6.1 De kerk valt uiteen deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Ontdekkers en hervormers

6.1  De kerk valt uiteen

Wat gaan we doen deze les?

Controle huiswerk (intro hfst. 6)

Uitleg par. 6.1 incl. filmpje

Uitleg opdracht

Evaluatie

Huiswerk maken

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je:

• welke kritiek er was op de katholieke kerk
• hoe machthebbers omgingen met deze kritiek
• welke strijd ontstond tussen katholieken en protestanten
• wat veranderde in de Europese cultuur

Kenmerkende aspecten bij deze paragraaf:

• de Reformatie en de splitsing van de christelijke kerk
• het veranderende mens- en wereldbeeld van de  Renaissance

Katholieke kerk (1)

• Christelijke kerk

• Staat onder leiding van de Paus in Rome (vandaar ook wel: Rooms-Katholieke Kerk)

• Hiërarchisch: er is een duidelijke leider en indeling van macht

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in het Latijn

Katholieke kerk (2)

• Er staan beelden in de kerk

• Deze beelden (van bijvoorbeeld heiligen) worden soms ook vereerd

• Ook relieken (overblijfselen van heiligen) worden vereerd

• Er zijn magische handelingen en rituelen, zoals: wijn/bloed en brood/lichaam

Reformatie (1)

• Betekent hervorming

• In dit geval hervorming van de katholieke kerk

• Begint aan het einde van de middeleeuwen, in de 15e eeuw

• Protesteren tegen de macht en rijkdom (o.a. door aflaten) van de katholieke kerk

Reformatie (2)

• Belangrijkste hervormers: Maarten Luther en Johannes Calvijn

• In 1517 komt Luther met 95 stellingen (vooral tegen aflaten)

• Hij hoopt dat de Paus mee wil denken en de Kerk zal hervormen

• Luther wordt echter door de Paus in de ban gedaan

Protestantse kerk

• Christelijke kerk

• Er is geen duidelijke leider

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in de volkstaal

• Geen beelden en/of verering van heiligen en relieken (is afleiding)

• Sobere handelingen

Waarom heeft Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther snel worden gekopieerd en verspreid.
  
• Luther wordt gesteund én beschermd door machtige Duitse vorsten. Godsdienstvrijheid stonden ze niet toe.
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.

Maarten Luther (1483-1546)

Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken. 

Veel aanhangers in Duitsland.

Johannes Calvijn (1509-1564)

Zwitserse hervormer die vond dat beelden niet in de Kerk thuishoorden. 

Veel aanhangers in Nederland (Calvinisme)

Gevolgen van de reformatie

• Splitsing in de christelijke kerk (1517): ontstaan van de protestantse kerken (ook wel: hervormde- of gereformeerde kerk) naast de katholieke Kerk

• Protestantse kerk spreekt veel (arme) mensen in West-Europa aan.

• Vervolging van protestanten (ketters)
  

Hoewel er grote en kleine verschillen zijn...

...horen beide kerken bij de christelijke godsdienst

We lezen samen!

Kritiek op de kerk.

TB blz. 88

of online eerste theorieblokje.

Evt. nog starten met de eerste opdrachten van de paragraaf.

Huiswerk voor de volgende les:

lz + m deel 1 par. 6.1

TB blz. 88 t/m 90 (godsdienstoorlogen)

online: opdracht 1 t/m 8 

De rest bespreken we de volgende les. 

• Kijk ook naar de tip onder de vraag.
  
• Verbeter de opdrachten als je bij controle ziet dat je antwoord niet goed is.
  
• Maak evt. extra opdrachten die je krijgt om de stof beter te begrijpen.

Schrijf iets op wat je nieuw in deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen