VO - Blok 1 - Les 5: Betrapt!

• Woordenschat
• Nederlands
• +1
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 1

Instructies

Script en scenes schrijven voor een spannend verhaal.pdf

Werkbladen

UGO VO Spanning - Tekst 5 We hebben regelmatig een heterdaadje.pdf

UGO VO Korte woordenlijst Spanning les 5.pdf

Op heterdaad betrapt!

NB:

Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.

Hoe werkt het?

Tekst

Onderzoek

Woordenschat

Leestafel

Boekenclub

Dit leer je nu

Dit weet je al

Doen

Terugkijken

Afbeelding vergroten

Wat gaan we doen?

• Leestafel
• Introductie onderwerp
  
• Tekst
  
• Zelf een spannend verhaal 
   schrijven of filmen
• Verhaal of film presenteren
• Woordenschat
  
• Terugblik/afsluiting

• Je kunt een spannend nieuwsartikel vinden waar politie bij betrokken is en kunnen hierover in de groep een gesprek over voeren.
• Je leert tien nieuwe woorden en kunt deze toepassen.
  
• Je kunt uitleggen wat ‘op heterdaad betrappen’  betekent. ​
• Je kunt een argument bedenken (of uit de tekst halen) vóór en een argument tegen burgers die de politie helpen.
• Je kunt zelf een spannend verhaal schrijven of filmen en dit presenteren.
• Je kunt vertellen welke woorden van de lessen van dit blok jij vandaag zelf gebruikt of gehoord hebt. ​

Wat ga je deze les leren?

Leerdoel?

Leerdoel: Je kunt een spannend artikel vinden waar politie bij

betrokken is en dit met de groep bespreken.

De leestafel

Zoek een artikel uit waar de politie bij betrokken is.

Wat is de titel van jouw artikel? Geef aan waarom

je dit artikel hebt gekozen.

Dit zijn goede verdiepingsvragen!

• Hoe kan het nou dat... ? 
• Wat ik niet snap is... ?

• Wat zou er gebeuren als... ?
• Zou iedereen... ?
• Hoe zou dat in de toekomst gaan?

• Hoe zou dat in het verleden zijn gegaan?
• Hoe zit dat eigenlijk in andere landen?

Upload hier een foto

van jouw artikel.

De tekst: eerst even scannen! 

bron

Bron: Seven Days (website bestaat niet meer) (22/06/2018)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Leerdoelen?

Leerdoelen: 

• Je kunt uitleggen wat ‘op heterdaad betrappen’ betekent. 
• Je kunt een argument uit de tekst halen of bedenken vóór en tegen burgers die de politie helpen .

Lees de hele zin. Ook de zin ervoor en erna zeggen vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

Wat kun je doen als je een woord niet begrijpt?

Maak de volgende opdrachten bij de tekst:

Lees de inleiding en de eerste alinea.

• Waaraan herkennen Sara en Iris de zakkenrollers?

Lees de alinea onder het kopje ‘Speuren’.

• Welke voordelen ten opzichte van politieagenten hebben Sara en Iris volgens politieagent Henri van Apeldoorn?

Lees de rest van de tekst.

• Welke argumenten voor het helpen van de politie door burgers kun
  je uit de tekst halen?
• Welke argumenten tegen het helpen van de politie door burgers
  kun je uit de tekst halen?
• Van welk woord uit de tekst zou jij de betekenis willen weten?

de inleiding en alinea 1

'WE HEBBEN REGELMATIG EEN HETERDAADJE'

De vriendinnen Sara en Iris zijn vaak in het centrum van Rotterdam te vinden. Niet om te shoppen maar om zakkenrollers op te sporen. En dat is de twee politieagenten in spé al bijna zeventig keer gelukt.

‘Zakkenrollers lopen zeker drie jaar achter in de mode. De vrouwen dragen afgetrapte ballerina’s en de mannen oude sportschoenen. En ze gedragen zich anders dan winkelend publiek: ze steken een winkelstraat meerdere keren over en kijken vaak achterom’, laten Sara en Iris (die niet willen dat hun namen en leeftijden bekend worden) via de politie weten. Ze begonnen ongeveer een jaar geleden met speuren, om alvast ervaring op te doen. ‘Onze droom is om later bij de politie te werken’, vertellen ze. Inmiddels weten ze precies hoe ze de dieven moeten herkennen.

op heterdaad betrappen

iemand betrappen terwijl hij met een misdrijf bezig is

in spe

aankomende, toekomstige

Waaraan herkennen Sara en Iris

de zakkenrollers?

alinea 2

Speuren

De twee gaan heel professioneel te werk: ze doen net alsof ze aan het winkelen zijn en houden alles ondertussen goed in de gaten. Zien ze iemand die ze niet vertrouwen? Dan achtervolgen ze hem of haar en nemen ze contact op met politieagent Henri Appeldoorn. Hij hoorde van een beveiliger over de hobby van de twee meisjes en wilde graag met ze samenwerken. ‘Ze werken niet in opdracht van ons, maar ze doen het helemaal uit zichzelf. Ze voegen echt iets toe aan mijn werk. Als ik het zelf zou doen zou ik direct herkend worden, ook al draag ik mijn uniform niet. Ik kan niet zo goed opgaan in de omgeving als zij, want ik heb direct een bepaalde blik in mijn ogen. Zij kunnen dat wel.’ De vriendinnen speuren nu twee keer per week in het centrum van Rotterdam en hebben al zeventig zakkenrollers ontmaskerd. ‘We hebben regelmatig een heterdaadje’, vertellen Sara en Iris.

professioneel

als iemand die dat beroep heeft, heel goed

iets toevoegen aan

bijdragen, aanvullen

opgaan in

verdwijnen in

ontmaskeren

aantonen dat iemand die onschuldig leek in werkelijkheid slecht is

Welke voordelen ten opzichte van politieagenten hebben Sara en Iris 

volgens politieagent Henri van Apeldoorn?

alinea 3

Vermomming

De vriendinnen weten inmiddels precies wat bekende routes zijn van zakkenrollers. Soms splitsen ze zich op en passen ze zelfs hun uiterlijk aan. ‘Als een verdachte de metro instapt, houden we even afstand. In de tijd dat hij of zij in de metro zit, zetten wij een pet op of vlechten ons haar in’, vertellen ze. En dat werkt: ‘Als we ons dan ook een beetje hebben vermomd, denken ze niet: hé, die meid heb ik net ook gezien.’ Ondertussen maken ze foto’s en filmpjes van de mensen die ze verdenken. Steelt iemand een portemonnee of een telefoon van iemand of neemt hij iets uit een winkel mee? Dan bellen ze Appeldoorn of lopen ze naar de beveiliger van de winkel. ‘De zakkenrollers wanen zich compleet ongezien en snappen er niets van als ze worden betrapt’, vertelt Sara.

zich ........ wanen

denken dat je ........ (iets/ergens) bent, terwijl dat niet zo is

de vermomming

de kleding en andere dingen die je gebruikt om je te vermommen

zich vermommen

je uiterlijk zó veranderen en je zó verkleden dat niemand je herkent

alinea 4

Veiligheid

Hoe spannend zo’n achtervolging ook is, de vriendinnen gaan altijd heel voorzichtig te werk. Appeldoorn: ‘Deze meisjes zijn heel verstandig en zorgen goed voor hun eigen veiligheid. Als ze iets zien bellen ze ons, maar ze spreken de zakkenrollers nooit zelf aan.’ Hij adviseert daarom ook om daar altijd op te letten. ‘Het is een stoer verhaal, maar pas op met wat je doet. Wij werken goed

samen, maar ik weet niet hoe dat in andere steden gaat. Wij doen er alles aan om ze te beschermen. Ik ga zelf vaak de straat op in burger als een soort back-up. Dan blijf ik bij ze in de buurt, maar wel op afstand. Als ze iets verdachts zien ben ik snel bij ze en dan doen we net alsof we elkaar niet kennen. En veel beveiligers in Rotterdam kennen Sara en Iris inmiddels ook.’ De politieagent

hoopt ook in de toekomst met ze te blijven werken. ‘We zijn ontzettend trots op ze, vooral omdat ze zo vaardig zijn in het herkennen van de zakkenrollers. Dat is echt goud waard.’ 

Welk woord uit de tekst ken/snap 

je nog niet en zou jij de betekenis 

van willen weten?

Help elkaar vervolgens met de betekenis achterhalen.

Zie ook slide 10!

Welke argumenten vóór en tegen het helpen van de politie door burgers kun je uit de tekst halen? 

Sleep de argumenten naar de juiste kant.

Argumenten voor

Argumenten tegen

Het is gevaarlijk voor iemand die er niet voor is getraind/opgeleid.

Je kunt de politie helpen.

Als burger val je niet op.

Niet in alle steden werkt de politie samen met burgers.

Met criminelen loop je altijd risico .

Als een burger over de juiste vaardigheden beschikt, kan het prima.

Zou jij wel of niet samenwerken met de politie? Leg je antwoord uit.

Help elkaar vervolgens met de betekenis achterhalen.

Zie ook slide 10!

Leerdoelen?

Leerdoelen: 

• Je kunt een script schrijven of moodboard maken voor een spannend verhaal.
• Je kunt verschillende trucjes toepassen om je verhaal spannend te maken.
• Je kunt zelf een spannend verhaal schrijven of filmen.

Een spannend verhaal

schrijven of filmen

Maak een groepje van drie.

Welke opdracht heeft jouw 

groepje gekozen?

Schrijf een spannend verhaal.

Maak een spannende film.

Stap voor stap:

 1. Bedenk de plot voor jullie spannende verhaal

    of film.

 2. Omschrijf het personage/de personages van

    jullie spannende verhaal/film.

 3. Bedenk hoe je gaat beginnen; met een 

    opbouw of midden in het verhaal?

 4. Welke spannende trucjes gaan jullie

     toepassen?

 5. Werk jullie verhaal/film uit.

 6. Gebruik zoveel mogelijk van de woorden

     van de woordenlijst van deze les in je 

     verhaal/film.

Volg de onderstaande stappen door het 

schema dat je krijgt van je docent

in te vullen voor de opzet van jullie

verhaal of de scènes van jullie film:

Wat is een plot?

De plot: de opbouw van het verhaal – wat gaat er gebeuren met de hoofdpersoon?

Bij deze opdracht is een schema beschikbaar voor het schrijven van een script en/of scènes voor een spannend verhaal (zie PDF in het lesplan). Print dit voor je leerlingen uit zodat ze het kunnen gebruiken bij deze opdracht.

Tijd voor de presentaties!

Woordenschat

    Opdracht 1: Maak een zin met het woord.

   Opdracht 2: Omschrijf het woord zonder het te noemen.        

   Opdracht 3: Teken het woord                                                               

   Opdracht 4: Noem een synoniem                                                       

   Opdracht 5: Verzin een raadsel over het woord                              

Klik hier voor het leerdoel.

Leerdoel: je oefent met de woorden van de tekst.

Draai aan het rad en kies één van de opdrachten hiernaast.

Uitleg 

MET DEVICES

• Werk in groepjes
• 1 iemand uit het groepje draait aan het rad, de rest mag nog niet kijken
• Voer de stappen uit (zie slide). Raden de andere leerlingen het woord?

ZONDER DEVICES

• werk in groepjes
• er is telkens 1 iemand uit een groepje aan de beurt
• de docent draait aan het rad en degenen uit de groepjes die aan de beurt zijn houden hun ogen open, de rest sluit de ogen
• Wanneer het woord bekend is, mag iedereen de ogen weer openen. Voer de stappen uit (zie slide). Raden de andere leerlingen het woord?

Welke woorden uit de vijf lessen van dit blok heb jij de afgelopen tijd gehoord of gebruikt?

Afsluiting en terugblik

Noem drie dingen die je 

deze les geleerd hebt:

Noem twee dingen waar je 

nog wat meer over wil weten:

Wat ga je thuis vertellen over deze les?