Thema 6 Zintuigen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Bas 1 Het zintuigenstelsel

Leerdoelen:

• de definitie van een zintuig kunnen gebruiken
• de begrippen drempelwaarde, adequate prikkel en gewenning kunnen toepassen

Zintuig: orgaan dat reageert op prikkels.

Drempelwaarde: de zwakste prikkel die een impuls veroorzaakt 

Adequate prikkel: prikkel waar zintuigcel speciaal gevoelig voor is

Gewenning: na lange tijd reageer je niet op die prikkel

Bas 2 Voelen, ruiken en proeven

Leerdoelen:

• de adequate prikkel van zintuigen in de huid kennen
• de nauwkeurigheid van koude- en warmtezintuigen uit kunnen leggen
• de samenwerking van het reukzintuig en smaakzintuig kennen

Mensenhuid

• Beschermt tegen UV straling
  
• Maakt vitamine D aan (goed voor de botten!)
• Is een thermometer
  
• Met huid kun je voelen
• Je huid beschermt met vet en eelt

zintuigen in de huid

Reukzintuig

Lucht-> Neusholte-> Reukzintuig -> Hersenen

Neus en tong en hersenen werken samen

Smaakzintuig

0

Bas 3 en 4 de ogen

Leerdoelen:

• de bouw van de ogen kennen en kunnen gebruiken
• de pupilreflex kunnen uitleggen
• de werking van de lens kunnen uitleggen

De onderdelen van het oog 

Kringspieren en lengtespieren

Pupilreflex

scherp zien

bolle lens: 

voorwerp van dichtbij scherp
platte lens: 

voorwerp van veraf scherp

accommoderen:

het platter en boller maken van de ooglens (aanpassen van sterkte) 

accomoderen

Bas 5 Het netvlies

Leerdoelen:

• De bouw en werking van het netvlies kennen
• de verschillende werking van de twee typen zintuigcellen kennen

Het netvlies bestaat uit zintuigcellen, Staafjes om in het donker te zien. Kegeltjes om keuren mee te zien

Netvlies

-  hierop wordt het beeld scherp maar omgekeerd geprojecteerd
- in het netvlies zitten lichtgevoelige cellen:
- staafjes: zorgen ervoor dat we bij weinig licht goed kunnen zien
- kegeltjes: herkennen de kleuren

Staafjes

zwart, wit en grijstinten

Diepte en contouren

weinig licht nodig

verspreid over je netvlies

Kegeltjes

kleuren (blauw, rood, groen)

Meer licht nodig

alleen in en rond de gele vlek

Vaatvlies

• hierin zitten bloedvaatjes
• via bloed- alle stoffen die het
oog nodig heeft
• voorkant van je oog is het
gekleurd
• het gekleurde is de iris
• iris-opening = pupil, hier
komt licht doorheen

hoornvlies

Doorzichtig gedeelte van het harde oogvlies (voor de iris).

Functies:

- bescherming

- licht doorlaten

harde oogvlies

Dit is het oogwit. Het is stevig!

Functie:

Beschermen wat in je oog zit.

Harde oogvlies en hoornvlies

• Beschermt het binnenste van het oog.
  
• Het hoornvlies is het doorzichtige deel: en beschermt de voorzijde van het oog en laat licht door

Het oog

- Adequate prikkel: licht.

Netvlies: lichtreceptoren

(kegeltjes en staafjes)

Netvlies en lens: scherp beeld

Aan de slag

Maak een woordenlijst van de woorden van basisstof 3 en 4 

Klaar? 

Maak de opdrachten ..... op blz ... 

Beeldvorming op je netvlies

omgekeerd

lichtbreking

accomoderen

Staafjes (zwart-wit)

kegeltjes (kleuren)

De blinde vlek

De gele vlek

Het oor

Adequate prikkels 

reageren of niet?

• Je reageert niet op:
• -te zwakke prikkels
  
• -prikkels die er de hele tijd zijn (gewenning)
  
• -onbelangrijke prikkels (motivatie)
  

zintuigen werken samen

Zintuigen in de huid:

Warmte

Koude

Druk

Tast

Pijnpunten

Opbouw van de huid

Temperatuurregeling

Afkoelen:
- Bloedvaten verwijden in de huid (meer warmteverlies)
- Zweten

Verwarmen

- Bloedvaten verkleinen in de huid (minder warmteverlies)
- Kippenvel krijgen

- Rillen