Herhaling Lezen H1, 2 en 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H1, 2 en 3

Lezen Herhalen

Welkom!

2HV

Leerdoel

Aan het einde van deze herhaling ben je zo goed mogelijk voorbereid op de begrijpend lezen toets en heb je al je vragen gesteld.

Planning

• Leesstrategieën
• Stappenplannen
• Hoe zit een tekst in elkaar?
• Hoofdgedachte
• Tekstsoorten
• Tekstverbanden
• Huiswerk / Leestijd
• Afsluiting

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.21-33

Leesstrategieën

Welke 4 waren er?

1. Verkennend      (eerste indruk)
2. Nauwkeurig      (begrijpen)
3. Zoekend             (antwoord op vraag)
4. Studerend          (informatie onthouden)

• Bij verkennend nu ook de 1e zin van alle alinea's
• -> Duidelijker beeld van onderwerp, tekstdoel en opbouw

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.170-181

Kritisch lezen

Vijfde leesstrategie

1. Verkennend lezen;
2. Nauwkeurig lezen;
3. Zoekend lezen;
4. Studerend lezen;
5. Kritisch lezen.

• Je stelt vragen als: 
• Is de schrijver deskundig? Is de informatiebron betrouwbaar? Is de informatie waar?
• In een betoog vooral bij de argumenten.
• Is dit waar? Is het echt zo gebeurd? Vind ik dit overtuigend? Kan dit kloppen?

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.21-33

Stappenplan bij verkennend lezen

• Lees de titel en de eerste en laatste alinea.
• Lees tussenkopjes en vetgedrukte woorden.
• Bekijk eventuele afbeeldingen.
• Lees de bronvermelding.

• Wat is het onderwerp?
• Wat voor soort tekst is het?
• Met welk doel is het geschreven?
• Hoe is het opgebouwd? Is er een   duidelijke inleiding of slot?
• Wat is de bron en wie is de schrijver?

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.21-33

Stappenplan bij nauwkeurig lezen

• Lees de tekst zin voor zin aandachtig.
• Let op informatie uit de inleiding en slot.

• Wat is het belangrijkste dat wordt gezegd over het onderwerp?
• Wat is de betekenis van belangrijke moeilijke woorden?
• Wat is het verband tussen tekstdelen?

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.21-33

Moeilijke woordenwijzer

Als je een moeilijk woord tegenkomt:

1. Is het woord belangrijk?
2. Ja? Kijk dan of je de betekenis uit de context kan halen.                                       - Geeft de schrijver een omschrijving,        voorbeeld of synoniem?                         - Staat in de context informatie die            een aanwijzing geeft?
3. Weet je het nog niet? -> Woordenboek, of iemand uit je omgeving!

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.21-33

Tekstdoelen, tekstsoorten, tekstvormen

Een tekst kan meerdere doelen hebben, maar er is altijd één die het belangrijkst is.

Tekstdoelen	Tekstsoorten	Tekstvormen
Informeren	informatieve teksten	verslag
Overtuigen	betogende teksten	boekbespreking
Activeren	activerende teksten	advertentie
Amuseren	amuserende teksten	stripboek

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.21-33

Titel(s) en onderwerp

Titel (soms letterlijk het onderwerp, bijna altijd een aanwijzing hiernaar)

Ondertitel of  boventitel (in kranten en tijdschriften, duidelijkheid over onderwerp)

Pasvorm

Waarom veel bestelde kleding retour gaat

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.21-33

Hoofdgedachte

Het belangrijkste wat de schrijver                                                                                            over het onderwerp zegt.

Vaak in de inleiding of het slot.

Hoe je de hoofdgedachte formuleert                                                                                   hangt af van de tekstsoort.

• Informatieve tekst: altijd feitelijke informatie.                                                                         - Bijv.: Onderzoek toont aan dat extreem weer voor de helft het gevolg is van                           opwarming van de aarde.
• Betogende tekst: altijd een mening, meestal gevolgd door belangrijkste argument. - Bijv.: Alle visserij in de Middellandse Zee moet direct worden verboden, anders is                er binnenkort geen vis meer over.

2.3 Lezen                                                                                                                                  p.101-110

Informatieve tekst

Belangrijkste doel: de lezer informeren

Bevat vooral feitelijke informatie:

• Beschrijving van gebeurtenissen die echt hebben plaatsgevonden;
• Informatie over dingen die in werkelijkheid bestaan;
• Kennis die door waarneming of onderzoek is verkregen;
• Uitleg die je kunt uitvoeren.

Vormen:

• Nieuwsbericht, sportverslag, interviewverslag, encyclopedie, schoolboektekst, wetenschappelijk artikel, handleiding.

2.3 Lezen                                                                                                                                  p.101-110

Interviewverslag

Vaak in een krant of tijdschrift

Verslag van een vraag- en antwoordgesprek.

2 manieren:

• Letterlijk: de vragen en antwoorden zijn zo letterlijk mogelijk weergegeven, maar kort voor de leesbaarheid en onbelangrijke details zijn weggelaten.
• Samenvattend: de vragen zijn weggelaten, antwoorden gedeeltelijk in eigen woorden samengevat en afgewisseld            met letterlijke uitspraken.

In de aanleiding vaak informatie over                                      geïnterviewde en de aanleiding.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.170-181

Betogende tekst

Belangrijkste doel: de lezer overtuigen dat zijn/haar mening juist is.

Dit wordt gedaan door argumenten.

• De hoofdgedachte bestaat altijd uit de mening van de schrijver, meestal gevolgd door het belangrijkste argument.
  

Vormen:

• een opiniërend artikel, boekbespreking of klachtenbrief

Bestaat uit 3 delen:

1. Inleiding: onderwerp en mening
2. Kern: argumenten voor mening
3. Slot: conclusie of samenvatting

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.170-181

Argumenten

Informatie om een mening te bewijzen.

Kan zowel feit als mening zijn:

• Ik vind Groningen een leuke stad, want je kunt er goed winkelen. (mening)
• Ik vind Rotterdam een leuke stad, want er zijn veel musea. (feit)

• Een feit overtuigt de lezer eerder, kan je controleren.

2.3 Lezen                                                                                                                                  p.101-110

Functies van de inleiding

Bedoeld om aandacht te trekken.

Het doel is ervoor te zorgen dat de lezer ook de rest gaat lezen.

Andere functies:

• Het onderwerp noemen of beschrijven;
• De aanleiding noemen;
• De centrale vraag stellen (later beantwoord); 
• De mening van de schrijver geven (later argumenten);
• Een samenvatting van de inhoud geven (later meer     bijzonderheden).

2.3 Lezen                                                                                                                                  p.101-110

Functies van het slot

Het doel is ervoor te zorgen dat de tekst goed afgesloten wordt.

Functies:

• Een conclusie geven. (Dus, daarom, dan ook);
• Een samenvatting geven. (Kortom, samenvattend);
• Een advies geven. (het is raadzaam, het is beter, het is aan te raden).

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.170-181

Oorzaak en gevolg

'Nieuw' tekstverband

Geeft aan dat er iets gebeurd (gevolg), omdat er daarvóór iets anders plaatsvond (oorzaak).

Er kunnen meerdere oorzaken zijn.

Signaalwoorden:

Doordat, zodat, daardoor, waardoor, met als gevolg

2.3 Lezen                                                                                                                                  p.101-110

Tekstverband	Signaalwoorden	Voorbeelden
Opsommend	?
Tijdsvolgorde	?
Tegenstellend	?
Uitleggend	?
Redengevend	?
Concluderend	?
Samenvattend	NIEUW
Oorzaak en gevolg	NIEUW
Vergelijkend	?

Tekstverbanden

Samenvattend vind je vaak aan het eind van een tekst(deel).

*Al met al kunnen we spreken van een geslaagde wedstrijd.

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.21-33

Tekstverbanden

Tekstverband	Signaalwoorden
Opsommend	ten eerste, ook, eveneens, bovendien, verder, tevens, zowel... als, ten slotte, om te beginnen, daarnaast, niet alleen... maar ook...
Tijdsvolgorde	eerst, intussen, terwijl, toen, vervolgens, daarna, voordat, nadat, zodra, ten slotte
Tegenstellend	maar, echter, evenwel, toch, daarentegen, integendeel, enerzijds... anderzijds, daar staat tegenover
Uitleggend	bijvoorbeeld, dat wil zeggen, met andere woorden, zoals
Redengevend	want, omdat, daarom, immers, namelijk
Concluderend	dus, dan ook, concluderend, de slotsom is, hieruit volgt
Samenvattend*	kortom, om kort te gaan, samenvattend, al met al
Oorzaak en gevolg*	doordat, daardoor, zodat, waardoor, met als gevolg
Vergelijkend	net als, zoals, evenals