5.1 De Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

5.1 - De Koude Oorlog

Einde WOII

DU --> einde WO2 aan 2 fronten aangevallen:

• Oost --> Sovjet-Unie
• West --> VS, GB (en Canada)

Na WO2 --> GB en Frankrijk verzwakt door: geldgebrek + verlies kolonies

• Sovjet-Unie en VS --> meeste macht

Wantrouwen

Sovjet-Unie en VS --> totaal verschillende ideeën over bestuur + economie:

• VS --> democratie + kapitalisme     

(= economie met vrije ondernemers en privébezit) democratie

• Sovjet Unie --> communisme            (= gelijkheid, grondstoffen/gebied is bezit van de staat) dictatuur

Tweedeling Europa

FR, VS, GB en Sovjet-Unie verdeelden DU én Berlijn

Ontstonden 2 invloedssferen: 

• Oost-Europa (Oostblok). O.l.v. Sovjet-Unie, werd communistisch.
• West-Europa (Westblok). O.l.v. VS, werd kapitalistisch + democratisch.

Deel 2

De tegenstelling tussen Oost en West

IJzeren Gordijn

= Streng bewaakte grens (vanaf 1945) tussen het kapitalistische westen en communistische oosten. 

Verdeling Oost en West Europa.

Ontstaan Satellietstaten (= landen afhankelijk van Sovjet Unie bijv. Hongarije en Polen)

Blokkade van Berlijn

West Duitsland heeft stuk ''West in Oost''

Stalin boos. Hij blokkeert aanvoerwegen naar West-Berlijn: Blokkade van Berlijn (1948-1949)

Stalin hoopt dat geallieerden Berlijn opgeven. 

Westen gaat West-Berlijn via lucht bevoorraden: de luchtbrug

Stalin hief de Blokkade op (1949), maar blijvende spanning resulteerde in oprichting BRD (West-DU) en DDR (Oost-DU)

NAVO (= Noord-Atlantische Verdragsorganisatie)

1949

Militair bondgenootschap van West-Europese landen, o.l.v. VS en Canada

Warschaupact

1955

Militair bondgenootschap van de SU en Oostbloklanden

Wapenwedloop

• VS --> 1945 atoombommen 
• SU --> 1949 atoombommen

Ontstond wapenwedloop tussen VS en SU (= soort wedstrijd om zoveel mogelijk wapens te maken)

• Wederzijdse afschrikking. De Koude Oorlog werd zo nooit een échte oorlog.

Maken deze les

5.1 Koude Oorlog

opdracht 1 t/m 9

blz. 152-155

Deel 3

Conflicten tijdens de Koude Oorlog

Containment

Na WOII --> West-Europa verzwakt. 

Voorkomen dat West-EU communistisch werd:

• Containmentpolitiek (= politiek van VS om communisme overal ter wereld tegen te houden). VS --> helpen/ingrijpen door economische + militaire steun

Maar: VS greep niet in in Oost-EU. Angst voor oorlog. 

Voorbeeld economische steun:

Marshallplan (= VS leende (West) Europese landen geld om hun economieën te herstellen). Oost Europa mocht deze steun van Stalin niet aannemen.

Conflicten

1. Hongaarse opstand (1956). SU slaat (met tanks) opstand tegen communistische regering neer. 
2. Berlijnse Muur (1961). Hierdoor kon men niet langer via Berlijn van Oost naar West Duitsland vluchten. 
3. Praagse Lente (1968). Communistische leider Tsjecho-Slowakije staat meer vrijheid toe. SU herstelt de macht van de communistische partij.

In bovenstaande conflicten: VS grijpt niet in !

"De sprong naar vrijheid"

Hans Conrad Schumann was een lid van de Volkspolizei (Vopo) in de DDR, die bekend werd door zijn vlucht over de prikkeldraadversperringen die twee dagen eerder op de grens van Oost- en West-Berlijn waren geplaatst.

De Berlijnse muur

West-Berlijn

Oost-Berlijn

Berlijnse muur (1961)

Maken deze les

5.1 Koude Oorlog

opdracht 10 t/m 14

blz. 156-157