‹Terug naar zoeken

Les 1, deel 2/3: Jeff Koons troeft Rijksmuseum af

Les 1: Jeff Koons troeft Rijksmuseum af
DEEL 2
1 / 39
volgende
Slide 1: Tekstslide
WoordenschatWereldoriëntatie+1BasisschoolGroep 8

Les van voorheen UGO - Gelijke Onderwijskansen

In deze les zitten 39 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Les 1: Jeff Koons troeft Rijksmuseum af
DEEL 2

Slide 1 - Tekstslide

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.
 
          
          weet je meer over het nieuws;
          kun je vertellen wie Jeff Koons is en hoe hij het Rijksmuseum aftroefde;
       
          kun je de tekst samenvatten met behulp van de vraagwoorden
          wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe?;
  
          kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

het nieuws
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 
Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?
Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.
Het is niet te kort, maar ook niet te lang.
Je kunt er veel vragen over stellen.
het nieuws
de tekst
terugblikken
Je kunt er je mening over geven.
Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.
Je kunt er verder over doordenken en praten.
Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

    
Kies nu zelf een nieuwsartikel van één van deze websites en lees het goed.
Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.
Trouw
NOS.nl
AD
NU.nl
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Op welke website heb jij een artikel gelezen?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 6 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Wat is de titel van jouw artikel?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 7 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.
Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.
In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 
scannend lezen
Scannen, hoe doe je dat?
  • Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
  • Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
  • Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
  • Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?
Samenvatten?
Denk aan:
  • Over wie (of wat) gaat het?
  • Wat is er aan de hand?
  • Waar was dat?
  • Wanneer was dat?
  • Waarom was dat?
  • Hoe is het gebeurd?
  • Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?

het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 8 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 9 - Open vraag

TIP:

PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!
de tekst

Kunstenaar Jeff Koons troefde Rijksmuseum af op veiling, maar leent ‘Hollandse Michelangelo’ binnenkort uit
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?
Lees de hele zin.
Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.
Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.
Ken je het woord in
een andere vorm wel?
Vraag het aan iemand.
Wie weet kent diegene het woord!
Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.
Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Eerst even scannen!
Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.
In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.
bron
Bron: Volkskrant (15/6/2021)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

scannend lezen
Scannen, hoe doe je dat?
  • Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
  • Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
  • Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
  • Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Wat ga je in deze tekst lezen over Jeff Koons en 
het Rijksmuseum denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 13 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de titel en de inleiding
Kunstenaar Jeff Koons troefde Rijksmuseum af op veiling, maar leent ‘Hollandse Michelangelo’ binnenkort uit

De Amerikaanse kunstenaar Jeff Koons gaat een schilderij van de ‘Hollandse Michelangelo’ uitlenen aan het Rijksmuseum in Amsterdam. Het betreft Hercules en Acheloüs (1590) (zie figuur 1) van Cornelis van Haarlem (1562-1638). Het Rijksmuseum probeerde het in 2008 te kopen op een veiling, maar werd overboden door Koons. Hij betaalde er 8,1 miljoen dollar voor (6,6 miljoen euro).

de veiling
Betekenis: de openbare verkoop aan degene die het meeste biedt
Klik hier voor de betekenis van deze woorden.
het nieuws
de tekst
terugblikken

figuur 1
Klik hier en luister mee!

Slide 14 - Tekstslide

Bespreeksuggestie(s):

  • Waarom zou Cornelis van Haarlem worden vergeleken met Michelangelo? Bekijk samen met je leerlingen het werk van beide kunstschilders. Ook een prima onderwerp voor het onderzoek (in deel 3 van deze les)!

Wie is de 'Hollandse Michelangelo' waarover in deze inleiding wordt gesproken?
het nieuws
de tekst
terugblikken

A
de in Nederland geboren broer van de Italiaanse schilder Michelango
B
Hercules en Acheloüs
C
de schilder Cornelis van Haarlem
D
de kunstenaar Jeff Koons

Slide 15 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Waarom staat 'Hollandse Michelangelo' tussen 
enkele aanhalingstekens, denk je?  
Klik hier en luister mee!
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 16 - Open vraag

Bespreeksuggestie(s):

Bespreek met je leerlingen het gebruik van enkele aanhalingstekens. Die worden bijvoorbeeld gebruikt bij:
  • Woorden die voor de lezer waarschijnlijk onbekend zijn, bijvoorbeeld omdat het gaat om nieuwe of anderstalige woorden. Die  worden de eerste keer in een tekst vaak tussen aanhalingstekens gezet (of schuin gedrukt). Soms volgt dan ook een (korte) uitleg van het woord.
  • woorden die je zelf hebt bedacht om iets te omschrijven. Je kunt dan aanhalingstekens gebruiken om aan de lezer duidelijk te maken dat het om een zelfbedacht woord gaat.
  • Als een woord anders bedoeld is dan gebruikelijk (ironisch, sarcastisch, spottend, grappend), kun je dat aangeven met enkele aanhalingstekens.

Van welke van bovenstaande opties is hier sprake denken je leerlingen?
Zie ook de bespreeksuggestie bij slide 14!

Vertel in je eigen woorden wat volgens jou het 'aftroeven' uit de titel is. 
TIP: denk goed na over wat er gebeurd is op die veiling!
Klik hier en luister mee!
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 17 - Open vraag

Op de veiling heeft Jeff Koons meer geld geboden voor het schilderij dan het Rijksmuseum; hij heeft overboden (= meer geboden dan..) en daarom heeft hij het uiteindelijk gekregen. Jeff Koens heeft dus eigenlijk 'gewonnen' van het Rijksmuseum.

Bespreeksuggestie(s):
  • Waar komt de term 'aftroeven' vandaan? Kijk bijvoorbeeld eens op www.etymologiebank.nl


de tweede alinea
Het schilderij toont een theatraal verhaal uit de Griekse Oudheid. Hercules vecht met de Griekse riviergod Acheloüs, die zich heeft veranderd in een stier. Volgens de Griekse mythologie wint Hercules de strijd en wordt later de ‘hoorn des overvloeds’ uit de hoorn van de stier gemaakt. Een ander werk van Cornelis van Haarlem, De kindermoord in Bethlehem (ook uit 1590), wordt permanent tentoongesteld in het Rijksmuseum.
permanent
Betekenis: als iets altijd blijft of doorgaat
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 18 - Tekstslide

Bespreeksuggestie(s):
  • Heb je in de klas al aandacht besteed aan de Griekse Oudheid/Griekse mythologie? Goed te combineren met geschiedenis/handvaardigheid etc.
  • Uit de Griekse mythologie komt ook het begrip 'de hoorn des overvloeds' (cornucopia). Kijk bijvoorbeeld hier naar de betekenis en herkomst van dit begrip.

Wat betekent het woord 'theatraal' hier denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

A
heel groot en stevig
B
theater-achtig (met drama en lekker overdreven), want dat woord herken ik erin
C
het schilderij is gemaakt voor een theatervoorstelling, want dat woord herken ik erin
D
zelfverzonnen

Slide 19 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

de derde en vierde alinea
Jeff Koons, van wie in 2019 een uit de kluiten gewassen zilverkleurig opblaaskonijn voor 81,3 miljoen euro werd geveild, was vrijdag in Nederland voor tv-programma College Tour, vanavond op NPO 2. In Nederland werd Koons bekend, nadat het Stedelijk museum in Amsterdam in 1988 een als kitscherig bestempeld houten beeld van hem kocht: Ushering in Banality (De banaliteit binnenhalen): een varken met een strik, begeleid door twee blonde engeltjes met een jongetje erachter.

