Hoofdstuk 3 - Formuleren - signaalwoorden en tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Verbanden en signaalwoorden

Je kunt verbanden en signaalwoorden herkennen.

Nieuw Nederlands Hoofdstuk 3 Formuleren

Zinnen staan in verband met elkaar

Opsomming

Tegenstelling

Tijd (chronologie)

Oorzaak-gevolg

Reden

Toelichting (voorbeeld)

Conclusie/samenvatting

Voorwaarde

Opsomming

Er worden verschillende dingen achter elkaar genoemd.

Je herkent dit verband aan de volgende signaalwoorden:

ook, verder, bovendien, nog, daarnaast, niet alleen....maar ook, ten eerste , ten tweede 

Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. Ten eerste sport ik graag. Verder houd ik van televisiekijken. Ook vind ik het heerlijk om een spannend boek te lezen.

Tegenstelling

Na een uitspraak wordt meteen het tegenovergestelde beweerd.

 

Je herkent dit verband aan de volgende signaalwoorden:

maar, daarentegen, echter, integendeel, enerzijds...anderzijds, daar staat tegenover

Evert is een avontuurlijke vent. Zijn vriend daarentegen is een enorme huismus die er geen behoefte aan heeft bijzondere dingen te beleven.

Tijd (Chonologie)

De gebeurtenissen in de tekst worden verteld in de chronologische volgorde.

 Je herkent dit verband aan de volgende signaalwoorden:

Eerst, daarna, dan, toen, eens, vroeger, nu, ooit, later, voordat, nadat

Als ik naar school ga, moet ik eerst met de trein, dan met de tram en daarna nog een stukje lopen.

Oorzaak- gevolg

Iemand doet een uitspraak die een oorzaak bevat. Daarna wordt het gevolg van die oorzaak genoemd. Je hebt geen keuze, het gevolg ontstaat altijd door de oorzaak.

Je herkent een oorzaak-gevolg aan de volgende signaalwoorden:

daardoor, hierdoor, doordat, zodat, waardoor, als gevolg van

Gisteren was er een hevige sneeuwbui, daardoor ben ik uitgegleden.

Reden

Na of voor een uitspraak wordt een reden genoemd. Een reden geeft aan waarom iemand iets wel of niet doet. Je hebt een keuze, je kunt het ook niet doen of iets anders kiezen.

Je herkent een reden aan de volgende signaalwoorden:

daarom, want, omdat, namelijk, dus, immers

Voor het spelen van een goede voetbalwedstrijd heb je een goede conditie nodig, daarom train ik twee keer per week. 

Toelichting (voorbeeld)

Een uitspraak wordt gevolgd door een of meerdere voorbeelden.

Je herkent een voorbeeld aan de volgende signaalwoorden:

bijvoorbeeld, als voorbeeld, zoals, neem nou

Mijn moeder maakt graag Italiaanse gerechten, zoals pizza of pasta. 

Conclusie/samenvatting

Er wordt een conclusie of samenvatting van de tekst gegeven.

Je herkent een conclusie/samenvatting aan de volgende signaalwoorden:

Kortom, dus, daarom, al met al, samengevat

Jeremy wilde niet naar de dierentuin, Sven wilde niet naar het pretpark en Yorrick wilde niet naar het zwembad. Kortom, ze konden het niet eens worden over wat ze gingen doen. 

Voorwaarde

Er zit een voorwaarde gebonden aan de zin.

Je herkent een voorwaarde aan de volgende signaalwoorden:

Als...(dan), indien, tenzij, wanneer, mits

Lisa mag morgen mee met haar familie naar het strand, tenzij ze haar huiswerk nog niet af heeft. 

Lisa mag morgen mee met haar familie naar het strand, mits ze haar huiswerk af heeft. 
* Deze zinnen betekenen precies hetzelfde!

Je kent nu de verbanden

Opsomming

Tegenstelling

Tijd (chronologie)

Oorzaak-gevolg

Reden

Toelichting (voorbeeld)

Conclusie/samenvatting

Voorwaarde

Welk signaalwoord hoort bij het tekstverband: TEGENSTELLING

1. Al met al
2. Want
3. Maar
4. Daardoor

Het signaalwoord: AL MET AL
hoort bij het tekstverband:

1. Tijd (Chronologie)
2. Conclusie
3. Reden
4. Voorwaarde

Welk signaalwoord hoort bij het tekstverband: VOORWAARDE

1. Indien
2. Kortom
3. Zoals
4. Toen

Welk signaalwoord hoort bij het tekstverband: TOELICHTING (VOORBEELD)

1. Samengevat
2. Echter
3. Ter toelichting
4. Neem nou

Signaalwoord: TEN EERSTE........TEN TWEEDE

1. Voorwaarde
2. Opsomming
3. Oorzaak-gevolg
4. Tegenstelling

Welk tekstverband?
Mark houdt van appels, peren en druiven.

Welk tekstverband?
Ik houd van allerlei soorten fruit, bijvoorbeeld aardbeien.

Welk tekstverband?
Om 12:00 uur komt het bezoek, dus begin snel met opruimen.

Welk tekstverband?
Je weet dat ik niet van appeltaart houd, toch heb je er één gekocht.

Welk tekstverband?
Als je een film op Netflix wilt bekijken, moet je het wel geïnstalleerd hebben.