Lezen - Basiscursus - 1.1 en 1.2

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Nederlands

Periode 2

Week 2

Als ik een film of serie uitkies om te kijken...

bekijk ik eerst de filmposter.

lees ik eerst de beschrijving.

lees ik eerst de reviews.

bekijk ik eerst de trailer.

1.1 Teksten verkennen

Na deze les kun je snel de basiskenmerken van een tekst ontdekkken, zodat je weet wat je van een tekst kunt verwachten en kunt bepalen hoe je de tekst aan gaat pakken.

1.1 Teksten verkennen

Als je wilt bepalen of een tekst voor jou interessant is of snel wilt weten wat voor tekst je aangeboden krijgt, kun je de tekst het best eerst verkennen.

Je let dan op...

Leestekst

• titel
• eerste alinea
• tussenkopjes
• lay-out (afbeeldingen, anders gedrukte woorden, kleuren)

Kijk-/luistertekst

• titel
• introductietekst
• eerste stukje of totdat je iets interessants ziet/hoort

1.1 Teksten verkennen

Meestal weet je dan wat het onderwerp is, voor welk publiek de tekst gemaakt is, met wat voor tekstsoort je te maken hebt en wat je van de tekst kunt verwachten. 

1.1 Teksten verkennen

Hoe je een tekst vervolgens aanpakt, hangt af van jouw doel:

nieuwsbericht op de radio	Aan het begin heb je het onderwerp gehoord. JE vindt het interessant en je besluit het item helemaal te beluisteren.
bijsluiter bij medicijn	Je wilt weten hoeveel je mag slikken op een dag. Je besluit de bijsluiter niet helemaal te lezen, maar op zoek te gaan naar de dosering.
tekst uit studieboek	Je moet de informatie kennen, dus je besluit om de hele tekst intensief te lezen. Misschien maak je ook aantekeningen of een samenvatting.

1.2 Doel en hoofdgedachte

Bepalen hoe waardevol de informatie voor jou is

1.2 Doel en hoofdgedachte

Bij het lezen of bekijken van teksten is het vaak belangrijk om je ervan bewust te zijn dat de maker altijd een doel heeft met zijn tekst. Bedenk daarom:

• Wat wil de maker van mij? Wat is het tekstdoel van de maker?
• Wat is de hoofdzaak van wat hij mij probeert te vertellen? Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

Sommige teksten hebben meerdere doelen, maar bijna altijd is een van die doelen het hoofddoel.

de maker van de tekst wil

tekstdoel

tekstsoort

nieuwsbericht

gebruiksaanwijzing

forumbijdrage op het internet

reclame

discussie

speelfilm

informatie geven

informeren

laten weten hoe hij iets moet doen

instrueren

overtuigen van een mening

overtuigen / betogen

aanzetten tot actie

overhalen / activeren

aan het denken zetten en
een mening laten vormen

opiniëren / beschouwen

vermaken

amuseren

1.2 Doel en hoofdgedachte

Als je het tekstdoel weet, kun je ook de hoofdgedachte bepalen.

Overtuigen: wat is de mening waarvan de maker je wil overtuigen?

Overhalen: wat moet je doen? (Koop..., Kom..., Word lid..., Geef geld...)

Opiniëren/beschouwen: wat is volgens de maker het antwoord op de vraag waarover hij je wil laten nadenken?

1.2 Doel en hoofdgedachte

Hoe vind je de hoofdgedachte?

• kortst mogelijke samenvatting van een tekst
  
• vaak in de inleiding van de tekst
  
• bij langere artikelen meestal in het slot van de tekst

Voorbeelden tekstdoelen

Namaakkleding

Ingezonden brief waarin wordt gepleit voor een hardere aanpak van producenten van namaakkleding.

Blog op reiswebsite met tips over goedkoop namaakkleding kopen in India.

tekstdoel

tekstdoel

overtuigen

informeren

Aan het werk!

Maak de volgende opdrachten:

• 1.1: opdracht 3 tot en met 6
• 1.2: opdracht 1 tot en met 5