Functies van alinea's 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Lesdoelen

Aan het einde van de les....

- weet je wat functiewoorden zijn;

- kun je een aantal functies van alinea's herkennen;

- Heb je het filmpje over functiewoorden bekeken. 

Functiewoorden

Een alinea heeft een bepaalde 'taak', oftewel functie binnen een tekst. Deze 'taak' omschrijf je met:  Functiewoorden

Voorbeeld

stel je voor:  je leest een betoog. In de inleiding geeft de schrijver zijn mening over gamende jongeren. Hij zegt: ''Jongeren gamen tegenwoordig veel te veel!'' Bij deze alinea past dan het functiewoord 'stelling' of 'standpunt'. 

Verderop in dit betoog wordt een onderbouwing gegeven van deze stelling. De schrijver zegt hier: 'Gamen heeft een slechte invloed op de slaap van de jeugd.' Aan de alinea waar dit wordt verteld, kun je het functiewoord 'argument' koppelen.

 Als in de volgende alinea dit argument verder wordt uitgewerkt, past daar het functiewoord 'uitwerking' bij. 

In het slot herhaalt deze schrijver nogmaals zijn stelling en zijn argumenten daarbij. Hier past dan het functiewoord 'samenvatting' bij.

Welk functiewoord is van toepassing deze alinea?

1. constatering
2. definitie
3. nuancering
4. vraagstelling

Welk functiewoord is van toepassing op deze alinea.

1. argument
2. tegenwerping
3. nuancering
4. vraagstelling

Wat is het verschil tussen een signaalwoord en een functiewoord?

1. Een functiewoord geeft een verband aan, een signaalwoord niet.
2. Een functiewoord staat niet altijd in de tekst, een signaalwoord wel.
3. Er is geen verschil.
4. Er zijn minder functiewoorden dan signaalwoorden.

Verhaaltje dat de schrijver vertelt als illustratie bij het onderwerp van de tekst.

1. argument
2. constatering
3. conclusie
4. anekdote

De schrijver legt uit waarom iets is zoals het is.

1. argument
2. verklaring
3. conclusie
4. voorwaarde

Dat wat de schrijver tot het schrijven van de tekst aanzette.

1. anekdote
2. tegenwerping
3. conclusie
4. aanleiding

Een goede raad

1. argument
2. afweging
3. aanbeveling
4. verklaring

Vaststelling van een feit of verschijnsel

1. voorwaarde
2. relativering
3. constatering
4. conclusie

Nadenken over wat het beste is

1. afweging
2. relativering
3. constatering
4. conclusie

Definitie

1. Samenvattende omschrijving van de kenmerken van een begrip.
2. Iets dat nodig is of eerst moet gebeuren voordat iets anders kan gebeuren.
3. Nadenken over wat het beste is.
4. Voorwaarde of beperking bij een toezegging.

Waar komt een afweging vaak voor?

1. aan het begin van een tekst
2. in de bron van een tekst
3. in het middenstuk van een tekst
4. aan het eind van een tekst

Relativering

1. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.
2. De schrijver laat de betrekkelijkheid van iets zien, zwakt iets af.
3. Iets dat nodig is of eerst moet gebeuren voordat iets anders kan gebeuren
4. Verhaaltje dat de schrijver vertelt als illustratie bij het onderwerp van de tekst.

Tegenwerping

1. Laten zien dat een argument niet juist is.
2. Jouw opvatting over iets stellen tegenover de mening van een ander.
3. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.
4. Voorwaarde of beperking bij een toezegging.

Conclusie

1. Jouw opvatting over iets stellen tegenover de mening van een ander.
2. Voorwaarde of beperking bij een toezegging.
3. Vaststelling van een feit of verschijnsel.
4. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.

Weerlegging

1. Laten zien dat een argument/argumentatie niet juist is.
2. Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp
3. Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.
4. Formulering van een probleem met de bedoeling het te gaan oplossen

Uitwerking

1. Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.
2. De schrijver laat de betrekkelijkheid van iets zien, zwakt iets af.
3. Laten zien dat een argument/argumentatie niet juist is
4. Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp

Wat is de juiste omschrijving bij het functiewoord?

voorbehoud

argument

tegenwerping

samenvatting

conclusie

definitie

voorbeeld

constatering

toekomstverwachting

nauwkeurige omschrijving van een bepaalde term 

beschrijving van één concreet geval

er wordt een verschijnsel/ontwikkeling vastgesteld

vertellen wat de mogelijke ontwikkeling kan zijn 

instemmen met iets als aan bepaalde voorwaarde is voldaan

reden waarom iemand iets vindt

bezwaar/bedenking tegenover een ander feit 

beknopte navertelling

slotgedachte obv voorgaande

Wat is de juiste omschrijving bij het functiewoord?

stelling

tegenwerping

bewijs(voering)

aanbeveling

nuancering

hypothese

verklaring

toelichting

uitwerking

bewering/standpunt iets afgezwakt door andere gezichtspunten te geven

voorlopige (veronder)stelling die daarna bewezen wordt 

uitleg hoe een verschijnsel is ontstaan

voorbeelden of nadere uitleg om opvattingen te verduidelijken 

extra informatie gegeven over het onderwerp

Iemand doet een bewering over het onderwerp (niet feitelijk)

bezwaar/bedenking tegen eerdere bewering

met feiten juistheid stelling/theorie aantonen

goede raad of advies (meestal einde tekst)

Wat is de juiste omschrijving bij het functiewoord?

probleemschets

anekdote

afweging

oplossingen

gevolgen

oorzaak

aanleiding

een (grappig of waargebeurd) verhaaltje als illustratie bij het onderwerp

bepalen wat het belangrijkste is voor het trekken van een conclusie

een oplossing geven nadat een probleem is geformuleerd

noemen van de gevolgen van een situatie of verschijnsel.

het benoemen van een of meerdere problemen

waardoor iets ontstaan/geworden is

reden om nu een tekst te schrijven over het onderwerp