4.2: Lodewijk XIV, een absoluut heerser DEEL 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Wat is de reden dat Lodewijk XIV de macht van de adel probeert te verkleinen?

1. Om de invloed van de kerk te verminderen
2. Om de economie te stimuleren
3. Om vrede en harmonie in het koninkrijk te bewerkstelligen
4. Om zijn absolute macht als koning te versterken

Waarom stond Filips II geen protestanten toe in zijn rijk?

1. Hij was tolerant tegenover andere religies.
2. Hij wilde eenheid in religie behouden.
3. Protestanten bedreigden zijn macht.
4. Hij wilde de katholieke kerk beschermen.

4.2: Lodewijk XIV, een absoluut heerser

Na een moeizame jeugd wordt Lodewijk XIV, ook wel de zonnekoning genoemd, koning van Frankrijk. Hij trekt de macht naar zich toe als absolutistisch heerser. Hij laat de adel op Versailles wonen, hervormt het leger, het bestuur en dwingt iedereen katholiek te worden. Zijn heerschappij heeft grote gevolgen.

Leerdoelen 4.2

2A: Je kunt uitleggen wat de reden is dat Lodewijk XIV alle macht zelf in handen neemt. 

2B: Je kunt verklaren wat de reden is dat Lodewijk XIV de macht van de adel probeert te verkleinen.

2C: Je kunt verklaren waarom Lodewijk XIV ook wel de zonnekoning wordt genoemd. 

2D: Je kunt uitleggen welke hervormingen Lodewijk XIV heeft doorgevoerd op het gebied van het leger, het geloof en het bestuur. 

2E: Je kunt uitleggen wat het 'droit divin' en het absolutisme te maken hebben met de manier waarop Lodewijk XIV zijn rijk bestuurde.

2F: Je kunt verklaren wat de gevolgen waren van de manier waarop Lodewijk XIV zijn rijk heeft bestuurd.

Nationaal leger (2D)

• Afscheid nemen van belang adel in het leger én reorganiseren
• Geen huurlegers meer!
• Nationaal leger met rangen op basis van verdiensten en talent.
• Resultaat: Leger aangestuurd door Lodewijk XIV, veel beter getraind, beste van Europa!

Eenheid in geloof (2D)

• Wens Lodewijk: iedereen katholiek, ook de Franse hugenoten (protestanten)
• Pesterijen om hugenoten te dwingen zich te bekeren
• Beroepen verboden, soldaten verplicht huisvesten, etc.
• Veel hugenoten vluchten, o.a. naar de Republiek!

Jacht naar kennis en rijkdom (2D)

• Belangrijkste minister: Colbert (financiën), niet van adel!
• Probeerde bestuur beter te organiseren
• Trok wetenschappers aan om Frankrijk rijker en machtiger te maken
• Staatsfabrieken voor luxe producten.
• Belastinginning verbeteren; je kon geen adellijke titel meer kopen
• Adel betaalde geen belasting
• Lodewijk gaf toegenomen inkomsten direct weer uit

Droit Divin (2E)

• Toppunt macht: adel, geloof en leger onder controle
• Enkel rechtvaardiging ontbreekt
• Droit Divin: 'Goddelijk recht', koning door God aangesteld, bedacht door Bossuet
• Absolutisme: Vorst heeft alle macht in handen, door God

Roem kost poen (2F)

• Zoektocht naar roem in oorlogen tegen o.a. Spanje, de Republiek en het Heilige Roomse Rijk
• Andere vorsten haatte hem!
• Lodewijk liet zijn land bij zijn dood bijna bankroet achter

Lodewijks' nalatenschap (2F)

• Halve eeuw geregeerd!
• Adel uitgeschakeld, meer belasting, economie moderner
• Lodewijk voorbeeld voor vorsten in heel Europa (kunst en cultuur)
• Maar: Gewone volk moest steeds meer belasting betalen, huizen werden regelmatig geplunderd.
• Kritiek op absolutisme nam toe!

Waarom was het voor Lodewijk belangrijk zijn absolute macht uit te leggen?

Waarom groeide de kritiek op het koningshuis onder het 'gewone volk' na de dood van Lodewijk XIV?

Bekijk de afbeelding. Waarom zou Lodewijk XIV zich op deze manier laten afbeelden?

Aan de slag!

• Opdrachten paragraaf 4.2
• Werkboek of laptop

Wat betekent het 'droit divin'?

1. Het recht van de sterkste
2. Het goddelijk recht van koningen
3. Het volk heeft het recht
4. Het recht van de adel

Wat was de belangrijkste reden dat Lodewijk XIV wilde dat hugenoten zich bekeerden tot het katholicisme?

1. Om politieke dominantie te vestigen.
2. Om economische voordelen te verkrijgen.
3. Om sociale harmonie in het land te bereiken.
4. Om religieuze eenheid in Frankrijk te bevorderen.

Wat leidde tot de financiële crisis in Frankrijk na de dood van Lodewijk XIV?

1. De torenhoge inflatie in het land.
2. De vermindering van belastinginkomsten.
3. De weigering van handelspartners om leningen te verstrekken.
4. Een combinatie van dure oorlogen en onverantwoordelijke uitgaven.