Voorafgaand aan de opnames van College Tour sprak hij in het Rijksmuseum met directeur Taco Dibbits. Daarbij kwam de bruikleen van Hercules en Acheloüs ter sprake. ‘Koons staat ervoor open het schilderij aan ons uit te lenen’, zegt Dibbits. ‘Het hangt nu bij hem thuis in zijn eetkamer. Hij gaf het eerder in bruikleen aan het Metropolitan in New York. We hebben altijd gehoopt dat we het een keer konden laten zien, nadat we het niet konden kopen op de veiling.’

uit de kluiten gewassen
Betekenis: heel groot en stevig
de kitsch/kitscherig
Betekenis: de nepkunst/lijkend op kitsch
banaal/de banaliteit
Betekenis: zó gewoon dat het vervelend is/het banaal-zijn
het nieuws
de tekst
terugblikken

Ushering in Banality?
Bekijk hier een afbeelding van dit kunstwerk en andere werken van Jeff Koons (bijvoorbeeld het opgeblazen konijn)!

Slide 20 - Tekstslide

Bespreeksuggestie(s):
  • de uitzending van College Tour met Jeff Koons is eventueel via NPO Plus terug te kijken.

Een kunstwerk verkocht voor 81,3 miljoen euro!! Wat vind jij daarvan?
Bespreek samen.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Ik vind dat best normaal.
Ik vind dat echt belachelijk
Ik heb een andere mening

Slide 21 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Wat betekent het woord 'bestempelen' hier denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

A
er is een stempel opgezet zodat iedereen ziet dat het kitsch is
B
nagemaakt
C
zo genoemd worden
D
verkocht

Slide 22 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Bekijk een aantal afbeeldingen van kunstwerken van Jeff Koons (via de link in de 4e hotspot). Vind jij ook dat zijn werken kitsch(erig) zijn? Leg uit waarom wel/niet.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 23 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Waarom denk je dat Jeff Koons ervoor open staat om het schilderij in bruikleen te geven aan het Rijksmuseum?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 24 - Open vraag

Bespreeksuggestie(s):
  • Bespreek met je leerlingen wat (zij denken dat) 'open staan voor' betekent.
  • Bespreek met je leerlingen wat (ze denken dat) 'bruikleen' betekent (herkennen ze delen van dit woord?).
de vijfde en zesde alinea
Viriel schilderij
Veilinghuis Christie’s in New York bood het schilderij in 2008 aan voor een richtprijs van 1- tot 1,5 miljoen dollar. Het Rijksmuseum probeerde het werk te verwerven met steun van het Mondriaan Fonds en de Vereniging Rembrandt. Wim Pijbes, voormalig hoofddirecteur van het Rijksmuseum, herinnert zich de veiling nog goed.

‘We kwamen er later achter dat we waren overboden door Jeff Koons. Hij stond toen nog niet bekend als koper van oude meesters. Het verbaast me niet dat hij het wilde hebben, het is een spannend, viriel schilderij’, aldus Pijbes. ‘Het is een fabelachtig pronkstuk, het past bij hem. Koons heeft het goed gezien.’ Pijbes ontmoette Koons in 2014 in Parijs en viste toen ook al naar een bruikleen voor het Rijksmuseum.

het nieuws
de tekst
terugblikken

de oude meesters
Betekenis: de opgeleide schilders die tussen 1400 en 1800 werkten
het pronkstuk
Betekenis: het voorwerp waarmee iemand pronkt (pronken = showen om te laten zien wat je kan of wat je hebt)
viriel??
Viriel is een moeilijk woord! Lees eerst deze twee alinea's helemaal. Kun je bedenken wat het woord betekent? Lukt dat niet, zoek dan de betekenis op in een (online) woordenboek!

Slide 25 - Tekstslide

Bespreeksuggestie(s):
  • Waarom noemt Pijbes het schilderij fabelachtig?

Waarom had het Rijksmuseum de steun van het Mondriaan Fonds en de Vereniging Rembrandt nodig denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 26 - Open vraag

Bespreeksuggestie(s):
  • Kennen de leerlingen Mondriaan?
  • Wat betekent 'verwerven'?
Klik op de hotspots. Wat denk jij, werk van een oude meester of niet?
Klik de hotspots weer dicht en sleep ze vervolgens naar de juiste plek.
de tekst
het nieuws
terugblikken
oude meester
geen oude meester

Slide 27 - Sleepvraag

Bespreeksuggestie(s):


Leg in je eigen woorden uit waarom het schilderij volgens Pijbes goed bij Jeff Koons past.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 28 - Open vraag

In het antwoord moet (ook) de link gelegd worden met 'pronken/pronkstuk' en het soort kunstwerken dat Jeff Koons maakt: kunst die als kitscherig wordt betiteld, waar hij (waarschijnlijk) ook graag mee pronkt.

