoge boetes (soms miljarden euro's) voor bedrijf en/of medewerkers

• Hoe probeert de ACM de bedrijven te verleiden om zichzelf aan te geven?

'Klikregeling', de verrader krijgt geen boete. De andere deelnemers wel.

Lesdoelen 

• Marktgedrag: concurrentie
• Marktgedrag: samenwerking

Plenda

• Maandag 30 september
• 3.1 t/m 3.13
• en/of Opdrachten 'Boszhard en Moors', 'Van Kooten', 'Barend en Witteman' 

• Maandag 7 oktober
• 3.14 t/m 3.23