10 .1 Kracht en beweging

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Wat gebeurt er met de wielrenner als deze stopt met trappen?

1. dan staat de fiets ineens stil
2. dan wordt de snelheid langzaam kleiner
3. dan gaat de fiets met dezelfde snelheid verder
4. dan gaat de fiets achteruit

10.1 - Kracht en Beweging

Om iets in beweging te brengen heb je kracht nodig:

• Spierkracht
• Windkracht
  
• Waterkracht
• Veerkracht
  
• Zwaartekracht
  
• Motorkracht
• Wrijvingskracht

 Wat hoort bij elkaar? 

Fiets

Katapult

Knijprem

Zeilboot

Parachute

Spierkracht

Veerkracht

Windkracht

Wrijvingskracht

Zwaartekracht

KRACHTEN TIJDENS HET FIETSEN

KRACHTEN DIE MEEWERKEN:

 Spierkracht (het trappen)

zwaartekracht (berg omlaag) en motorkracht (elektrische fiets)

(WRIJVINGS)KRACHTEN DIE TEGENWERKEN: 

luchtweerstand (wind tegen), zwaartekracht (berg omhoog) en rolweerstand (de banden over het wegdek)

Welke krachten zorgen ervoor dat je VOORUIT gaat als je fietst?

1. luchtweerstand
2. spierkracht
3. rolweerstand
4. motorkracht

Welke krachten geven WEERSTAND als je fietst?

1. rolweerstand
2. zwaartekracht
3. luchtweerstand
4. spierkracht

WRIJVINGSKRACHTEN VERKLEINEN

• Smalle banden
• Banden goed hard oppompen
• Aerodynamische vorm (ovale buizen, helm)

opwaartse kracht

motorkracht

zwaartekracht

luchtweerstand

Welke kracht zorgt ervoor dat de parachutist naar beneden gaat?

1. zwaartekracht
2. windkracht
3. luchtweerstand
4. opwaartse kracht

Waarom gaat bergaf fietsen makkelijker dan bergop?

SAMENVATTING BASIS

• Je kunt voorbeelden van krachten noemen
• Je weet dat wrijvingskrachten een beweging tegenwerken
  
• Je weet dat je met een aerodynamische vorm minder luchtweerstand hebt
• Je weet welke krachten komen kijken bij het fietsen

(Vanaf hier gaat het verder voor kaderniveau)

OVERBRENGINGEN

• Directe overbrenging (tandwielen)
  
  
  

• Indirecte overbrengingen (ketting, snaar of tandriem)

Als de overbrenging door een snaar, riem of ketting wordt overgebracht, spreek je van een...?

1. Indirecte overbrenging
2. directe overbrenging

aaHoe vaak 

aandrijfwiel

volgwiel

INDIRECTE OVERBRENGING

OVERBRENGVERHOUDING 1 : 3 (VERZET)

aaHoe vaak 

aandrijfwiel

30 tanden

volgwiel

10 tanden

De overbrengverhouding is 1 : 4
het aandrijfwiel (grootste) draait één keer rond,

Hoeveel keer draait het volgwiel dan rond?

1. 40 keer
2. 4 keer
3. 12 keer
4. 10 keer

de overbrengverhouding is 1 : 4
het aandrijfwiel heeft 40 tanden

Hoeveel tanden heeft het volgwiel dan?

1. een kunstgebit
2. 40 tanden
3. 12 tanden
4. 10 tanden

OVERBRENGING IN EEN AUTO?

In een automotor wordt een op-en-neer gaande beweging van de zuiger omgezet naar een ronddraaiende beweging van de krukas. Via de versnellingsbak gaat de ronddraaiende beweging naar de wielen toe. 

De wielen kunnen dan draaien.

op-en-neer noemen we: TRANSLATIE (zuiger)

ronddraaiend noemen we: ROTATIE (krukas)

HOE WERKT EEN VERBRANDINGSMOTOR?

De zuiger van een motor maakt een roterende beweging.

1. ja, de zuiger maakt een rotatie
2. nee, de zuiger maakt een translatie

SAMENVATTING KADER

• je weet wat overbrengingen zijn
• je weet wat een overbrengverhouding is
• je kunt uitrekenen hoe vaak een tandwiel ronddraait
• je weet wat een rotatie is
• je weet wat een translatie is
• je weet hoe een automotor de wielen laat draaien