Vind jij het kopje van deze alinea goed passen bij de inhoud ervan? Leg uit waarom wel/niet en bedenk eventueel een beter kopje.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 29 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de laatste alinea's
Polychromie
Koons heeft in zijn privécollectie werk van onder anderen Manet, Magritte en Picasso. Tijdens zijn bezoek aan het Rijksmuseum afgelopen week was hij vooral nieuwsgierig naar polychromie, beschilderde beelden. Dibbits: ‘Hij was benieuwd naar de techniek, omdat hij zelf bezig is met het beschilderen van roestvrij stalen beelden.’

Hercules en Acheloüs zal op z’n vroegst over een jaar of twee in het Rijksmuseum te zien zijn, aldus Dibbits. ‘We werken lang vooruit met het plannen van tentoonstellingen.’ Volgens de museumdirecteur is er niet gesproken over een tegenprestatie, zoals een expositie van grote beelden van Koons in de tuin van het Rijks. ‘Als we dat ooit zouden doen, staat dat los van deze bruikleen. Voor Koons is het ook bijzonder om het schilderij in een andere context te zien.’

de collectie
Betekenis: de verzameling van (kostbare of zeldzame) dingen die bij elkaar horen
het nieuws
de tekst
terugblikken

de expositie
Betekenis: de tentoonstelling
de context
Betekenis: de omgeving (letterlijk of figuurlijk!) waarin iets gebeurt of staat


Slide 30 - Tekstslide

Bespreeksuggestie(s):
  • Ook hier interessant om de betekenis van het woord 'polychromie' te herleiden. Kijk bijvoorbeeld op www.encyclo.nl of op Wikipedia.
  • Bespreek de betekenis van 'de context' nader met de leerlingen. Geef eventueel extra voorbeelden.
  • Dit artikel is uit 2021. Zou het schilderij al in het Rijksmuseum tentoongesteld zijn? En is er al een expositie van Jeff Koons geweest?

Waarom is het schilderij pas op z'n vroegst over twee jaar 
in het Rijksmuseum te zien?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 31 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Leg in eigen woorden uit wat een tegenprestatie is.
het nieuws
de tekst
terugblikken

viriel??
Viriel is een moeilijk woord! Lees eerst deze twee alinea's helemaal. Kun je bedenken wat het woord betekent? Lukt dat niet, zoek dan de betekenis op in een (online) woordenboek!
Moeilijk woord?
Weet je niet wat 'tegenprestatie' (precies) betekent? Bedenk dat wat je kunt doen om de betekenis te achterhalen!

Slide 32 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


In slide 24 heb je verteld waarom jij denkt dat Jeff Koons ervoor open staat om het schilderij in bruikleen te geven aan het Rijksmuseum. Welke reden wordt hier in de laatste alinea genoemd?
de ziektekiem
Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 33 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Wat vind jij, past het werk van Jeff Koons in het Rijksmuseum? 
Bespreek het samen.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 34 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.
Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 35 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Maak een samenvatting van de tekst met behulp van de vraagwoorden 
wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe.
terugblikken

de tekst
terugblikken

Slide 36 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

terugblikken
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 37 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hier staan de doelen van dit deel van de les.
Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Nee, aan dit doel moet ik nog werken!
Ja, dit doel heb ik behaald!
Ik kan vertellen wie Jeff Koons is en hoe hij het Rijksmuseum aftroefde.
Ik weet meer over het nieuws.
Ik kan de tekst samenvatten met behulp van de vraagwoorden wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe?
Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Slide 38 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.
Veel plezier met deel 3!
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 39 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies