2.3 Voedsel en voorouders

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

2.3: Voedsel en voorouders

2.3.1 Leven in een onbeschreven tijd

leerdoelenboekje 

MM 

Hoe zat het ook alweer.....

Sleep de punaise naar het tijdvakicoon van de prehistorie. 

Punaise

Het ontstaan van de eerste mensen

De eerste mensen konden 3 nieuwe dingen: 

1. Rechtop lopen

2. Vuur maken 

3. Nieuwe gereedschappen maken 

De eerste mensen ontstonden 2 miljoen jaar geleden in Afrika. Na 200.000 ontstond de moderne mens 

Het ontstaan van de eerste mensen* 

Prehistorie

PreHistorie
(voor)          (geschiedenis)

De prehistorie is de tijd voor de geschiedenis begint. 

In de prehistorie bestond er geen schrift

Waarom hebben jagers verzamelaars geen vaste woonplaats?

1. Als het voedsel op was trokken ze verder.
2. Als het slecht weer werd trokken ze verder.
3. Ze waren lui.
4. Ze konden geen huis bouwen.

Wat betekent 'homo sapien'?

1. Rechtopstaande mens
2. Verstandige mens
3. Eerste mens
4. Mens

2.3: Voedsel en voorouders

2.3.2: Het middel van bestaan

Wat weet je over Jagers en Verzamelaars?

Waar of niet waar:
Jagers Verzamelaars leefde op één plek

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar:
Jagers verzamelaars hadden héél veel spullen

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar:
Jagers verzamelaars leefde van wat ze konden vinden

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar:
Jagers verzamelaars leefde in hele grote groepen van minimaal 100 personen

1. Waar
2. Niet waar

Jagers verzamelaars

• Trokken rond in kleine groepen 
• Jaagden op dieren voor eten en gebruikvoorwerpen 
• Gebruikte alles wat ze konden gebruiken 

Waar of niet waar:
Jagers verzamelaars gooide heel veel dingen weg

1. Waar
2. Niet waar

Filmpje

Waar of niet waar?
Jagers verzamelaars waren heel erg dom

1. Waar
2. Niet waar

Jagers-verzamelaars

De eerste mensen moesten leven van de natuur. Je noemt ze: jagers-verzamelaars. 

De mensen jaagden op dieren en verzamelden bessen en noten uit de natuur. 

Mannen

vrouwen

Jagen

Verzamelen

Vissen

Zorgen voor de kinderen

Koken

Pijlpunten maken in het kamp

Bestaansmiddelen

De mensen gebruikten niet alleen het vlees van de dieren. Ook de botten en de huid kon je gebruiken! 

Van botten maak je gereedschap of sieraren. De huid werd gebruikt voor kleding. Alles werd dus gebruikt als bestaansmiddel. 

Een bestaansmiddel is alles wat mensen nodig hebben om te overleven, zoals voedsel, kleding en onderdak. 

Steentijd

De mensen gebruikten steen om werktuigen van de maken:

• Bijlen
• Messen
• Speerpunten
• Hamers

We noemen de prehistorie daarom ook steentijd. 

= een periode in de geschiedenis van de mens waarin veel gebruik werd gemaakt van stenen werktuigen.

Nomaden

Mensen hebben geen vaste woonplaats en trekken rond naar waar eten te vinden is. Je noemt deze mensen nomaden. 

Als de groep te groot werd, ging de groep splitsen. De mensen leefden in groepen van 30/40 personen. 

2.3: Voedsel en voorouders

2.3.3 Een nieuwe manier van leven

Landbouwrevolutie

Overgang van jager-verzamelaars naar landbouw

Jager-verzamelaars

Middel van bestaan: jager en verzamelen

Woonplaats: nomaden 

Boeren 

Middel van bestaan: akkerbouw en veeteelt 

Woonplaats: op 1 plek

Landbouwsamenleving

Ontstaan landbouwsamenleving

2 kenmerken:

- Landbouw

- Vaste woonplaats

De eerste boeren bleven ook gewoon nog jagen en vissen....

Wat waren de middelen van bestaan van de eerste boeren?

Wat waren de middelen van bestaan van de jagers en verzamelaars?

Jagers en 
verzamelaars

Boeren

Klimaatverandering en landbouw

Rond 11.000 v.Chr.: stijging van temperatuur, smeltende ijskappen

Midden-Oosten: vruchtbaar gebied door grote rivieren

De levenswijze van jagers-verzamelaars

Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

Welke beroepen ontstonden er in de nieuwe landbouwsamenlevingen?

Hoe zat het ook alweer.....