Ontwikkelingspsychologie & Teamrollen van Belbin

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Ontwikkelingspsychologie & Teamrollen

Programma

• Piramide van Maslow
• Introductie ontwikkelingspsychologie
• Opdracht ontwikkelingspsychologie
• Kritische denkvaardigheden
• Waarnemen & observeren
• Teamrollen van Belbin
• Niveaus verstandelijk beperking

Piramide van Maslow

• Abraham Maslow in New York ter wereld en werpt zich op de psychologie. In 1943 lanceert hij zijn fameuze behoeftepyramide, met daarin de 5 behoeftes die een mens kan doorlopen om zichzelf optimaal te ontplooien.

• De behoeftepiramide van Maslow is een schematische weergave waarin de behoeften van de mens staan weergegeven, op volgorde van de prioriteit die eraan gegeven wordt. 
  

Ontwikkelingspsychologie

• Ontwikkelingspsychologie is de wetenschap die het gedrag bestudeert van de mens in de verschillende fasen van zijn ontwikkeling

• De psycholoog Erik Erikson (1902-1994) zag onze psychische ontwikkeling als een levenslang proces
  
• Elke fase bestaat uit 2 tegenpolen (tegenstellngen) die in het gunstigste geval uitmonden in een positieve uitkomst. Zoniet? Dan stagnatie.

Erik Erikson (ontwikkelings)psycholoog

Levensfasen

Baby  (0-18 maanden)

Peuter (18 maanden - 4 jaar)

Kleuter (4-6 jaar)

Schoolkind (6-12 jaar)

Pubertijd (12-17 jaar)

Vroege volwassenheid, adolescent  (17-25 jaar)

Volwassenheid (25-67 jaar)

Ouderdom (67 jaar en ouder)

Iedere fase in de ontwikkeling van de mens wordt gekenmerkt door een...

Levenstaak

Met welk conflict wordt een mens geconfronteerd?

Babyfase

Levenstaak:

vertrouwen versus wantrouwen

In de prille kinderjaren ontstaat de hechting met een ouder. Als die goed verloopt, durven we later in ons leven anderen te vertrouwen.

Peutertijd

Levenstaak:

autonomie versus schaamte/twijfel

In deze fase leren we onszelf beheersen en zelf dingen voor elkaar te krijgen. Wanneer onze ouders ons te veel beschermen en we te weinig zelf mogen doen, of als we belachelijk worden gemaakt wanneer ons iets niet lukt, krijgen we later in ons leven de neiging snel aan onszelf te gaan twijfelen, en durven we minder autonoom te opereren. Eigen pad opgaan en wilskracht "ik wil".

Kleutertijd

Levenstaak:

Initiatief ontwikkelen versus schuldgevoel

In deze fase leren we zelf initiatief nemen, een doel stellen en daar naartoe werken. Als onze ouders ons hier niet in aanmoedigen of ons ontmoedigen, zullen we later in ons leven moeite blijven houden met initiatief nemen. Doelgerichtheid (in staat zijn te fantaseren en doelen te bedenken) "ik doen"

(Basis)school leeftijd

Levenstaak:

vlijt versus minderwaardigheid

In deze periode leren we allerlei vaardigheden die we nodig hebben om succesvol te kunnen zijn in de maatschappij: niet alleen basale zaken als lezen en schrijven, maar ook verantwoordelijkheid nemen en met anderen opschieten. Competent, leerbare houding en leergierig.

Pubertijd

Levenstaak:

identiteit ontwikkelen  versus identiteitsverwarring

Bij de overgang van kind naar volwassene gaan we door een identiteitscrisis: wie ben ik, wat wil ik, wat kan ik? Als we geen duidelijk antwoord vinden op deze vragen, zullen we steeds op zoek blijven naar welke rol we nu eigenlijk hebben in het leven. Ontwikkelen identiteit, bewuste keuzes maken

(Jong) volwassenheid

Levenstaak:

intimiteit worden versus isolement  

In deze fase gaan we betrokkenheid voelen bij ons werk en ontwikkelen we duurzame, intieme relaties. Als we daar niet in slagen, kampen we met gevoelens van afzondering en eenzaamheid. Liefde en gehechtheid.

