3.1 De opkomst van de islam

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Middeleeuwen

Met het einde van het Romeinse Rijk begint een nieuw tijdperk in Europa. Dit tijdperk noemen wij de Middeleeuwen. De Middeleeuwen duren 1000 jaar: van 500 tot 1500. 

Tijdvak 3 en 4 gaan over de Middeleeuwen.

(H3 en H4)

Tijd van Monniken en Ridders - Hoofdstuk 3

Hoofdstuk: 3.1 t/m 3.4

Tijdvak: Tijd van Monniken en Ridders

jaartallen: 500-1000

periode: (vroege) middeleeuwen

Kenmerkende aspecten:

1. Het ontstaan en de verspreiding van de islam
2. De vervanging van de steden in Europa voor alleen maar landbouw georganiseerd via het hofstelsel en horigheid.
3. Het ontstaan van het feodale stelsel
4. De verspreiding van het christendom in Europa

Planning tot aan de toetsweek

3.1 De opkomst van de islam

Planning

Kenmerkend aspect 

Het ontstaan en de verspreiding van de islam 

Islam

Doelen van de les

• Hoe ontstond de islam?
• Kenmerken van de islam.
• Hoe breidde het Arabische rijk zich uit?
• Hoe ontwikkelden de Arabische samenleving en        cultuur zich?
• Hoe verspreidde de islam zich verder?

Leerdoel 1

Hoe ontstond de islam?

Ontstaan van de islam 

Midden-Oosten

- Onherbergzaam gebied

- Stammensamenleving

- Polytheïstische godsdienst 

Over het ontstaan van de islam is weinig met wetenschappelijke zekerheid bekend, net als over het ontstaan van het jodendom en christendom

Dit nieuwe geloof heeft joodse en christelijke wortels; ontstaan rond 610 toen Allah (Arabisch voor God) de Arabische handelaar Mohammed als zijn boodschapper (profeet) aanwees.

• Mohammed krijgt een visioen "Allah is de enige god en jij bent zijn profeet"
• Mohammed moest deze boodschap verkondigen.
• In Mekka wilde men niets van de boodschap van Mohammed weten
• 622: Mohammed vlucht van Mekka naar Medina
• --> hedsjra: begin van de Islamitische jaartelling

Hoe de islam ontstond

ontstaan islam

Ontstaan

Overeenkomst christendom:

•  monotheïstische godsdienst,
•  heeft een heilig boek: de Koran

Verschillen christendom: 

• Vanaf het begin een godsdienst van heersers; niet bestreden, 
• Islamitische jaartelling begint bij verdrijving Mohammed niet geboorte (622),
• Niet alleen geestelijk leider ook wereldlijk machthebber
  

Tijdlijn

Ontstaan islam: 

1.  610 n.C. Mohammed krijgt opdracht van God om zijn profeet te worden. 
2. 622 n.C. Mohammed wordt uit Mekka verdreven. (Begin jaartelling moslim)
3. 622 n.C. Mohammed krijgt de macht in Medina.
4. 632 n.C. Engel Gabriel verschijnt aan Mohammed en geeft hem De Verzen van Allah door. (Dit wordt uiteindelijk de Koran)
5. 632. n.C. Mohammed sterft in Medina. 

De 5 zuilen van de islam

leerdoel 2

Splitsing binnen de islam

Na Mohammeds dood (632) breidden kaliefen (opvolgers) de islamitische staat (kalifaat) uit tot een groot Arabisch rijk door het Perzische rijk en delen van het Byzantijnse rijk te veroveren.

Het begrip jihad is zowel innerlijk als

uiterlijk. Leg uit.

In 650 eindigde de expansie door 

burgeroorlogen binnen het kalifaat. 

Hoe het Arabische rijk werd uitgebreid.

(heilige strijd) 1. innerlijke strijd om een goed moslim te zijn en de strijd om e islam te verdedigen, 2. verplichting voor moslims om hun godsdienst te verspreiden, zo nodig met geweld

tot 661 - Kalief Ali

tot 750 de Obbjaden

Tot 900 de 

de belangrijkste verschillen tussen soennieten en sjiieten samengevat. 

Leerdoel 3

Verspreiding van de islam

Expansie onder de verschillende kalifaten

Vanaf eind 7e eeuw veroverden islamitische legers grote delen van 

- centraal-Azië en 

- Noord-Afrika. 


Europa

• 711 n.C.: moslims steken de straat van Gibraltar over. De verovering van het Iberisch schiereiland begint. 
• 732 n.C.: Karel Martel verslaat de moslims bij Potiers waarmee de opmars van de moslims worden gestopt. 

De verspreiding van de islam

1. De Perzische en Byzantijnse rijken waren ernstig verzwakt
2. Ze waren militair sterk door hun nomadisch bestaan
3. Ze waren door de islam niet meer verdeeld en streden voor hun geloof
4. Ze maakten kans op een rijke buit
5. Ze werden geholpen door de overwonnen volken

Hoe konden de Arabieren hun rijk zo snel uitbreiden?

Onder de Abbasiden stopte de expansie, wel verdere verspreiding islam: o.a. in Afrika en in Indonesië

Vanaf 11e eeuw verovering van Anatolië door Turken:

• stichting Ottomaanse rijk
• 1453 verovering van Constantinopel, einde Byzantijnse rijk

Hoe de islam later in andere gebieden werd verspreid.

Mehmed II verovert Constantinopel (1453)

Leerdoel 4

Hoe ontwikkelden de Arabische samenleving en cultuur zich?

.

Ondanks het uiteenvallen van het kalifaat waren delen van de Arabische wereld economisch en cultureel verbonden door:

• welvarende landbouwstedelijke samenleving
• bloeiende beschaving met Arabisch schrift en taal, islam als staatsgodsdienst
• nieuwe architectuur met o.a. moskeeën
• tolerantie van christendom en jodendom
• overname van elementen van Perzische en Grieks-Romeinse cultuur
• bevordering van de wetenschap

Hoe de Arabische samenleving en cultuur zich ontwikkelden

Omajjadenmoskee, Damascus

In 750 werd de Omajjadenfamilie grotendeels vermoord door de Abbasidenfamilie.

Daardoor:

• een nieuwe kaliefendynastie in Irak (Bagdad)
• een onafhankelijk rijk in delen van Spanje, Portugal en Marokko met een emir: Arabische vorst
• in de 10e eeuw een sjiitisch kalifaat in Egypte met Caïro als hoofdstad
• uiteenvallen van Arabische rijk in kleinere staten bestuurd door een sultan: islamitische vorst
• Zij erkenden wel de opperheerschappij van de kalief van Bagdad, maar die had weinig te vertellen.

Hoe de Arabische samenleving en cultuur zich ontwikkelden.

De islam in Europa

Ondanks de verschillende Emiraten en Sultanaten bleef de islamitische wereld één culturele en economische wereld.

één culturele wereld doordat: 

1. Gebruik dezelfde geschrift. 
2. Gebruik dezelfde taal. 
3. Hetzelfde geloof. 

één economische wereld doordat: 

1. Bleven handelen met elkaar. 

Culturele Bloei

Arabieren waren ook tolerant in wetenschap en filosofie: 

• Kopieerden wetenschappelijke werken van oude Grieken
• Kopieerden filosofische werken van de oude Grieken. 
• Combineerden Grieks-Romeinse bouwvormen met eigen bouwvormen. 

Huiswerk: 

Maken uit boek: 1/3/5/6/7

maak een korte samenvatting van 3.1 (voor jezelf)

 Zelfstandig werken en huiswerk

Maak een samenvatting van §3.1. Leg hierin uit:

> Wat kenmerken van de Islam zijn

> Het ontstaan van de Islam

> De verspreiding van de Islam (Jihad/veroveringen)

> Soennieten + Sjiieten (kenmerken/verschil)

Lees 2.3

Maak een overzicht van het ontstaan en kenmerken van de twee andere monotheïstische godsdiensten.

>> Waarom verspreidde en groeide het christendom zich wél en het jodendom niet?

Test

Leg uit hoe de moslims hebben bijgedragen aan de verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur.

Wat is de juiste chronologische volgorde in ontstaan?

1. Christendom, Islam, Jodendom
2. Islam, Christendom Jodendom
3. Jodendom, Christendom, Islam
4. Jodendom, Islam, Christendom

Wat is niet een van de vijf zuilen 

van de islam?

1. Eén keer in je leven naar Mekka gaan
2. Vijf keer per week naar de moskee gaan
3. Geld geven aan arme mensen
4. Minstens vijf keer per dag bidden

Wie is geen profeet van de islam?

1. Mohammed
2. Jezus
3. Jakob
4. Gabriël

Waar is de islam ontstaan?

1. Arabië
2. Indonesië
3. Spanje
4. Turkije

Wat betekent islam?

1. Onderwerping aan Allah
2. Zoeken naar Allah
3. Geloven in Allah
4. Allah is groot

Wat zijn kruistochten?

1. Oorlog om Jeruzalem te bevrijden
2. Reizen om ongelovigen te bekeren
3. Bedevaarten
4. Een tocht die wordt begonnen na een oproep van de paus

Welke uitspraak over de islam is juist?

1. De islam is gesticht door de Turk Mohammed
2. Aanhangers van de islam noem je Turken of Arabieren.
3. Het gebedshuis van de islam noem je een moskee.
4. De verspreiding van de islam begon in de zesde eeuw na Christus.

De middeleeuwen is van ....

1. 500 tot 1500 n.Chr.
2. 500 tot 1000 n.Chr.
3. 1000 tot 1500 n.Chr.
4. 500 v.Chr. tot 500 n. Chr

Wat is geen kenmerkend aspect van tijdvak 3 (500-1000 n Chr.)?

1. De verspreiding van het christendom in geheel Europa
2. Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur
3. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
4. Het ontstaan en de verspreiding van de islam

Hoe heet dit tijdvak?

1. Tijd van jagers en boeren
2. Tijd van monikken en ridders
3. Tijd van Grieken en Romeinen
4. Tijd van ontdekkers en hervormers