Les 3 Waterwinning en watergebruik in Nederland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Waterwinning en watergebruik in Nederland 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de zon het water in de zeeën, meren en rivieren verwarmt en laat verdampen, en hoe de waterdamp weer verandert in waterdruppels in de koude lucht.
• Je kunt uitleggen hoe de neerslag op verschillende manieren terugstroomt naar de zee, en hoe sommige planten en bomen water opnemen uit de grond en weer afgeven aan de lucht.
• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen grondwater en oppervlaktewater, en welke bronnen van drinkwater er in Nederland zijn.
• Je kunt uitleggen hoe het water wordt gezuiverd en behandeld voordat het naar de waterleiding gaat, en waarom dat nodig is.

Hoe water over de aarde beweegt

Water: veranderende vorm en plaats --> waterkringloop. 

Zon heeft belangrijke rol: verwarmt zeeën, meren en rivieren. Water verdampt --> waterdamp --> stijgt op naar koude lucht --> verandert weer in waterdruppels --> ontstaan wolken --> door wind naar land geblazen --> neerslag als regen, hagel of sneeuw.

Hoe lang douch jij elke dag?

Minder dan 5 min

5 - 10 min

10- 15 min

Langer dan 15 min

Hoeveel liter water verbruikt een Nederlander gemiddeld per dag?

1. Minder dan 50 liter
2. 50 - 100 liter
3. 100 -150 liter
4. Meer dan 150 liter

Hoe gaat de neerslag terug naar de zee?

• Op verschillende manieren:

• Deel stroomt over land naar rivieren en meren. 
• Ander deel zakt in grond en wordt grondwater. 
• Grondwater stroomt ook naar rivieren en meren, maar heel langzaam. 
• Sommige planten en bomen nemen water op uit de grond en geven het weer af aan de lucht. Dit heet transpiratie. Samen met de verdamping van het water aan het oppervlak heet dit evapotranspiratie. Zo komt er weer waterdamp in de lucht en begint de waterkringloop opnieuw.

Examenvraag 

maximumscore 2

• Menselijke oorzaak: de mens pompt (te veel) water op 1

• Beschrijving: door het oppompen slinkt de zoetwaterzak onder de duinen waardoor het zoute water kan opdringen 1

of:

• Menselijke oorzaak: het versterkte broeikaseffect leidt tot

zeespiegelstijging 1

• Beschrijving: Als het verschil tussen de zeespiegel en het daar achterliggende grondwaterpeil van het land groter wordt, zal meer zoute kwel ontstaan in de kustzone 1

Welke groepen gebruiken water in Nederland

Schrijf op per groep/sector waarvoor ze water gebruiken.

Industrie

Koelwater 

= water dat gebruikt wordt om stoom weer af te koelen 

Industrie 

Proceswater 

= tijdens het proces in de fabriek wordt water gebruikt om een product te maken. 

Landbouw 

Irrigatie 

= het kunstmatig nathouden of natmaken van akkers en gewassen

Wij 

Maar deze kennen we al heel goed. 

Toename:

- bevolkingsgroei 

- welvaart 

Aan t werk! 

Lezen § 6

Maken opdrachten of test je zelf. 

Klaar? Leren voor So! 

Er zijn drie manieren van waterwinning 

Waar komt jou water vandaan? 

1. grondwater 

2. oppervlakte 

3.duinen 

Soorten drinkwater 

De prijs van ons water

Oppervlakte water is duurder. Waarom? 

Grondwater

• Groot gedeelte van Nederland bestaat uit zandgrond
  
• Zand filtert water heel goed -> Goede doorlaatbaarheid 
  
• Regenwater wordt gefilterd door het zand 
  

-> Het vuil blijft achter.

-> het wordt vervolgens opgepompt.

Oppervlaktewater

• Oppervlaktewater = het water dat je kunt zien liggen. Nederland bestaat voor een vijfde deel uit oppervlaktewater. Er is oppervlaktewater dat door de mens is gemaakt, zoals kanalen, sloten, plassen, vijvers en grachten.
  

• Water wordt gefilterd en schoongemaakt tot drinkwater
  

Duinen

• Duinwater wordt gemengd met oppervlakte water.
  
• Via andere meren en rivieren wordt het naar de duinen gepompt en daar wordt het gefilterd/ schoongemaakt.
  
• Zoetwaterzak onder de duin moet op niveau blijven (niet te klein worden).

Waterwinning uit de duinen -> zoetwaterzakken

Beantwoord de examenvraag 

maximumscore 2

• Menselijke oorzaak: de mens pompt (te veel) water op 1

• Beschrijving: door het oppompen slinkt de zoetwaterzak onder de duinen waardoor het zoute water kan opdringen 1

of:

• Menselijke oorzaak: het versterkte broeikaseffect leidt tot

zeespiegelstijging 1

• Beschrijving: Als het verschil tussen de zeespiegel en het daar achterliggende grondwaterpeil van het land groter wordt, zal meer zoute kwel ontstaan in de kustzone 1

Hoe goed ken je het nu? 

Waarom hebben waterbesparende maatregelen thuis weinig invloed op het totaal?

'Brak' water is...

1. Zout water
2. Zoet water
3. Water tussen zout en zoet water in
4. Water met een kater

Wat is grijs water?

1. zwaar vervuild water
2. licht vervuild water
3. normaal water
4. helder water

Waarom worden energiecentrales vaak gebouwd naast een rivier?

1. Koelwater aanwezig
2. Wonen weinig mensen in de buurt
3. Is toeval
4. Bluswater aanwezig

Wat gebeurt het met het water van een rioolwaterzuiveringsinstallatie?

1. Hier wordt drinkwater van gemaakt
2. Het water wordt geloosd op het oppervlaktewater
3. Het wordt gebruikt als koelwater
4. Het wordt gebruikt als proceswater

Welke vorm van irrigatie zien we hier?

1. Oppervlakte-irrigatie
2. Beregening
3. Druppel irrigatie
4. Geen irrigatie

1. Beregening
2. Druppelirrigatie
3. Oppervlakte-irrigatie

Wat bedoelen ze met je watervoetafdruk?

1. hoeveelheid water dat je per dag gebruikt
2. het huishoudelijke watergebruik
3. het industrieel watergebruik

In het diagram zie je het watergebruik van Nederlanders per persoon per dag. Achter een aantal kleuren in de legenda is het watergebruik vervangen door de letters P, Q en R.

Waar staat het juiste watergebruik bij de letters uit de legenda van het diagram?

1. P= douche Q = wastafel R= wasmachine
2. P = douche Q = wasmachine R = wastafel
3. P = wasmachine Q = wastafel R = douche
4. P = wastafel Q = douche R = wasmachine

Wat is de goedkoopste manier van drinkwaterwinning?

1. Oppervlaktewater
2. Regenwater
3. Grondwater

Wat moet je nu kunnen en kennen? 

Je moet alle begrippen kunnen uitleggen. 

Je moet de lesdoelen kunnen beantwoorden.

Je moet een samenvatting of een mindmap kunnen maken.