M&M - H1 - 1.2 Het leven van de eerste boeren

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo lwoo, b, k
• Leerjaar 1

Mens & maatschappij

Klas 1 - vmbo

H1 - Arm en Rijk

1.2 Het leven van de eerste boeren

Digitaal Klaslokaal - Maaike Zijm

Leerdoelen - 1.2 - Het leven van de eerste boeren

• Ik kan uitleggen wat de landbouwrevolutie inhield en welke veranderingen daarbij horen.
  
• Ik kan uitleggen wat een landbouwsamenleving is en hoe de mensen leven in zo’n samenleving.
• Ik kan aangeven welke sociale veranderingen er waren bij de landbouwrevolutie
  

Afbeelding

• Kijk naar de afbeelding.
• Geef aan wat je op de afbeelding ziet. Wat valt op?
• Waar gaat de les van vandaag over denk je? 

Wat weet je nog van de vorige les?

Planning

Uitleg
Maken
Klaar?
Extra

Lesdoel

Jagers en verzamelaars

• Trokken rond.
• Geen vaste woonplaats.
• Jagen op dieren.
• Verzamelen van bessen, noten etc.
• Vissen.

Eerste boeren

• Gingen op een vaste plek wonen.
• Verbouwden zelf voedsel.
• Maakten potten om voedsel in te bewaren. 
• Veeteelt. 
• Vissen.

Gebruiken van dieren voor bijvoorbeeld fokken, melk, vlees etc. 

Landbouwrevolutie

• Revolutie: grote verandering.

• Ontstond ongeveer 10.000 jaar geleden in het Midden-Oosten.
• Door de ontdekking van landbouw veranderde het leven van de mensen. 
• Verspreidde zich later naar Europa, Azië en Afrika. 

Wat hield de landbouwrevolutie in?

• Mensen ontdekten hoe ze zelf bijvoorbeeld tarwe en gerst konden verbouwen. 
• Mensen ontdekten hoe ze dieren konden houden voor voedsel (veeteelt).

• Het was niet meer nodig om rond te trekken, dus mensen gingen op één plek wonen.

Veranderingen op een rijtje

• Mensen gingen op één plek wonen  -> eerste dorpen ontstonden.
• Mensen  verbouwden  nu zelf voedsel.
• Ook maakten zij werktuigen en potten. 

• Ontstaan van veeteelt.
• Ontstaan van handel. 

Landbouwsamenleving

• Een samenleving waarin mensen van landbouw leven. 
• Dus: mensen verbouwen gewassen om aan voedsel te komen en houden dieren. 
• Verandering ging geleidelijk -> de eerste boeren jaagden bijvoorbeeld en verzamelden ook nog voedsel.  

Jagers en verzamelaars

• Geen verschil tussen arm en rijk.
• Iedereen had weinig bezit (was niet handig als je geen vaste woonplaats had)

Eerste boeren

• Er ontstond verschil tussen arm en rijk.
• Mensen kregen meer bezittingen.
• Er ontstonden machtsverschillen. 

Sociale veranderingen bij de landbouwrevolutie. Wat veranderde er voor de mensen?

Sociale verschillen

• Meer bezittingen -> er kwam tussen arm en rijk.
• Een boer met veel bezittingen en grond had vaak  macht over het dorp.

Hoe komt het dat archeologen meer sporen van de eerste boeren vonden dan van jagers en verzamelaars denk je?

Hunebedden

• Drenthe. 
• Zwerfkeien die door de IJstijd hier gekomen zijn. 
• Werden gebruikt als massagraf. 

(Als je belangrijke functie had kreeg je een eigen graf.) 

Graf voor heel veel mensen tegelijk

Het is niet met zekerheid te zeggen dat de bouw van een hunebed op bovenstaande wijze is gedaan. 

Maar het is wel de meest aannemelijke. Machines waren er natuurlijk nog niet in de tijd. Archeologen hebben experimenteel onderzoek gedaan, dat wil zeggen dat ze hebben geprobeerd met dezelfde soort materialen en middelen om een hunebed na te bouwen. Daarom denken we dat de mensen een hunebed vroeger op deze manier hebben gebouwd

Video's eerste boeren

Korte clips:

• Eerste boeren, mensen in de steentijd (2:20 minuten) 
• Hunebedden korte video (6:40 minuten) 

Afleveringen:

• Klokhuis: Steentijd - Eerste boeren (14:50 minuten) 
• Hunebedden (14:47 minuten) 

https://schooltv.nl/video-item/de-eerste-boeren-mensen-in-de-steentijd

https://schooltv.nl/video-item/het-klokhuis-steentijd-eerste-boeren

https://schooltv.nl/video-item/het-klokhuis-canon-hunebedden

https://schooltv.nl/video-item/de-tijd-van-de-hunebedden-grafheuvels-van-stenen-en-keien

In welke tijd zou jij liever leven? In de tijd van jagers en verzamelaars of in de tijd van de landbouwrevolutie? En waarom?

Kan dit ook in tweetallen laten bespreken en dan klassikaal beantwoorden bijvoorbeeld. 

Wat veranderde er door de landbouwrevolutie voor de mens?

Ik kan uitleggen wat de landbouwrevolutie inhield

😒🙁😐🙂😃

Ik kan één ding noemen dat veranderde bij de landbouwrevolutie voor de mens

😒🙁😐🙂😃

Ik kan uitleggen wat een landbouwsamenleving is

😒🙁😐🙂😃

Ik kan uitleggen wat hunebedden zijn en waar ze in Nederland te vinden zijn

😒🙁😐🙂😃

Extra opdracht

Dagboekfragment