Schuld & Boete: Indonesië onafhankelijk

Geschiedenis klas 5 
Schuld & Boete; 
Nederlandse militairen in Indonesië
Voorbereiding:
nvt

In de les: 
- binnen = beginnen: - Japanse bezetting, onafhankelijkheid & Bersiap. 
- Bespreken opdrachten. 
- afsluiting

Huiswerk volgende les: 


Binnen = Beginnen: 

Maken opdr. 23 & 24 (blz. 168 WB)
1 / 43
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 43 slides, met tekstslides en 2 videos.

Onderdelen in deze les

Geschiedenis klas 5 
Schuld & Boete; 
Nederlandse militairen in Indonesië
Voorbereiding:
nvt

In de les: 
- binnen = beginnen: - Japanse bezetting, onafhankelijkheid & Bersiap. 
- Bespreken opdrachten. 
- afsluiting

Huiswerk volgende les: 


Binnen = Beginnen: 

Maken opdr. 23 & 24 (blz. 168 WB)

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De schuldvraag in de geschiedenis
1. Zijn er schuldigen aan te wijzen?
2. Hoe kijken de betrokkenen zelf naar de schuldvraag?
3. Doet de schuldvraag recht aan wat er daadwerkelijk gebeurd is?
4. Welke belangen spelen er mee bij het aanwijzen van schuldigen? 
5. Hoe moeten schuldigen bestraft worden? (op welke basis)
6. Wat zeggen historici over deze schuldvraag? 

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Japanse bezetting (42- 45)
- maart 1942
- (Indische) Nederlanders in interneringskampen
- Anti-koloniale & anti-Nederlandse propaganda (KA 37)


Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De door Japan bezette gebieden tijdens WOII

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Houding van Soekarno mbt Japan
  • Soekarno zegt steun toe:
  • Hij hoopt hiermee onafhankelijkheid te krijgen
  • Japan wil de grondstoffen (olie, voedsel) en
  • traint Indonesische jeugd (Pemoeda's) ter voorbereiding op hun gevechten tegen de kolonisator 

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Ondernemers in Indië (2)


  • Steeds meer Europese ondernemers vertrekken vanaf  1870 naar Indië
  • Niet langer alleen ondernemers op Java en Sumatra maar ook in de buiitengewesten
  • Nederland neemt het bestuur grotendeels over. 
Steeds meer Europese landen willen koloniën te 'bezitten' = Modern Imperialisme (KA 33
Nederland verscherpt zijn greep op Indië (> Nederlands-Indië) en Suriname

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vanaf 1870 > Nederland breidt zijn macht uit
  • Er ontstaat grote vraag naar grondstoffen uit Nederlands-Indië (olie, tin, rubber)
  • De bouw van het Suez-kanaal zorgt voor goede èn veel kortere route naar Nederlands-Indië. Impuls voor bedrijven! 
  • Het modern-imperialisme (KA 33): uitbreiding van het aantal kolonies door Europese landen. 

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Nationalisme (KA 36 & 43) in Nederlands-Indië
- Nederlands Imperialisme (KA 33)
- Ethische politiek
- Soekarno en Hatta
- PNI (Partai Nasional Indonesia)
- Non Cooperatie
- Streven naar onafhankelijk Indonesië

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Soekarno
  • 1901-1970
  • Bouwkundig ingenieur
  • PNI (Indonesische Nationalisten)
  • jaren 30: gevangenis/verbanning
  • jaren 40: samenwerking Japan
  • 1945: onafhankelijkheid uitgeroepen/ president Soekarno
  • vanaf 1958 langzaam dictatuur
  • 1966: afgezet en huisarrest

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Non-Cooperatie
Soekarno: 
  • Geinspireerd door Ghandi riep Soekarno op tot non-cooperatie in Nederlands-Indie.
  • Nederlandse autoriteiten hadden er snel genoeg van en werd opgepakt. 
  • Doordat Soekarno geen geweld gebruikte vonden veel Nederlanders zijn straf onrechtvaardig. Daardoor kwam Soekarno al snel vrij. 
  • Een jaar later werd Soekarno weer opgepakt en verbannen naar Flores. 
  • Hierna leek de rust weergekeerd. De gouveneur-generaal zag daarom geen reden om met de nationalisten te praten over meer autonomie of onafhankelijkheid. 

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Reactie Nederland
  • Indonesische partijen worden verboden

  • Indonesische leiders worden gevangen gezet: Soekarno en Hatta 

  • Alleen gematigde groepen werden toegestaan

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Onafhankelijkheid
- augustus 1945
- Overgave Japan na atoombommen Hiroshima & Nagasaki (KA 40 & 43) 
- Soekarno roept onafhankelijkheid uit (KA 44, 47) 

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Bersiap-periode (sep. 1945- mrt. 1946) 
- Republik Indonesia had nog niet alle gebieden onder controle. 
- Japanse troepen nog aanwezig, geen NL troepen
- Anarchie en chaos! Indische Nederlanders en Indo-Europeanen vermoord, maar ook Chinezen en Japanners
- Bersiap = "wees paraat"
- Pemuda's = jongemannen
- 35000 mensen vermoord
- Genocide? (KA 41)

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Historici over de Bersiap- periode, genocide? 
- William Frederick (1941) - Twijfel  

- Robert Cribb (1957) - Ja

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

41: Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden
Genocide: het opzettelijk uitroeien van een bepaalde groep / volkerenmoord
Is genocide (volkenmoord) ook van toepassing op de Bersiap-periode?

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Genocide
Systematisch uitroeien van een bevolkingsgroep
4 fases:
  1. Discriminatie
  2. Isolatie
  3. Deportatie
  4. Eliminatie

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Stappen van Genocide
  1. Classificatie
  2. Symbolisatie
  3. Dehumanisatie
  4. Organisatie
  5. Polarisatie
  6. Voorbereiding
  7. Vernietiging
  8. Ontkenning

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Geschiedenis klas 5 
Schuld & Boete; 
Nederlandse militairen in Indonesië
Voorbereiding:
nvt

In de les: 
- binnen = beginnen: 
- Terugkeer NL, Politionele acties & Extreem Geweld. 
- Zelfstandig werken
- afsluiting

Huiswerk volgende les: 


Binnen = Beginnen: 

Maken opdr. 26, 27 & 28  (blz. 168 WB)

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De schuldvraag: Bersiap-periode
1. Zijn er schuldigen aan te wijzen?
2. Hoe kijken de betrokkenen zelf naar de schuldvraag?
3. Doet de schuldvraag recht aan wat er daadwerkelijk gebeurd is?
4. Welke belangen spelen er mee bij het aanwijzen van schuldigen? 
       - Belang Nederland
       - Belang Indonesië
       - Overige belangen
5. Hoe moeten schuldigen bestraft worden? (op welke basis)
6. Wat zeggen historici over deze schuldvraag? 

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Terugkeer van Nederland in Indië (KA 33)
- februari 1946: Terugkeer Nederlandse militairen in Nederland. 
- 160.000 militairen
- Herstel koloniale gezag of bevrijding van "het volk"? 
- Operatie "Product" (1947) en Operatie "Kraai" (1948)

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Guerrilla-oorlog & "Politionele acties" (KA 44, 46)
- Guerilla = "oorlogje"
- Nederlanders brengers van recht en veiligheid?
- Angst en onzekerheid bij NL militairen
- Extreem gewelddadige verhoormethodes

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Extreem Geweld (KA 46)
Raymond Westerling (1919- 1987)

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kenmerkende aspecten
KA45: De dekolonisatie maakte een eind aan de westerse hegemonie in de wereld

Kolonies willen onafhankelijk worden. WOII heeft machtsposities van EU verslechterd, waardoor dekolonisatie gebeurde. Kolonies steun van sommige EU landen. Communisme probeert in Azië door te dringen. Later ook in Afrika dekolonisatie. Gevolg: eind aan westerse hegemonie , maar EU houdt wel invloed op derde wereld landen .
Tijd van televisie en computer 1950 - heden

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Dekolonisatie
Omschrijving dekolonisatie: 'het onafhankelijk worden van kolonies.'
   

Na de Tweede Wereldoorlog kunnen veel Europese landen hun kolonies in Afrika en Azië niet meer in bezit houden. De kolonies in Afrika en Azië worden in deze periode (vooral in de jaren '50 en '60) zelfstandige landen / onafhankelijke landen.








Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Koloniale gebieden voor WOI
Dekolonisatie Afrika

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Dekolonisatie
  • Soekarno: onmiddellijke dekolonisatie
  • Nederland: geleidelijk   (Nederlands-Indische Unie)
  • Politionele acties
  • grote verontwaardiging bij andere landen

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Oorzaken dekolonisatie
Dekolonisatie: beëindiging van het koloniale gezag van Europese mogendheden over buiten-Europese gebieden. 
  • Aziatisch nationalisme; Japan

  • Onvrede bij inheemse bevolking; Gandhi, Soekarno
  • Europese landen na WO II geen wereldmachten meer
  • VS en SU beiden antikoloniaal

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Aan de slag
Opdracht 1 & 2 (blz. 177 WB)

Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 30 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Geschiedenis klas 5 
Schuld & Boete; 
Het verwerken van oorlogsmisdaden
Voorbereiding:
nvt

In de les: 
- binnen = beginnen
- kennismaken & vooruitkijken. 
- afsluiting

Huiswerk volgende les: 

Binnen = Beginnen:
 
HB blz. 179

Opdracht 3 t/m 5 (blz. 178 WB)

Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Schuldvraag: Politionele acties 
1. Zijn er schuldigen aan te wijzen?
2. Hoe kijken de betrokkenen zelf naar de schuldvraag?
         - lndonesiërs
         - Indië-veteranen
3. Doet de schuldvraag recht aan wat er daadwerkelijk gebeurd is?
4. Welke belangen spelen er mee bij het aanwijzen van schuldigen?
       - Belang Nederlandse regering
       - Belang Indonesië
       - Overige belangen: veteranen, Indische Nederlanders, Molukkers
5. (Hoe) moeten schuldigen bestraft worden? (op welke basis)
6. Wat zeggen historici over deze schuldvraag? 

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat was het beeld in Nederland van deze oorlog? 
- Een aantal ongeruste brieven
- Veteranen hadden moeite met praten over wat ze hadden meegemaakt. 

Slide 33 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De jaren 60 & veranderende blik op de geschiedenis
Tijd van protest & kritiek (KA 48): 
- Radicale democratisering
- Solidariteit van rijken met armen. 
- Kritiek op het kapitalisme ( onder invloed van communisme in Cuba & China) ; kritiek op Vietnamoorlog. 

Nederland in Indië net zo slecht als VS in Vietnam?



Slide 34 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Joop Hueting (1927-2018) & Excessennota
- Live op tv: Oorlogsmisdaden gepleegd in Nederlands Indië.
- Excessennota 1969 - Geen systematische wreedheid. 

Slide 35 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kenmerkende aspecten
Kenmerkend aspect 48: 


De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.


Tijd van televisie en computer 1950 - heden

Slide 36 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Maatschappelijke ontwikkelingen in de jaren '50, '60 en '70
2. Ontkerkelijking
De kerk krijgt veel minder invloed. Nederland ontzuilt.
3. Muziek
Ook The Beatles ogen nogal braaf met hun jasjes en stropdasjes, maar hun "lange" haren vindt men schokkend en wild, net als hun muziek. Dit is ook de tijd van het 'protestlied'. Artiesten kaarten maatschappelijke problemen aan in hun muziek. De Amerikaanse zangeres Nina Simone staat hier onder andere om bekend.
4. Hippies
Eind jaren '60 ontstaat ook de hippiecultuur: zij zijn voor vrede, liefde en vrijheid. Ook seksuele vrijheid is belangrijk voor de hippies. Ze verzamelen op vaste locaties, zoals het Vondelpark en de Dam. In het nieuws krijgen deze groepen namen als 'de Vondelparkslapers' en 'de Damzitters'.
6. De tweede feministische golf
Eind jaren zestig leeft het feminisme weer op. Tijdens de eerste golf, begin 20e eeuw, ligt de focus op het vrouwenkiesrecht.
De vrouwen van de tweede golf richten zich vooral op de seksuele en economische bevrijding van de vrouw.
1. Jeugdbewegingen
Ze zien er braaf uit, maar de nozems (foto rechts; vanaf 1955) en de provo's (foto links; vanaf 1965) zijn de schrik van hun ouders. Deze jeugdbewegingen zetten zich flink af tegen de generaties voor hen. De nozems vooral door met hun scooters voor onrust te zorgen. De provo's met (vaak ludiek) protest.
5. Protestgeneratie
Vanaf de jaren '60 staat een generatie op die het protest als middel aangrijpt om een boodschap over te dragen. Op de foto is een Provo-protest te zien, gericht tegen kappers die weigeren langharige mannen te knippen. De protesten tegen de gevestigde orde, die door veel mensen als achterhaald en oubollig wordt gezien, worden breed gedragen. Veel mensen zijn het hier mee eens.

Slide 37 - Tekstslide

Doel van de slide:
Leerlingen krijgen inzicht in de tijd waarin de strijd voor het abortusrecht tot stand komt.

Achtergrondinformatie:
In deze les worden 6 maatschappelijke ontwikkelingen genoemd die context bieden aan de opkomst van de strijd voor het abortusrecht. 

Gesprek met leerlingen
Wanneer er al voorkennis aanwezig is, dan kan het goed zijn om de ontwikkelingen één voor één af te gaan en de leerlingen om toelichting te vragen (bijvoorbeeld: wat kan je vertellen over de jeugdbewegingen?). Door te klikken op het plusje, kan je controleren of de leerlingen het goed hadden.
Als er weinig voorkennis, kan je ook op een klassikale manier van 1 naar 6 werken.

Zodra de informatie goed geland is, is het ook een optie wat luchtigere vragen te stellen, zoals:
- Waar zie je jezelf wel zitten? Zit je bij de hippies op de Dam, ben je in politiek protest op het Binnenhof, ludiek protest met de provo's of zit je in de kerk?

Foto provo’s: Kuppen, Nationaal Archief / Anefo
Foto nozems: Nationaal Archief / Fotocollectie Rijksvoorlichtingsdienst
Foto kerk: Nationaal Archief / Fotocollectie Rijksvoorlichtingsdienst
Foto Nina Simone: Ron Kroon, Nationaal Archief / Anefo
Foto The Beatles: Eric Koch, Nationaal Archief / Anefo
Foto Damzitters: Bert Verhoeff, Nationaal Archief / Anefo
Foto Damzitters rechtsonder: Rob Croes, Nationaal Archief / Anefo
Foto jongeren in het Vondelpark: Bert Verhoeff, Nationaal Archief / Anefo
Foto provo-protest: Pieter Jongerhuis, Nationaal Archief / Anefo
Foto Man-Vrouw-Maatschappijbeurs: Bert Verhoeff, Nationaal Archief / Anefo

Sociaal-culturele veranderingen
vanaf de jaren 60
De toenemende welvaart heeft grote gevolgen voor de samenleving: 

  1. ontkerkelijking en ontzuiling
  2. opkomst van jongerenculturen
                          - Vrijere (seksuele) moraal
                          - Radicale democratisering
                          - Solidariteit van rijken met armen
                          - Kritiek op het kapitalisme ( Voorbeeld: communisme Cuba & China)
   3. individualisering
   4. Tweede feministische golf


Slide 38 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Historici & reacties vanuit Nederland
Loe de Jong - Oorlogsmisdaden

Rémy Limpach - Structureel geweld tegen de Indonesiërs

William Frederick - "Waarom accepteert Nederland de slachtoffers van de Bersiap zo gelaten?"

Indië-veteranen: woede

Slide 39 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Indonesisch perspectief
Welk belang heeft Indonesië bij het stellen van de schuldvraag over de Bersiap of de politionele acties? 

Welk belang heeft Nederland bij het stellen van deze schuldvraag? 

Slide 40 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 41 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Schuldvraag: Politionele acties 
1. Zijn er schuldigen aan te wijzen?
2. Hoe kijken de betrokkenen zelf naar de schuldvraag?
         - lndonesiërs
         - Indië-veteranen
3. Doet de schuldvraag recht aan wat er daadwerkelijk gebeurd is?
4. Welke belangen spelen er mee bij het aanwijzen van schuldigen?
       - Belang Nederlandse regering
       - Belang Indonesië
       - Overige belangen: veteranen, Indische Nederlanders, Molukkers
5. (Hoe) moeten schuldigen bestraft worden? (op welke basis)
6. Wat zeggen historici over deze schuldvraag? 

Slide 42 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Overige video's 

Slide 43 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies