§1.2 De zon als motor: temperatuur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Binnen is beginnen!

Binnen is beginnen!

• Ga op je plek zitten,
• Pak je ipad voor,
• Ga naar lessonup en accepteer de uitnodiging,
• Beantwoord de 5 geografische vragen van de openingsfoto met je buur aan je tafel
• Wanneer de timer afloopt, is het stil!

Beschrijving van de openingsfoto

Hoofdstuk 1: 

Het weer en het klimaat

§1.2 De zon als motor: temperatuur

Lesplanning 

Aanwezigheid en huiswerkcontrole 

Mededelingen:  

Uitleg §1.2 'De zon als motor: temperatuur'

Maak van §1.2 'De zon als motor: temperatuur' vraag 1 t/m 8

Lesafsluiter: examenvraag

Vooruitblik op de volgende les

Lesdoelen van deze les

1. Beschrijf hoe meteorologen de temperatuur meten en weergeven op een kaart.
2. Leg uit waarom de gemiddelde temperatuur rond de evenaar (op lage breedte) hoger is dan op hogere breedte.
3. Vertel hoe door die steeds wisselende zoninvalshoek seizoenen ontstaan.
   
4. Verklaren waarom je in de tropen nauwelijks iets merkt van seizoenen.
5. Leg uit hoe de hoogteligging invloed heeft op de gemiddelde temperatuur van een gebied.

Neem de vragen over en beantwoord ze tijdens de uitleg!

Examenvraag

Bron 1

Wat weet jij nog van de vorige keer?

Temperatuur

De temperatuur meet je op de schaal van Celsius met een thermometer. 0 °C (bevriezen) 100 °C  (koken van water)

Meteorologen meten de luchttemperatuur:

• 1,5 m hoogte boven de grond.
• op een open veld 
• in een witkastje 
• openingen aan de zijkant
  
  

Isothermen: Lijnen tussen plaatsen op een kaart met gelijke temperaturen.

Klimaatfactor: 

Breedteligging

A: op lage breedte, dichtbij de evenaar.

Zonnestralen leggen korte afstand af en heeft een kleine invalshoek. Waardoor er een kleiner oppervlak wordt verwarmd. Hierdoor wordt het warmer.  

• Regel 1: hoe dichterbij de evenaar hoe warmer

B: op hoge breedte, verder van de evenaar.

Zonnestralen leggen lang afstand af en heeft een grote invalshoek. Waardoor er een groter oppervlak wordt verwarmd. Hierdoor wordt het kouder.

• Regel 2: hoe verder van de evenaar hoe kouder

A

Rond de evenaar, tussen 23,5 graden noorderbreedte (Kreeftskeerkring) en de 23,5 zuiderbreedte (Steenbokskeerkring) in dit gebied heeft de zon een kleine invalshoek. Waardoor er een kleiner oppervlak wordt verwarmd, hierdoor is de temperatuur hoger. 

B

Rond tussen 23,5 graden noorderbreedte (Kreeftskeerkring) en de 66,5 noorderbreedte (Noordpoolcirkel) in dit gebied heeft de zon een grote invalshoek. Waardoor er een groter oppervlak wordt verwarmd, hierdoor is de temperatuur lager. 

Seizoenen en dag/nacht

Vraag 1: Wat zie je op deze afbeelding?

Vraag 2: Wat valt je op?

Vraag 3: Welk seizoen is er in NL afgebeeld?

Vraag 4: Is het in NL dag of nacht op deze afbeelding?

Vraag 5: Verklaar het ontstaan van de seizoen

Vraag 6: Leg uit hoe het dag en nacht ritme ontstaat

Werkvorm: DDU

In 5 minuten ga je:

• Denken: zelfstandig de vragen beantwoorden
• Delen: bespreken met je buren aan je tafel
• Uitwisselen: gezamelijk de antwoorden uitwisselen

Seizoenen en dag/nacht

De aarde maakt twee bewegingen:

• In 24 uur draait de aarde om zijn as. 

Gevolgen: dag en nachtritme

• In een jaar draait de aarde om de zon.

Gevolgen: seizoenen

De aardas staat schuin, 23,5° uit het lood:

De ene helft van het jaar is het noordelijk halfrond naar de zon is toegekeerd en de andere helft van het jaar het zuidelijk halfrond. 

Hierdoor verandert de zoninvalshoek op elke breedtegraad, waardoor het kouder of juist warmer wordt. 

Klimaatfactor: 

hoogteligging

Regel 1: Hoe hoger je komt, hoe kouder het wordt.

Regel 2: 1000 meter omhoog is 6°C kouder.

De dampkring wordt van onderaf opgewarmd! 

De zon warmt namelijk het aardoppervlak op.

Voorbeeld

Hoe warm is het op de top?

De berg 4 km hoog is.

In het dal is het 18°C.

4 km x 6°C = 24°C

18°C - 24°C= -6°C

Dus op de top van de berg is het -6°C!

Het hoogste berg van de Alpen is is de Mont Blanc: 4800m.
Je beklimt de berg. Toen je vertrok was het in het dal 20°C.
Je staat bijna op de top, 4000m. Hoe warm is het hier?
Vergeet de berekening niet!

Klimaatfactor: 

wind en oceaanstromen 

Wind en zeestromen transporteren warmte vanaf de evenaar en kou vanaf de poolstreken.

• Regel 1: Warme zeestromen zorgen warme wind en daardoor een warmer klimaat ontstaat.
• Regel 2: Koudere zeestromen zorgen koude wind en daardoor een kouder klimaat ontstaat.

warme wind van zee neemt ook wolken met zich mee waardoor er neerslag kan vallen.

Gebieden aan zee valt voldoende neerslag. 

Werkvorm: Placemat

Benoem 3 feiten van de les

Stel 3 vragen aan je buurman/ vrouw over de stof

Benoem 3 begrippen van de les

Benoem 3 dingen die je nog niet wist 

Benoem 3 dingen van de vorige les 

Aantekeningen niet toegestaan!

Aan het werk 

Wat?	§1.2 'De zon als motor: temperatuur' vraag 1 t/m 8
Hoe?	Zelfstandig in stilte
Hulp	Brein, Boek, Buur, Bureau
Tijd	Timer Daarna sluiten we af met een examenvraag
Klaar?	Maak de herhaling Of verdiep je: -Anders actief: Bronnen - Klimaten in de wereld afmaken -Examentrainer extra afmaken

Aan het werk 

Ik begrijp het wel	Extra oefenen	Lastig?
Zelfstandig werken: §1.1 'Weer of klimaat?' vraag 1 t/m 8 Klaar? Anders actief: Bronnen - Klimaten in de wereld	Maak de herhaling Klaar? Examentrainer extra	Extra uitleg van de docent

Examenvraag

Bron 1