4M - 1.3 industriële revolutie en algemeen kiesrecht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

4M - Emancipatie, gevolgen industrialisatie en pacificatie 

1.2.3 en 1.3

Schoolstrijd (1878 - 1917)

Confessionelen richtten eigen scholen op (bijzondere scholen) die de Bijbel centraal stellen.

Liberalen vonden de vrijheid om dat te doen belangrijk, daarom mag dit vandaag de dag nog steeds volgens de grondwet.

Deze scholen werden alleen niet gefinancierd door de overheid.

Schoolstrijd (1878 - 1917)

In 1878 wordt het schoolgeld duurder, onbetaalbaar voor kinderen op de bijzondere scholen.

Liberalen wilden geen geld aan bijzondere scholen geven vanwege de scheiding tussen kerk en staat.

Kern van de schoolstrijd:

Bijzondere scholen moeten nét zo gefinancierd worden als openbare scholen door de overheid. --> financiële gelijkstelling.

Gevolgen van de industriële revolutie

• Bevolkingsgroei
  
  
• economische groei --> dus meer welvaart
  
  
• Verslechtering van de leef- en werkomstandigheden
  

De sociale kwestie

• Een kwestie is een probleem
  

• De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders zijn duidelijk zichtbaar.
  

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden.
  

De Sociale Kwestie

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht

Wie helpt de arbeiders? (1)

• Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's (soms ook uit eigen belang: een fittere arbeider werkt harder...)

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Wie helpt de arbeiders? (2)

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links), confessionelen (midden) en liberalen (rechts)

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie, maar ook allemaal eigen belangen

Feminisme

Vrouwen die opkomen voor 

de (gelijke) rechten van de vrouw

Langzaam verbetering

• Eerste sociale wetten vanaf 1874: Kinderwetje van Van Houten
  

• Leerplichtwet (1900), Woningwet (1901)

• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen

• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Eerste feministische golf

• In de wereld: vanaf 1848 (suffragettes)

• In Nederland: 1870-1920

• Doel 1: Kiesrecht voor vrouwen
• Doel II: Toelating tot universiteiten

Vereeniging voor 

Vrouwenkiesrecht (VVVK)

Wilhelmina Drucker
Aletta Jacobs

Tegenstanders

• 'Onfatsoenlijk'
  

• 'De rol van de vrouw is binnenshuis'

• 'De vrouw is een moeder'

• 'Politiek is geen plek voor vrouwen'

Succes rond 1917

• Rol vrouw in de Eerste Wereldoorlog

• Rol van de vrouwen door het recht op onderwijs was verbeterd

Kiesrecht!

• 1917: passief kiesrecht

• 1919: actief kiesrecht

Situatie in Nederland

• Strijd voor Algemeen Kiesrecht
  

• Strijd voor Vrouwenkiesrecht

• Schoolstrijd

Situatie in de wereld

• Eerste Wereldoorlog

• Russische Revolutie

• Strijd voor Vrouwenkiesrecht

Politieke tegenstellingen

• De socialisten willen algemeen kiesrecht, de liberalen en de confessionelen niet
  
• De confessionelen willen geld voor bijzonderde scholen, de liberalen en de socialisten niet
• De confessionelen en socialisten besluiten op elkaars voorstellen te gaan stemmen, waardoor er toch een meerderheid ontstaat.
• Hierdoor worden de liberalen buiten spel gezet

Pacificatie

1917

• Pacificatie betekent letterlijk: vredestichting
  
• Er werd tussen de partijen politieke vrede gesloten door een oplossing te vinden voor een aantal politieke problemen

Belangrijkste gevolgen van de Pacificatie (1)

• Er komt een einde aan de Schoolstrijd: zowel Openbaar- als Bijzonder onderwijs krijgen nu geld van de overheid

• Er komt Algemeen Kiesrecht voor mannen (vanaf 25 jaar)

• Er komt kiesrecht voor vrouwen (1917: passief kiesrecht, 1919: actief kiesrecht)

Schoolstrijd oplossing (1878 - 1917)

Uitkomst van de schoolstrijd zichtbaar in de bron

Belangrijkste gevolgen van de Pacificatie (2)

• Er komt een verandering van het kiesstelsel: het districtenstelsel wordt vervangen door evenredige vertegenwoordiging. Dit hebben we tegenwoordig nog steeds.

• Einde van de politieke macht van de Liberalen: pas in 2010 komt er weer een Liberale minister-president, Mark Rutte

De openbare scholen passen bij

1. de liberalen
2. de socialisten
3. de confessionelen
4. het feminisme

Wie 'won' de schoolstrijd?

1. Liberalen
2. Confessionelen

Zelf aan de slag!

• Lezen: blz. 15 t/m 19
• Maken blz. 12 t/m 14 (opdr. 1 t/m 12 uit paragraaf 3)

Heb je eerder huiswerk nog niet af? Werk dit dan bij!!

0