Lezen als een expert! Deel 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, mavo
• Leerjaar 4

Lezen als een expert!

-Deel 2 & 3-

14 oktober

Belangrijk om te weten...

• Als ik aan het woord ben, is het stil;
• Als je wat wilt zeggen, steek je jouw vinger/ hand op;


•  Ik waarschuw twee keer,  bij de derde keer moet je er helaas uit... (vind ik ook niet leuk!);
• Actieve houding; doe gezellig mee!

Lesprogramma

• Even terugblikken
• Lesdoelen
• Lezen: Blok 3 
• Tekstdoelen--> Activeren, Mening geven & Overtuigen (van een mening)


• Opbouw in alinea's --> Signaalwoorden & Verwijswoorden
• Zelf aan de slag!

Even terugblikken

Wat weten jullie nog van de vorige les?

Maak je klaar!

.

.

.

Wat zijn tekstdoelen?

1. Inleiding, middenstuk en slot
2. Uitleg geven, informeren, mening geven
3. Verkennend lezen
4. Samenvatten

Als ik een examentekst lees, dan gebruik ik de leesmanier...

1. Verkennend lezen
2. Grondig lezen
3. Zoekend lezen
4. Actief lezen

Lesdoelen

Aan het einde van de les...

• herken je teksten met een mening;
• kun je feiten en meningen herkennen;
• herken je signaalwoorden en de verbanden die ze laten zien.

Lezen: blok 3

We gaan het hebben over...

• Tekstdoelen:                              Activeren & Mening geven & Overtuigen
• Opbouw van een alinea: Signaalwoorden & Verwijswoorden
• Kernzin

Tekstdoelen: welke zijn er?

1. Informeren
2. Uitleggen
3. Mening geven
4. Overtuigen
5. Amuseren
6. Activeren

Tekstdoel: Activeren

In sommige teksten wil de schrijver de lezer tot handelen aanzetten of activeren. 

Voorbeelden: 

Reclametekst, advertentie, een folder, etc

Mening geven & overtuigen

Wat is het verschil?

Mening geven

De schrijver laat alleen een of meer meningen zien. 

De lezer kan daarna zijn eigen mening vormen. 

Voorbeelden:

Artikel in krant of tijdschrift 

Voorbeeld: 

Mening geven

Zijn Elektrische Auto's De Toekomst?

Sommige mensen denken dat elektrische auto's goed zijn voor het milieu, omdat ze geen uitlaatgassen hebben en helpen de lucht schoon te houden. Ook worden ze steeds goedkoper en makkelijker op te laden.

Toch zijn er anderen die zeggen dat het maken van batterijen slecht is voor het milieu en dat de stroom vaak uit vervuilende bronnen komt. Bovendien zijn elektrische auto's nog duur en niet iedereen kan ze betalen.

Wat denk jij: zijn elektrische auto's echt de beste oplossing?

Overtuigen.... (van een mening)

De schrijver geeft zijn eigen mening en laat zo veel mogelijk argumenten zien die zijn mening ondersteunen. 

Hij wil de lezer ervan overtuigen dat hij gelijk heeft.

Voorbeelden:

Beoordeling, recensie, blog, column, ingezonden stuk 

Voorbeeld:

Overtuigen (van een mening)

Waarom "Belofte van Pisa" Teleurstelt

Ik vond Belofte van Pisa erg tegenvallen. Het verhaal was oppervlakkig en miste diepgang. De hoofdpersoon, Sam, maakt veel mee, maar de film laat zijn emoties niet goed zien. Daardoor voelde het alsof ik niet echt met hem mee kon leven.

De acteerprestaties waren ook niet sterk. Sommige scènes voelden onnatuurlijk, alsof de acteurs niet goed in hun rol zaten. Daarnaast waren er weinig verrassingen in het verhaal, waardoor de film soms saai werd.

Al met al vind ik Belofte van Pisa niet zo geslaagd. Het mist spanning en emotie, en daarom zou ik deze film niet aanraden.

Publiek vaststellen

Een schrijver denkt niet alleen na over het doel van zijn tekst, maar ook over het publiek, de lezers waar hij de tekst voor schrijft..

Publiek?

Een algemeen publiek

= 'bijna iedereen'

Een speciale doelgroep

= een bepaalde groep mensen. 

Speciale doelgroepen zijn bijvoorbeeld:

- Kinderen

- Jongeren

- Volwassenen

- Ouderen

- Mannen 

- Vrouwen

- Mensen met een bepaalde hobby

- Mensen met een bepaald beroep

Opbouw in alinea's: 

Signaalwoorden & Verwijswoorden

Wat houdt een signaalwoord in volgens jou?

Wat houdt een verwijswoord in volgens jou?

Signaalwoorden

De schrijver geeft zijn tekst een goede opbouw door zinnen en alinea's in een logische volgorde te zetten. 

Aan signaalwoorden kun je zien welk verband er is tussen zinnen en alinea's. Je kunt eraan zien wat zinnen of alinea's met elkaar te maken hebben.

Er zijn veel verschillende verbanden mogelijk. Je herkent ze aan hun eigen signaalwoorden.

