2.3 Hormonale regeling

T2 Voortplanting
BS 3 Hormonen
4V

1 / 34
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 34 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 30 min

Onderdelen in deze les

T2 Voortplanting
BS 3 Hormonen
4V

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Leerdoelen
  • Je kunt het doel van hormonen beschrijven
  • Je kunt uitleggen hoe hormonen door het lichaam worden vervoerd
  • Je kunt beschrijven wat het nut en doel is van negatieve terugkoppeling
  • Je kunt uitleggen hoe vorming van gameten/geslachtscellen wordt 
  • Je kunt beschrijven hoe geslachtelijke voortplanting bij de vrouw hormonaal geregeld is

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

succescriteria
  • je kunt de definitie van de  begrippen (ook uit BS4) uitleggen: hypofyse, hypothalamus, gonadotropine-‘releasing’-hormonen, FSH, LH, receptoreiwitten, oestrogenen, negatieve terugkoppeling, positieve terugkoppeling, gele lichaam, progesteron, baarmoederslijmvlies, geboorte, weeën, ingedaald, prostaglandinen, ontsluitingsweeën, baarmoedermond, oxytocine, persweeën, prolactine, melkklieren

  • je kunt de de leerdoelen aan een ander uitleggen
  • je begrijpt de binastabellen 86C, 89A en 89C

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

hormoonklier
bloed
doelwitorgaan
een orgaan dat een hormoon produceert en secreteert. Hormoon=signaalstof
een hormoon wordt ALTIJD afgegeven aan het bloed. Via het bloed wordt het hormoon vervoerd
het doelwitorgaan is opgebouwd uit cellen die specifiek reageren op het hormoon. Dit hormoon beïnvloedt zo de werking van dit orgaan

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Geslachtshormonen
Regelen verschillende aspecten van voortplanting
  1. Ontstaan secundaire geslachtskenmerken
  2. Stimuleren productie zaadcellen
  3. Regelen mentstruatiecyclus
  4. Gevoel
  5. Etc.
Concentratie geslachtshormonen:
= Constant bij mannen, variabel bij vrouwen

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

hypothalamus
hypofyse
ovaria
testes
De hypothalamus is onderdeel van de hersenen en stuurt alle andere organen aan
mbv een (releasing) hormoon zet de hypothalamus de hypofyse aan tot het aanmaken van hormonen
Deze hormonen sturen de geslachtsorganen aan en ook die maken weer hormonen.
De hormonen uit de geslachtsorganen zorgen voor secundaire geslachtskenmerken en gametogenese
De ontstane hormonen geven feedback aan de hypothalamus

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Anatomie Teelbal

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hormonale regeling bij de man
GnRH
Gonadotropin releasing hormone
hormoonklier: hypothalamus
doelwitorgaan: hypofyse

hypothalamus
hypofyse
testes
GnRH
FSH
LH
FSH
Follikel stimulerend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: cellen van Sertoli

Cellen van Sertoli
- stimuleren spermatogenese
Cellen van Leydig

 
Testosteron
LH
Luteiniserend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: cellen van Leydig

Testosteron
hormoonklier: teelbal (c.v. Leydig)
- stimuleren sec. gesl. kenmerken
- stimuleren spiergroei
- stimuleren libido
- negatieve terugkoppeling

Testosteron

Slide 8 - Tekstslide

Tijdens de puberteit komt bij jongens de productie van zaadcellen op gang.

FSH: vorming zaadcellen door sertoli cellen
LH: productie testosteron door cellen van Leydig
Welke cellen (bij de man) stimuleren de vorming van zaadcellen?
A
Sertolicellen
B
Cellen van Leydig
C
FSH cellen
D
LH cellen

Slide 9 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Hormonale regeling bij de vrouw
GnRH
Gonadotropin releasing hormone
hormoonklier: hypothalamus
doelwitorgaan: hypofyse

hypothalamus
hypofyse
ovaria
GnRH
FSH
LH
FSH
Follikel stimulerend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: ovaria

- rijp en groei follikel/eicel
ovulatie
ontwikkeling geel lichaam
oestrogeen

LH
Luteiniserend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: cellen: ovaria

oestrogeen
aangroeien baarmoederslijmvlies
Groei klieren
ontwikkeling sec. geslachtskenm

progesteron
verkliering baarmoederslijmvlies


oestradiol  
progesteron
progesteron

Slide 10 - Tekstslide

Oestrogeen: klaarmaken baarmoeder voor innesteling embryo
OEstrogeen stimuleert hypofyse tot aanmaak van veel LH: opname van vocht door rijpende follikel en barsten: eicel komt vrij

Progesteros: baarmoederslijmvlies wordt nog dikker. Progesteron remt LH en FSH: gele lichaam wordt kleiner en concentratie progesteron daalt: baarmoederslijmvlies niet meer in stand gehouden en menstruatie start
hormonale regeling 
man                        vrouw

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Menstruatiecyclus
BINAS 86C
Gemiddeld 28 dagen
dag 1  = eerste dag van menstruatie
dag 14 = ovulatie (verschilt per vrouw)

dag 5 - 14: folliculaire fase
onder invloed van FSH rijpt follikel en eicel
oestrogeen wordt afgegeven: stimuleert diktegroei baarmoederslijmvlies

dag 14 - 28: luteale fase
onder invloed van LH-piek vindt ovulatieplaats
restant follikel --> geel lichaam (door LH)
baarmoederslijmvlies verkliert door progesteron

dag 1 - 4: menstruatie
geel lichaam vervalt: geen progesteron productie meer
baarmoederslijmvlies wordt afgestoten

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Dag 1: start menstruatie.

FSH stimuleert de rijping van nieuwe follikels.

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Lage concentratie oestrogenen remmen de afgifte van LH en FSH

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Boven een drempelwaarde stimuleren oestrogenen juist  LH en FSH

-> piek in LH en FSH

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Door de piek in LH volgt de ovulatie.

Gele lichaam (overgebleven, 'lege' follikelcellen) geven progesteron af.

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Oestrogenen stimuleren de groei van het baarmoederslijmvlies, progesteron zorgt voor goede doorbloeding.

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

geen zwangerschap: gele lichaam verschrompelt en geeft geen progesteron meer af:
LH en FSH worden niet meer geremd

Menstruatie (afstoten baarmoederslijmvlies).

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

hormonale start pubertijd 
Hypothalamus = hersengebied, stuurt hypofyse aan met GnRH
Hypofyse: centrale hormoonklier 

Vanaf de puberteit:
De hypofyse produceert  
FSH (follikel stimulerend hormoon)
LH (luteïniserend hormoon).

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

vruchtbaarheid mannen
betrokken hormonen:
LH
FSH
testosteron

let op: negatieve terugkoppeling

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

vruchtbaarheid vrouwen
betrokken hormonen:

LH
FSH
oestrogenen
progesteron

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Leerdoelen
  • Je kunt het doel van hormonen beschrijven
  • Je kunt uitleggen hoe hormonen door het lichaam worden vervoerd
  • Je kunt beschrijven wat het nut en doel is van negatieve terugkoppeling
  • Je kunt beschrijven hoe geslachtelijke voortplanting bij de vrouw hormonaal geregeld is

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 27 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Rijpen nieuwe eicel
Eisprong
Eicel sterft
Rijpen nieuwe eicel
Menstruatie
Baarmoederslijmvlies wordt dikker
Menstruatie

Slide 28 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Bij vrouwen treden veranderingen op van de lichaamstemperatuur in verband met de menstruatiecyclus. Bij de ovulatie stijgt de lichaamstemperatuur licht.
Hiernaast is de lichaamstemperatuur van een vrouw van 10 april tot 10 mei weergegeven.

Op welke dag in april of mei begon haar menstruatie?
A
23 april
B
7 mei
C
15 april
D
17 april

Slide 29 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Als een stel niet zwanger kan worden, kunnen eicellen die buiten het lichaam zijn bevrucht ingebracht worden in de baarmoeder en zal zich innestelen in het baarmoederslijmvlies.

Welk hormoon zorgt er vervolgens voor dat het ingenestelde embryo niet met het baarmoederslijmvlies wordt afgestoten?
A
FSH
B
LH
C
Oestradiol
D
Progesteron

Slide 30 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Waar vindt dit proces plaats?
A
eileider
B
ovarium
C
testis
D
baarmoeder

Slide 31 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

In de afbeelding is een menstruatiecyclus weergegeven die 28 dagen duurt. De letters M, N, O en P geven bepaalde fasen in deze cyclus aan. Verder is de groei van het baarmoederslijmvlies weergegeven.

In welke van de fasen M, N, O en P is het in deze cyclus het geel lichaam aanwezig?
A
Fase M
B
Fase N
C
Fasen M en N
D
Fasen M, N, O en P

Slide 32 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

menstruatie
ovulatie
progesteron
oestrogeen
gele lichaam
eierstok
follikel

Slide 33 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Aan de slag
Ga zelfstandig iets nuttigs doen ter voorbereiding van het SE
Biologiepagina.nl
eindexamensite.nl
bvj Testjezelf
etc
examenbundel
Binastour

Slide 34 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies