BS 1 Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Thema 12: Transport en afweer

BS 1 BLOED

Wat weet jij van bloed?

Lesdoel

Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies. 

Waaruit bestaat bloed? 

Bloed bestaat uit:

1. Bloedplasma (55%)
2. Bloedcellen & bloedplaatjes (45%)

Als bloed 'bezinkt' splitst het zich.

Bloedplasma

Bloedplasma bestaat uit:

1. Plasma- eiwitten (7%) 
2. Water (91%)
3. Opgeloste stoffen (2%)

o.a

Hormonen, antistoffen, enzymen, voedingsstoffen, afvalstoffen.

Fibrogeen

een plasma-eiwit dat zorgt voor bloedstolling, bijvoorbeeld als je een wondje hebt. 

onder andere, vetten, eiwitten, mineralen koolhydraten

Koolstofdioxide

We gaan nu kijken naar bloedplasma, dit het doorzichtige gedeelte van bezonken bloed. het bestaat voor het grootste gedeelte uit water. Hierin zijn een aantal stoffen opgelost. Je kan het een beetje vergelijken met thee, een hoop water met wat andere stofjes er in. 7% daarvan zijn plasma eiwitten. Je moet er hier 1 van kennen. Dit is firbogeen en deze helpt als je een wondje hebt om te zorgen dat het dichtgaat. 

Dan zijn er nog opgeloste stoffen in het bloedplasma. Dit kunnen een aantal verschillende dingen zijn. zoals antistoffen, enzymen, voedingstoffen en afvalstoffen. Belangrijk is dat je weet dat voedingsstoffen uit je voeding komen (glucose, vetten, vitamine etc.) en afvalstoffen ontstaan bij verbranding dus dit is koolstofdioxide. 

Bloedplasma

Vervoeren stoffen:

• voedingsstoffen
  
• eiwitten: bijvoorbeeld antistoffen
• zuurstof
• afvalstoffen: bijvoorbeeld koolstofdioxide 
  
• warmte 
• opgeloste stoffen: medicijnen en hormonen

In de zwart gekleurde delen van 

het skelet zit rood beenmerg.

Bloedcellen ontstaan uit stamcellen in het rode beenmerg.

Bloedcellen

Rode bloedcellen

• Ronde schijfjes
• Geen celkern
  
• Zuurstof transport
• Bevat rode kleurstof hemoglobine
• Zorgt voor transport van zuurstof en koolstofdioxide 

• Komen veel voor: 1 druppel bloed bevat 5 miljoen rode bloedcellen

Bloedarmoede

Bij bloedarmoede heb je te weinig hemoglobine in rode bloedcellen, dit heeft als grondstof het element IJzer. 

Je voelt:

- Moe

- Hoofdpijn

- Kortademig

- Flauwvallen

Witte bloedcellen

• Hebben een celkern
• Hebben geen vaste vorm,    kunnen daardoor overal komen.
  
• Zoeken naar indringers vernietigen deze.
  
• Vaak gaat witte bloedcel hierbij dood (= pus).

Witte bloedcellen ....

1. Per druppel ongeveer 7000 witte bloedcellen.
2. Hebben geen vaste vorm en kunnen daardoor door de wanden van de bloedvaten.
3. Bestrijden ziekteverwekkers zoals bacteriën en virussen.
4. Als ze veel bacteriën en virussen doden ontstaat er pus of etter.

Waarom hebben witte bloedcellen geen vaste vorm?

Leukemie(Beenmergkanker)

In het beenmerg kan leukemie ontstaan. Dit is een ziekte waarbij heel veel onrijpe witte bloedcellen worden gevormd. De witte bloedcellen functioneren niet goed. Het lichaam is daardoor niet goed beschermd tegen infecties. Bij leukemie worden er ook minder rode bloedcellen en bloedplaatjes gevormd. Leukemie is een vorm van kanker.

Bloedplaatjes ...

1.  zijn geen bloedcellen maar stukjes daarvan 
2. hebben geen celkern.
3. Ongeveer 300.000 per druppel
4. kleven aan beschadigde bloedvaten, en activeren dan fibrogeen. Fibrinogeen wordt dan  fibrine. Dit maakt draden waardoor als het droogt een korstje ontstaat.

Bloedstolling

De bloedplaatjes kleven vast aan de wand en vormen een bloedpropje.

Uit het beschadigde weefsel en uit de bloedplaatjes komen stoffen vrij. 

Uiteindelijk leidt dit ertoe dat fibrinogeen wordt omgezet in fibrine.

Fibrine vormt een netwerk van draden dat de wond afsluiten (bloedstolsels).

Trombose

Wanneer er een bloedstolsel in het bloedvat zit, onstaat trombose. 

Dit kan gevaarlijk zijn omdat het gewone bloed niet meer door de aderen kan stromen. 

0

Aan de slag

Lezen BS 1 en maak de opdrachten: 1, 2, 3, 4, 5, 6