Volwassenheid

Levenstaak:

generativiteit (zorgt voor de volgende generaties) versus stagnatie

Dit is onze meest productieve periode: we brengen kinderen groot, maken ontwikkeling door op werkgebied, persoonlijk gebied en en helpen anderen. Het is de fase waarin we onze levensdoelen waarmaken, zorgzaamheid. Slagen we hier niet in, dan raken we in onszelf gekeerd en stagneren we in onze ontwikkeling. 

 

Ouderdom

Levenstaak:

ego-integriteit (wijsheid) versus wanhoop

We hebben het gevoel dat ons leven betekenis heeft gehad, kijken er met tevredenheid op terug en accepteren de naderende dood. Wijsheid. Kijken we echter met spijt terug en blijven we treuren om mislukkingen en gemiste kansen, dan zullen we de dood moeilijk kunnen accepteren. Levensloop en eindigheid kunnen accepteren zonder bitterheid

Ontwikkelingsaspecten

Lichamelijke ontwikkeling

Cognitieve ontwikkeling

Sociale ontwikkeling

Persoonlijkheidsontwikkeling

Emotionele ontwikkeling

Seksuele ontwikkeling

Opdracht 

• Groep 1 baby en peuterfase
• Groep 2 kleuter en schoolkind
• Groep 3 puber en adolescent

Ga jullie verdiepen in de ontwikkeling van de mens en maak een presentatie waarbij in ieder geval 3 aspecten van de aan de orde komen! Op dinsdag 16 maart presentaties!

Tip: boek Methodiek MZ blz 51 t/m 81 

Kritisch denken

Doel van kritische leren denken is om weerbaarder te worden en om beter te kunnen omgaan met verschillende opvattingen in de samenleving.

Onder kritische denkvaardigheden wordt verstaan:

• Informatie (-bronnen) op waarde weten te schatten; daarbij het onderscheid kunnen maken tussen argumenten, beweringen, feiten en aannames;
  
• Het perspectief van anderen kunnen innemen;
  
• Kunnen nadenken over hoe eigen opvattingen, beslissingen en handelingen tot stand komen.
  

Waarnemen & observeren

Waarnemen is een doorlopend proces van informatie tot je nemen, via de zintuigen

Observeren is een doelgerichte en systematische waarneming van gedragingen of uitingen van één of meerdere personen of gebeurtenis met de bedoeling die waarneming te beschrijven en samen te vatten

Vormen van waarneming via zintuigen

• Zien (ogen)
  
• Horen (oren)
  
• Ruiken (neus)
  
• Voelen (huid en lichaam)
  
• Proeven (tong)
  

Wat is de functie van waarnemen?

Betekenis geven aan de waarnemen.

Bij de verwerking van prikkels geven we een betekenis aan wat we waarnemen.

Wat neem jij waar?

Teamrollen van Belbin

Belbin identificeert 8 teamrollen:

Elke teamrol is opgebouwd uit een aantal samenhangende eigenschappen

De meeste mensen heb 2 of 3 natuurlijke teamrollen. Iedere teamrol heeft eigenschappen die voor het functioneren van het team als geheel cruciaal zijn.

De 8 rollen maken een succesvolle samenwerking/team!

De 8 rollen vullen elkaar aan!

Op zoek naar jouw voorkeuren

De teamrollen

• De bedrijfsman
  
• De brononderzoeker
• De plant
• De monitor
• De vormer
• De voorzitter
• De zorgdrager
• De groepswerker 

Waar denk je dat jouw voorkeur naar uit gaat?

Korte teamrollen-test 

Ga naar de site teamrollen

ONTDEK

https:

De bedrijfsman

De Bedrijfsman is de praktische en de  organisator van het team. Nuchter, ordelijk en taakgericht als hij is, bent u zich verzekerd van een harde werker. Hij zet gemakkelijk plannen en ideeën om in uitvoerbare taken. De Bedrijfsman is soms wat al te praktisch en behoudend als het directe nut van iets nieuws niet meteen duidelijk is.

Kwaliteit: praktische organisator, zet ideeën om in taken en bezigheden, goede uitvoerder, werkt systematisch. 

Valkuil: te snel overgaan op 'doen', star zijn, vernieuwingen afdoen als onnuttig

De brononderzoeker

De Brononderzoeker is de vrolijke, extraverte netwerker van het team. Enthousiast, avontuurlijk en ruimdenkend en altijd op zoek naar nieuwe ideeën en interessante contacten. Hij is van nature goed in het leggen en onderhouden van contacten, maar ook wel eens snel verveeld en nonchalant als het nieuwe er af is

Kwaliteit: netwerker met veel contacten, brengt ideeën en nieuwe dingen, ziet kansen, improviseert.

Valkuil: te snel afgeleid zijn, niks afmaken, overenthousiast en nonchalant.

De plant

De Plant is de creatieve denker van het team, introvert en origineel. Een vrije geest die de ruimte zoekt om te kunnen fantaseren over de toekomst en die met verrassende oplossingen komt. Hij kan verstrooid lijken, is niet altijd even praktisch en mist soms de aansluiting met wat de omgeving van hem vraagt.

Kwaliteit: is creatief, vernieuwt en lost moeilijke problemen op.

Valkuil: te onrealistisch zijn, blijven denken en niet gaan doen.

De monitor

De Monitor is verstandig, bedachtzaam en kritisch. De analyticus van het team. Hij wil altijd weten hoe de vork in de steel zit en zal niet over één nacht ijs gaan. De Monitor kan lang wikken en wegen, maar zijn oordeel is zelden onjuist.

Kwaliteit: helikoptervisie, analyseert weloverwogen, strategisch, creëert overzicht.

Vakuil: te lang blijven doorredeneren, te koel en afstandelijk zijn.

De vormer

De Vormer is gedreven, gepassioneerd en wilskrachtig. Hij heeft een sterke drang om te presteren, zoekt de uitdaging en weet mensen in beweging te krijgen. Hij kan ook driftig reageren, snel geëmotioneerd en ongedurig zijn, en moet wel eens oppassen niet te veel over mensen heen te willen daveren.

Kwaliteit: Brengt team in beweging, zorgt voor resultaten, gaat gemakkelijk conflicten aan.

Valkuil: onverdraagzaam tegen ‘ambitielozen’, wedijveren, platwalsen van anderen.

De voorzitter

De Voorzitter is de natuurlijke coördinator van het team, die de procedure aangeeft, bedoelingen verheldert en samenvat wat iedereen wil. Hij hoeft zelf niet bijzonder creatief of intelligent te zijn, maar heeft wel een neus voor het talent van anderen. De Voorzitter zet graag anderen aan het werk en kan van nature goed delegeren.

Kwaliteit: verheldert doelen, structureert overleg, creëert gezamenlijkheid, neemt (harde) besluiten, is doelgericht.

Valkuil: licht manipulatief om doel te behalen, te veel en te gemakkelijk delegeren.

De zorgdrager

De Zorgdrager bezit het talent om voortdurend aan te voelen wat er fout en mis kan gaan. Dit leidt tot veel aandacht voor details, checken en nog eens checken, en een hang naar perfectionisme. Hij bewaakt de kwaliteit en de veiligheid, maar kan wel eens overbezorgd zijn en moeilijk iets aan een ander overlaten.

Kwaliteit: levert dingen op tijd af, voorziet problemen, kwaliteitsbewaker, controlerend, goede risicoanalist.

Valkuil: te veel beren op de weg zien, moeite met delegeren, ontmoedigen door te veel zorgen.

De groepswerker

De Groepswerker is het meest gevoelige lid van het team: behulpzaam, meegaand en sterk gericht op het creëren van sfeer en een gevoel van saamhorigheid. De Groepswerker zoekt evenwicht en harmonie, is anderen nabij, maar heeft moeite met conflicten en kan in kritieke momenten moeilijk een beslissing nemen.

Kwaliteit: sociaal begaan en gevoelig, zorgt voor het wij-gevoel, smeerolie van het team.

Valkuil: conflicten uit de weg gaan, spanningen wegpraten, weglopen voor confrontaties.

Welke rol heb jij in het team?

?

Niveau's verstandelijke beperking

Licht verstandelijke beperking (LVB)

Matig verstandelijke beperking (MVB)

Ernstig verstandelijke beperking (EVB)

Ernstig meervoudige verstandelijke beperking (EMVB)