H3 Grammatica-Zinsdelen (Zinsdeelzinnen)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica-Zinsdelen

• Theorie: Zinsdelen en zinsdeelzinnen
• Theorie: (foutief) beknopte bijzin
• Aan de slag!
• Afsluiting

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

Grammatica-Zinsdelen

Zinsdeel

Het 'normale' zinsdeel

Zinsdeelzin

Een bijzin als zinsdeel in de hoofdzin, incl.

• Persoonsvorm
• Onderwerp
• Voegwoord

Zinsdeelzinnen

Hoe je een vierkantsvergelijking oplost, kan ik je zo laten zien.

• pv= kan
• ow= ik
• wg= kan laten zien
• lv= Hoe t/m oplost (lv-zin)
• mv= je
• bwb= zo

Zinsdeelzinnen

Wie een kwartier te laat komt voor de toets, mag niet meer meedoen.

• pv= mag
• ow= Wie t/m toets (ow-zin)
• wg= mag meedoen
• lv= -
• mv= -
• bwb= niet meer

Onderwerpszin

Lijdendvoorwerpszin

Wist de leraar niet meer hoe hij de klas moest aanpakken?

Dat de butler de moordenaar was, bleek al snel.

Zinsdeelzinnen

Rijkswaterstaat heeft de rivierdijken verhoogd, zodat de kans op overstromingen kleiner wordt.

• pv= heeft
• ow= Rijkswaterstaat
• wg= heeft verhoogd
• lv= de rivierdijken
• mv= -
• bwb= zodat t/m wordt (bwb-zin)

Zinsdeelzinnen

Waardoor worden veel jongeren niet wat ze als kind het liefst wilden worden?

• pv= worden
• ow= veel jongeren
• ng= worden [wat ze als kind het liefst wilden worden] (nw.deel-zin)
• lv= -
• mv= -
• bwb= Waardoor, niet

Zinsdeelzinnen

Wie alle opdrachten gemaakt heeft, wil ik de lastige gevallen nog een keer uitleggen.

• pv= wil
• ow= ik
• wg= wil uitleggen
• lv= de lastige gevallen
• mv= Wie t/m heeft (mv-zin)
• bwb= nog een keer

1. ow-zin
2. nw.deel-zin
3. mv-zin
4. bwb-zin

1. ow-zin
2. nw.deelzin
3. mv-zin
4. bwb-zin

1. ow-zin
2. nw.deelzin
3. mv-zin
4. bwb-zin

Beknopte bijzin

Beknopte bijzin=

Een bijzin zonder voegwoord, zonder persoonsvorm en zonder onderwerp.

• Je kunt wel uit de hoofdzin afleiden wat het (verzwegen) onderwerp is.

Beknopte bijzin

• Liggend op zijn badmat las Achmad in Bagdad zijn dagblad.
• Na een lange wandeling bij de bibliotheek aangekomen bleken helaas voor Elkie alle boeken van Mel Wallis de Vries uitgeleend.
• De jongens gingen pas slapen na alle afleveringen van Sherlock te hebben gezien.

Beknopte bijzin

Beknopte bijzin=

Een bijzin zonder voegwoord, zonder persoonsvorm en zonder onderwerp.

Maar mét:

• (on)voltooid deelwoord
• te + infinitief

Beknopte bijzin

• Liggend op zijn badmat las Achmad in Bagdag zijn dagblad.
• Na een lange wandeling bij de bibliotheek aangekomen bleken helaas voor Elkie alle boeken van Mel Wallis de Vries uitgeleend.

• De jongens gingen pas slapen na alle afleveringen van Sherlock te hebben gezien.

Foutief beknopte bijzin

Na een poosje gewandeld te hebben kwam de auto ons halen.

Foutief beknopte bijzin

Toevoegen: voegwoord, persoonsvorm en onderwerp

Nadat we een poosje gewandeld hadden, kwam de auto ons halen.

(Foutief) beknopte bijzin

Kermend van de pijn strompelde de verdediger van het veld.

ow uit de hoofdzin= de verdediger

verzwegen ow uit de bijzin= de verdediger

conclusie= de beknopte bijzin is juist!

(Foutief) beknopte bijzin

Na een halfuur in de abri te hebben gezeten kwam mijn bus er eindelijk aan.

ow uit de hoofdzin= mijn bus

verzwegen ow uit de bijzin= 'ik'

conclusie= de beknopte bijzin is foutief!

1. goed
2. fout

1. goed
2. fout

1. goed
2. fout

1. goed
2. fout

1. goed
2. fout

Aan de slag!

Zelfstandig werken in Nieuw Nederlands.

H3 Grammatica-Zinsdelen

• Opdracht 5 (blz. 117)