Introductieles diversiteit en inclusiviteit

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Planning

Voorstellen

Raadsel

Introductie module

Pizza verdi

Raadsel

Een vader en zijn zoon krijgen een ernstig auto-ongeluk. De vader overlijdt ter plekke, de zoon is buiten bewustzijn en ernstig gewond. Hij wordt naar het beste ziekenhuis van de regio gebracht, waar een topchirurg klaarstaat om hem te opereren. De chirurg komt de operatiekamer binnen, ziet de jongen en zegt: “Ik kan deze jongen niet opereren.” “Waarom niet?” vraagt de zuster. “Omdat het mijn zoon is!” zegt de chirurg.

Hoe is het mogelijk- wie is deze chirurg?

Introductie project

Global Citizen project diversiteit en inclusiviteit

Pizza Verdi

Pizza Verdi

Gary Nadeau, 2011

Les over vooroordelen

Welkom bij de les van Movies that Matter Educatie bij de korte film Pizza Verdi.

De les bestaat uit verschillende delen:

- De film (+- 20 min)

- Inhoudelijke bestudering (+- 15 min)

- Discussiëren (+- 15 min)

- Optionele verdiepingsopdracht (+- 10 min)

Benodigdheden

Zorg ervoor dat leerlingen pen en papier hebben. Ook is het van belang dat iedereen naast iemand zit, zodat er in tweetallen overlegd kan worden.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:

1. Kun je uitleggen wat stereotypen zijn en wat discriminatie is;
2. Begrijp je hoe vooroordelen en discriminatie ontstaan;
3. Kun je aangeven hoe we anderen inschatten en beoordelen en wanneer dit een probleem wordt. 

Let op:

Het is van belang dat de leerlingen nog niet op de hoogte zijn van de leerdoelen. Op deze manier komen de thema's door middel van de film beter tot zijn recht in deze les.

Pizza Verdi

Deel 1: De film

Deel 1: De film.

In dit deel bekijken de leerlingen de film. De film is opgedeeld in zes fragmenten. Na elk fragment beantwoorden de leerlingen vragen, of doen zij korte opdrachten.

Aan de hand van de filmfragmenten en vragen worden leerlingen aangezet om na te denken over de (voor)oordelen die ze hebben.

Pizza Verdi

Jullie gaan zometeen de korte film Pizza Verdi kijken. 

De film is opgeknipt in drie delen. Tussendoor worden er vragen gesteld en gaan jullie een aantal opdrachten maken.

Deel 1: De film.

In de volgende slide bekijk je het eerste fragment.

Kijk samen met de leerlingen het eerste deel van de film. De video begint vanzelf met spelen en stopt automatisch bij 4:39. 

Het is mogelijk om via de instellingen van de video de automatisch gegenereerde ondertiteling aan te zetten.

Pizza Verdi

Wat zie je als je naar de man kijkt?

Hoe reageert hij op de aanwezigheid van de vrouw in het huis?

Wat zie je als je naar de vrouw kijkt?

Hoe denk je dat zij zal reageren op de aanwezigheid van de man in het huis?

Deel 1: De film

Bespreek klassikaal de volgende vragen:

• Wat zie je als je naar de man kijkt? Hoe zal hij reageren op de aanwezigheid van de vrouw in het huis?
• Wat zie je als je naar de vrouw kijkt? Hoe denk je dat zij zal reageren op de aanwezigheid van de man in het huis?

Pizza Verdi

Bespreek met de leerling naast je de volgende vragen:

- Wat denk jij dat er verder gaat gebeuren in de film? 

- Waarom denk je dat?

Deel 1: De film

De leerlingen bespreken in tweetallen de volgende vragen:

• Wat denk jij dat er verder in de film gaat gebeuren?
• Waarom denk je dat?

Kijk samen met de leerlingen het tweede deel van de film. De video begint vanzelf met spelen en stopt automatisch.

Het is mogelijk om via de instellingen van de video de automatisch gegenereerde ondertiteling aan te zetten.

De vrouw ontdekte nu de man. 

Hoe denk je nu dat de film gaat aflopen?

Waarom denk je dat?

Deel 1: De film

Bespreek klassikaal met de leerlingen de volgende vragen:

• Hoe denk je nu dat de film gaat aflopen?
• Waarom denk je dat?

Kijk samen met de leerlingen het laatste deel van de film. De video begint vanzelf met spelen en stopt automatisch.

Het is mogelijk om via de instellingen van de video de automatisch gegenereerde ondertiteling aan te zetten.

Pizza Verdi

Hoe kijk je nu naar de man?

Komt het overeen met wat je eerst dacht? Waarom wel of niet?

Op welke beelden was jouw voorspelling gebaseerd?

Hoe kijk je nu naar de vrouw?

Komt het overeen met wat je eerst dacht? Waarom wel of niet?

Op welke beelden was jouw voorspelling gebaseerd?

Je hebt nu de hele film gezien.

Deel 1: De film

Jullie hebben nu de hele film gezien. Bespreek naar aanleiding van het laatste fragment met de leerlingen de volgende vragen:

• Hoe kijk je nu naar de man? Komt het overeen met wat je eerst dacht? Waarom wel of niet? Op welke beelden was jouw voorspelling gebaseerd?
• Hoe kijk je nu naar de vrouw? Komt het overeen met wat je eerst dacht? Waarom wel of niet? Op welke beelden was jouw voorspelling gebaseerd?

Waar denk je dat de film voornamelijk over ging?

1. Armoede
2. Vooroordelen
3. Hiphop
4. Ongelijkheid

Deel 1: De film

Bespreek met de leerlingen welk thema in de film naar voren kwam. Als de leerlingen met devices de les volgen, kunnen zij online het antwoord invullen. Laat ze anders het juiste antwoord noteren. 

Bespreek ook waarom zij denken dat dit het geval is.

Pizza Verdi

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

Deel 2: Inhoudelijke bestudering
In deel 2 van deze les gaan de leerlingen aan de slag met stereotypen, vooroordelen en discriminatie.

Pizza Verdi

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:

1. Kun je uitleggen wat stereotypen zijn en wat discriminatie is; 

2. Begrijp je hoe vooroordelen en discriminatie ontstaan;

3. Kun je aangeven hoe we anderen inschatten en beoordelen en wanneer dit een probleem wordt. 

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

Neem samen met de leerlingen de leerdoelen van deze les door.

Pizza Verdi

Bekijk de foto hiernaast. 

Zie je in deze vrouw een pizzabezorgster? 

Waarom wel of niet?

Deel 2: Verdieping

Bekijk met de leerlingen de foto en bespreek klassikaal de volgende vragen:

• Zie je in deze vrouw een pizzabezorgster?
• Waarom wel of niet?

Pizza Verdi

Geslacht

Etniciteit/Cultuur/Huidskleur

Wat een persoon bij zich heeft (voorwerpen) en wat een persoon draagt (kleding/sieraden)

Identiteitskenmerken

Deel 2: Verdieping

Op deze slide worden identiteitskenmerken uitgelegd. 

Vertel aan de leerlingen dat je de identiteit van iemand inschat aan de hand van identiteitskenmerken. Gebruik het voorbeeld van de vorige slide om uit te leggen op basis van welke kenmerken de leerlingen de vrouw met de pizzadoos inschatte.

Klik op de tekstwolkjes om voorbeelden te zien van op basis van welke kenmerken dit gebeurd. Kijk of leerlingen misschien nog meer voorbeelden kunnen noemen?

Pizza Verdi

Op basis van identiteitskenmerken categoriseren we mensen,  dieren en dingen. 

Vervolgens denken we dat iedereen in die groep zich hetzelfde gedraagt. We vormen dan algemene ideeën, beelden, en clichés over

mensen en groepen.

Dit zijn stereotypen: 

Een overdreven beeld van een groep mensen dat vaak niet (volledig) overeenkomt met de werkelijkheid.

Deel 2: Verdieping

In deze slide behandel je met de leerlingen de term 'stereotype'. Lees met de leerlingen de uitleg hierover door op de hotspotbuttons te klikken.

ar 

toto

Bijvoorbeeld: 

''Alle Nederlanders eten kaas''

Bedenk: eten inderdaad alle Nederlandse kaas?

Welke voorbeelden van stereotypen kun je nog meer bedenken?

Deel 2: Verdieping

Lees met de leerlingen een voorbeeld van een stereotype door op de hotspotbutton te klikken. 

Bespreek vervolgens klassikaal de volgende vragen:

• Bedenk: Draagt de Nederlandse koning altijd een kroon?
• Welke voorbeelden van stereotypen kun je nog meer bedenken?

Andere voorbeelden van stereotypen zijn Nederlanders met klompen, Fransen met stokbrood en wijn en Amerikanen met een cowboyhoed.

Ter verdieping kan de website van fotograaf Joel Parez worden bekeken. Joel Parez maakte een serie foto's

waarbij hij mensen portretteert als stereotype figuur en als zichzelf, zie: 

http://www.joelpares.com/judging-america-1/

Stereotypen helpen je de wereld begrijpen.

Maar, het kan ook je zicht op situaties en werkelijkheid ontnemen. Wanneer dit gebeurt, verandert een stereotype in een vooroordeel.

In de video op de volgende slide worden vooroordelen uitgelegd.

Deel 2: Verdieping

In deze slide behandel je met de leerlingen de term 'vooroordelen'. Lees met de leerlingen de uitleg hierover door op de hotspotbutton te klikken.

Op de volgende drie slides wordt het begrip door middel van een video nader uitgelegd. 

Wat is volgens jou een vooroordeel? Omschrijf dit.

Hokjesdenken

• Je ziet op één dag heel veel mensen
• Eerste indruk
• Man, vrouw, oud, jong
• Voordelen en nadelen

Stereotypen

• Een overdreven en ongenuanceerd beeld van een groep mensen

Is de volgende zin een stereotype?
"Vrouwen kunnen slecht autorijden."

1. Ja
2. Nee

Is de volgende zin een stereotype?
"Mannen zijn gemiddeld sterker dan vrouwen."

1. Ja
2. Nee

Is de volgende zin een stereotype?
"Marokkaanse jongens kunnen goed voetballen."

1. Ja
2. Nee

Vooroordelen

• Stereotypen kunnen leiden tot vooroordelen
• Een oordeel over iemand zonder dat je de feiten of de persoon kent

Als we op basis van onze vooroordelen gaan handelen, dan worden bepaalde mensen en/of groepen anders behandeld.

Dit is discriminatie:

Het ongelijk behandelen en achterstellen van mensen op basis van kenmerken die er niet toe doen in een situatie. Dan moet je denken aan onder andere afkomst en sekse.

In Nederland is discriminatie bij wet verboden. Aanzetten tot haat of discriminatie is ook strafbaar.

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

In deze slide behandel je met de leerlingen de term 'discriminatie'. Lees met de leerlingen de uitleg hierover door op de hotspotbutton te klikken.

Bespreek met de leerlingen de vraag:

• Welke voorbeelden van discriminatie kun jij bedenken?

Enkele voorbeelden zijn het horeca deurbeleid, zwangere vrouwen worden niet aangenomen en geen hoofddoek op stage.

Pizza Verdi

Deel 3: Discussiëren

Deel 3: Discussiëren
In dit laatste deel van deze les discussieer je met de klas over de thema's stereotypen, vooroordelen en discriminatie.

Pizza Verdi

Ik oordeel pas over iemand als ik die persoon beter ken.

Ik denk dat de cultuur waar iemand in opgroeit iets zegt over hoe hij of zij zal doen.

Discrimineren op basis van nationaliteit doe ik niet.

Je kunt aan het uiterlijk van een persoon zien van welke muziek diegene houdt.

Als iemand zich in een bepaalde stijl kleedt - bijvoorbeeld gothic, punk of hiphop -, dan zegt dit ook iets over het karakter van die persoon.

Deel 3: Discussiëren

In deze slide discussiëren de leerlingen over een stelling. Kies één of meerdere onderstaande stellingen. Vraag de leerlingen of zij het eens of oneens zijn, en bespreek vervolgens waarom. Kijk of de leerlingen ook op elkaar kunnen reageren.

• Ik oordeel pas over iemand als ik die persoon beter ken.
• Discrimineren op basis van nationaliteit doe ik niet.
• Ik denk dat de cultuur waar iemand in opgroeit iets zegt over hoe diegene zich gedraagt.
• Je kunt aan het uiterlijk van een persoon zien van welke muziek diegene houdt.
• Als iemand zich in een bepaalde stijl kleedt - bijvoorbeeld: gothic, punk, of hiphop -, dan zegt dit ook iets over het karakter van de persoon.

De stellingen zijn op de slide te vinden door op de hotspotsbuttons te klikken en kunnen zo in beeld worden gebracht. Eventueel kun je voorafgaand aan de les buttons met niet te gebruiken stellingen verwijderen of verslepen.

Tips voor discussiëren in de klas

Bij discussiëren is het de bedoeling dat de leerlingen elkaar proberen te overtuigen van hun standpunten bij een bepaalde stelling. Er zijn verschillende manieren om een discussie te houden in de klas.

Je kan ervoor kiezen om de stelling op het bord te laten zien en de leerlingen om en om de beurt te geven.

Je kan er ook voor kiezen om de discussie te doen in de vorm van een Lagerhuisdebat. Volg hierbij de volgende stappen:

1. Bedenk/kies een stelling
2. Verdeel de klas in twee teams. Stel eventueel ook een discussieleider en jury aan.
3. Geef aan welk team voor de stelling is en welk team tegen de stelling is.
4. Geef de leerlingen drie minuten de tijd om argumenten te bedenken.
5. Start de discussie.

De volgende spelregels zijn handig om tijdens de discussie te hanteren:

• Sta op als je een argument wilt inbrengen;
• Een maximaal aantal minuten per stelling;
• De laatste tien seconden worden afgeteld;
• De jury bepaalt wie de beste argumenten heeft en dus wie wint.

Pizza Verdi

Deel 4: Optionele verdiepingsopdracht

Deel 4: Optionele verdiepingsopdracht
In dit optionele deel van de les kijken de leerlingen naar een video, waar een kijkopdracht bij hoort.

Je gaat zo kijken naar een video van een experiment in Amsterdam.

Kijkopdracht: 

• Welke vooroordelen hebben mensen in de video over deze drie jongens?
• Wat zijn de gevolgen van deze vooroordelen voor deze drie jongens?

Deel 4: Optionele verdiepingsopdracht

Vertel aan de leerlingen dat ze zo gaan kijken naar een korte video van een experiment in Amsterdam. 

Leg uit dat de leerlingen tijdens het kijken van de video de volgende vragen moeten beantwoorden. 

Tip: Laat de leerlingen eventueel voordat de video begint de vragen opschrijven, of schrijf ze op het bord. Op deze manier kunnen ze nog eens terug kijken naar de vragen. 

Kijkopdracht

• Welke vooroordelen hebben mensen in de video over deze drie jongens?
• Wat zijn de gevolgen van deze vooroordelen over deze drie jongens?

Bron: 

2Doc Zwart als Roet, Sunny Bergman (2016)

https://www.vpro.nl/programmas/2doc/kijk/2doc-overzicht/2016/zwart-als-roet.html?gclid=EAIaIQobChMI9u6CobOM-AIV2pTVCh3QfwKqEAAYASAAEgILUPD_BwE

Welke vooroordelen hadden mensen in deze video over deze drie jongens?

Wat zijn de gevolgen van deze vooroordelen  voor deze drie jongens?

Deel 4: Optionele verdiepingsopdracht

Bespreek klassikaal met de leerlingen hun antwoorden op de kijkvragen:

• Welke vooroordelen hebben mensen in de video over deze drie jongens?
• Wat zijn de gevolgen van deze vooroordelen over deze drie jongens?

Pizza Verdi

Pizza Verdi

Met je klas naar ons festival?

Vonden jullie het leuk en leerzaam om deze les te volgen? We organiseren een festival in Den Haag en Amsterdam met verschillende films en verdiepingsprogramma's, klik hier voor meer informatie!

Bedankt voor het volgen van deze les! 

Zou je graag nog dieper in willen gaan op dit onderwerp? Kijk dan ook naar de Movies that Matter les bij de film Pizza Verdi of Two Left Feet! Ook hier komen stereotypes, vooroordelen en discriminatie aan bod. 

Met jouw klas nog een andere les volgen bij een Movies that Matter-film? Bekijk het filmaanbod met lesmateriaal hier.

Of lijkt het je leuk een keer met je klas naar een film met verdiepingsprogramma toe te gaan? Naast de films en lessen op LessonUp organiseren we ook festival- en bioscoopvertoningen! Klik hier voor ons festival in maart en klik hier voor onze bioscoopvertoningen door het jaar heen.

start-player.npo.nl

Discriminatie

Onterecht  verschil in de behandeling van mensen

• Geslacht
• Leeftijd
• Culturele achtergrond (racisme)
• Geloof

Tolerantie

• Accepteren dat mensen anders zijn en andere normen en waarden hebben dan jij
• Pluriforme samenleving
• Allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijke gevallen gelijk behandeld
• Respect= een ander in zijn of haar waarde laten

Heb jij zelf wel eens te maken gehad met vooroordelen?

Ja

Nee

Wat voor vooroordelen waren dit?