1H/V GS 3.1 De verovering van een groot rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

§3.1 De verovering van een groot rijk 

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Hoe de Romeinse republiek ontstaat en hoe het bestuur daarvan werkt

- Hoe het Romeinse Rijk uitgroeit tot een wereldrijk

- Wat de belangrijkste verschillen zijn tussen het bestuur van de Romeinse Republiek en het Romeinse Keizerrijk

Waar is het Romeinse rijk ontstaan?

1. Italië
2. Spanje
3. Duitsland
4. Frankrijk

Het Romeinse rijk

Rome ontstaat

Rome ontstaat rond 800 v.C.  langs de Tiber

De stad groeit snel door de goede ligging

Bijna 250 jaar is Rome een monarchie

Maar de koningen gedragen zich wreed

Waarom was dit een goede plek?

Van monarchie naar republiek

• In 509 v.C. jagen de Romeinen hun koning de stad uit
• Ze maken van Rome nu een republiek
• In een republiek  wordt het land bestuurd door gekozen leiders
• Er is dus geen vorst meer die de macht heeft

Bestuur van de republiek

Rome wordt bestuurd door een groep rijke families

Enkele honderden mannen daarvan vormen de senaat

Zij vergaderen over de Romeinse wetten

Ook geven ze advies aan de consuls

Bestuur van de republiek

De consuls zijn de machtigste mannen in Rome

Er zijn altijd twee consuls en ze worden gekozen voor één jaar

Ze leiden de senaat, stellen wetten voor en leiden het leger

Zij mogen sommige wetten tegenhouden met het vetorecht

Groei van het Romeinse Rijk

• De Romeinen willen hun macht, rijkdom en roem vergroten, daarom gaan zij proberen gebieden te veroveren.
• Deze veroveringen zijn succesvol en zo ontstaat na verloop van tijd het Romeinse Rijk

Sleep de namen naar de juiste plekken op de kaart

Italia

Aegyptus

Hispania

Britannia

Gallia

Germania

Africa

Het Romeinse rijk

Romeinse leger

• Carthago was de graanschuur van Europa.
  
  
• Na verovering van Carthago  (aartsvijand Rome) konden de Romeinen ook heersen over de Middellandse Zee.  
  
  
• Soldaten waren goed bewapend, getraind en georganiseerd.
  
  
• Soldaten werden goed beloond. 

Groei van het Romeinse Rijk

• Rome sloot verdragen met overwonnen steden en stammen: ze werden bondgenoten en leverden soldaten. In ruil daarvoor behielden ze hun eigen bestuur. 
• Ze verkregen het burgerrecht: de mogelijkheid om bestuurder te worden en recht op een eerlijk proces. 

Dus in het kort: 

Het Romeinse succes heeft twee oorzaken:

1) Het leger is goed bewapend, getraind en georganiseerd

2) De Romeinen behandelen hun overwonnen volkeren goed

Na verlies van Rome kan een overwonnen volk burgerrecht krijgen

Triomftocht van de generaal

Burgeroorlogen

Legeraanvoerders waren jaren met soldaten op pad en betaalden hen

Soldaten waren dan ook trouw aan hun aanvoerders

Legeraanvoerders werden dus steeds machtiger

Sommigen gingen zich verzetten tegen de senaat, dit leidde tot oorlog

Zo'n oorlog binnen een staat is een burgeroorlog

Julius Caesar

Eén van deze legeraanvoerders was Julius Caesar

Hij had Frankrijk, België en Zuid-Nederland veroverd

Hij wilde met zijn leger naar Rome om consul te worden

Het begon bij het oversteken van de Rubicon

Kaart

Caesar aan de macht

Caesar won de burgeroorlog en werd dictator van Rome

Hij deed belangrijke dingen:

1) Oud soldaten en arme mensen konden makkelijker boer worden in het rijk.

2) Mensen uit veroverde gebieden kregen de kans om Romeins burger te worden.

3) Hij veranderde de kalender (maand juli erbij en om de 4 jaar een schrikkeljaar).

4) De senaat en volksvergadering bleven. Caesar werd alleen "de baas". De senaat zou hem uiteindelijk vermoorden.

Als soldaat kreeg je een stuk land als je met pensioen ging

Je mocht dan bijvoorbeeld trouwen, stemmen of een huis kopen

Hierdoor was er meer duidelijkheid, vooral voor de landbouw

Ze vonden dat Caesar teveel macht kreeg en wilden dat de macht weer bij de senaat kwam

Waarom werd Julius Caesar vermoord?

1. Hij was een slechte keizer
2. Hij werd te machtig
3. Hij had de keizer beledigd
4. Hij had een veldslag verloren

Nieuwe burgeroorlog

Het volk van Rome was boos op de moordenaars van Caesar

Er ontstond een nieuwe burgeroorlog om de macht

De strijd ging tussen Octavianus en Marcus Antonius

Octavianus won de oorlog

Octavianus was de achterneef van Caesar. Caesar had hem geadopteerd als zoon.

Marcus Antonius was de belangrijkste onderbevelhebber van Caesar. Hij was zijn trouwste vriend.

Octavianus als eerste keizer

De naam Octavianus herinnerde teveel aan de burgeroorlog

Hij gaf zichzelf een andere naam:

Princeps Imperator Caesar Augustus

Princeps betekent "de eerste burger". Zo leek hij deel van het volk.

Een imperator is iemand die een imperium bezit

Caesar werd gebruikt als eretitel. Hiermee eerde hij zijn stiefvader.

Augustus betekent "de verhevene" (boven het volk). Deze titel kreeg hij van de senaat.

Geen alleenheerser lijken, het wel zijn

Augustus deed er veel aan om geen alleenheerser te lijken

Maar als de eerste keizer had Augustus wél alle macht

Oude staatsinrichting

Hij liet de senaat, volksvergadering en consuls bestaan

Advies

Hij bleef de senaat om advies vragen

Princeps

Hij gaf zichzelf de naam princeps (eerste burger), zo leek hij geen koning

De Pax Romana

Het keizerrijk was een groot succes voor Rome.

De keizers zorgden voor rust en vrede binnen het rijk.

Tijdens deze Pax Romana nam de welvaart enorm toe

Dit met name door de bouw van wegen, bruggen en steden

Rome was nu een imperium = verschillende volken onder een bestuur

In het jaar 509 GT (CE) werd het Romeinse Rijk een republiek

1. Juist
2. Onjuist

De hoogste bestuurders van het Romeinse Rijk ten tijde van de republiek waren

1. De senatoren
2. De consuls

De senaat had het vetorecht

1. Juist
2. Onjuist

Oorzaken van de succesvolle veroveringen zijn

1. Goed leger
2. Verslagen vijanden goed behandelen
3. A en B zijn juist

Voordelen van een bondgenootschap met de Romeinen was:

1. Je hoeft niet in het leger
2. Je kon burgerrecht krijgen

De Romeinen verboden de godsdienst van de veroverde volken

1. Juist
2. Onjuist

Julius Caesar was de eerste keizer

1. Juist
2. Onjuist

Keizer Augustus behield de senaat en de consuls

1. Juist
2. Onjuist

Pax Romana is een lange periode van rust en vrede in het Romeinse Rijk in de 1e en 2e eeuw GT (CE)

1. Juist
2. Onjuist

Huiswerk

Lees paragraaf 3.1 (De verovering van een groot rijk) 

Maak opdracht 6 t/m 15

Maak daarna de test jezelf van 3.1