Je gaat in dit blok letten op vier verbanden: opsomming, tegenstelling, reden en voorbeeld... :)

Opsomming

= Na elkaar opnoemen van een aantal punten of onderdelen.

Signaalwoorden: 

ten eerste, ten tweede, vervolgens, ook, bovendien, ten slotte, tot slot,....

Voorbeeld:

Hardlopen heeft veel voordelen. Ten eerste is het een goedkope sport. Je kunt het ook lekker buiten doen. Ten slotte kan het op elk moment. 

Voorbeeld

= Een uitspraak wordt gevolgd door een of meer voorbeelden

Signaalwoorden:

bijvoorbeeld, als, zo, zoals, voorbeeld, ....

Voorbeeld van een voorbeeld:

In schoolkantines wordt meer gezonde eten verkocht, zoals broodjes gezond, snoeptomaatjes en vers fruit.

Reden

= Waarom iemand iets doet, waarom iets gebeurt.

Signaalwoorden:

omdat, want, daarom, immers, ....

Voorbeeld:

Veel scholieren slaan het ontbijt over, omdat het te veel tijd kost.

Verwijswoorden

In goed opgebouwde zinnen en alinea's komen geen onnodige herhalingen voor. In plaats van eerder genoemde woorden of zinnen gebruikt de schrijver verwijswoorden.

Die kunnen terugverwijzen naar een woord, een groepje woorden of een hele zijn. 

Verwijswoord?

Een verwijswoord is een woord dat naar een ander woord, een woordgroep of een hele zin verwijst.

Er zijn heel veel verwijswoorden. Een aantal voorbeelden:

• Ik, jij, u, hij, zij, het, wij, jullie, zij, me, mij, jou, hem, haar, ons, hen, hun
• Deze, die, dit, dat, wie, wat
• Toen, daar, hier

Voorbeeld:

''Bas legt de computergame uit aan zijn vader, zodat hij begrijpt wat daar  zo leuk aan is.''

Hij verwijst naar zijn vader

Daar verwijst naar de computergame

Kernzin

Een alinea is bijna altijd opgebouwd rondom een kernzin, de belangrijkste zin!

Kernzin = de zin die de hoofdgedachte van de alinea bevat

De kernzin is meestal de eerste of laatste zin van de alinea. 

Soms is de tweede zin de kernzin.

De andere zinnen in de alinea...

• zijn voorbeelden van wat er in de kernzin gezegd is

OF

• geven verdere uitleg bij wat er in de kernzin gezegde is.

Dat was heeeeeel veeeeeel informatie!

Sorry.....:(

Wie weet nog wat we hebben besproken?

Welk signaalwoord geeft een tegenstelling aan?

1. Echter
2. Daarom
3. Zoals
4. Vervolgens

Waarom is het belangrijk om het publiek vast te stellen?

1. Om de boodschap van de tekst goed over te laten komen
2. Zo is er minder werk voor de schrijver
3. Het is niet belangrijk

Wat doet een schrijver met het tekstdoel mening geven?

1. Hij wil je overtuigen van zijn eigen mening
2. Hij geeft je feiten en laat jou zelf een mening vormen
3. Hij schrijft een grappig verhaal om je te vermaken
4. Hij laat verschillende meningen zien, zodat jij je eigen mening kunt vormen

Wat zijn verwijswoorden?

1. Woorden die naar een ander woord verwijzen.
2. Woorden die op zichzelf staan.

Wat is het doel van een signaalwoord?

1. Ze verbeteren de spelling van de tekst
2. Ze maken een tekst langer
3. Ze zorgen ervoor dat de tekst moeilijker te begrijpen is
4. Ze geven aan welk verband er is tussen zinnen of alinea's

Wat doen een schrijver met het tekstdoel overtuigen?

1. Hij laat verschillende meningen zien zonder te zeggen welke juist is
2. Hij vertelt alleen feiten en laat jou zelf kiezen wat je ervan vindt.
3. Hij schrijft een spannend verhaal om je te vermaken
4. Hij geeft zijn mening en wil jou overhalen om het met hem eens te zijn

Welk signaalwoord geeft een opsomming aan?

1. Daarentegen
2. Ook
3. Omdat
4. Bijvoorbeeld

Wat is een kernzin?

1. De kernzin is de zin die uitleg geeft over het onderwerp
2. De kernzin is de zin die voorbeelden geeft over het onderwerp
3. De kernzin is de zin die het deelonderwerp uitlegt
4. De kernzin is de zin die de hoofdgedachte van de alinea bevat

Zijn er nog vragen???

Aan het werk!

We gaan aan de slag met de opdrachten van blok 2 en blok 3: Lezen

Ben je klaar? Steek je vinger op

Vooruitblik

Volgende week:

HERFSTVAKANTIE!!! 

Dus geen les :)

                                                                            Fijne vakantie alvast!

Tegenstelling

= Twee dingen opnoemen die tegenover elkaar staan, die verschillend zijn

Signaalwoorden:

maar, echter, daar staat tegenover, aan de ene kant/ aan de andere kant, toch...

Voorbeeld:

Deze telefoon heeft een groter scherm, maar de kleuren zijn minder helder.