Investituurstrijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Er is nu dus sprake van conflict...

1. Hoe was de band tussen kerk en staat in de Vroege Middeleeuwen? (denk aan Clovis)

Agenda

1. Wat weet je nog?

2.Uitleg

3. Levenslijn

4. Nabespreken

4.4 Kerk en Staat

Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke

macht het primaat behoorde te hebben 

Leerdoel van vandaag

Je kunt uitleg geven:

.... wat de investituurstrijd was. 

.... hoe de investituurstrijd verliep.

Maar eerst: wat weet je nog van vorige week?

Leg uit waarom deze afbeelding te maken heeft met centralisatie en staatsvorming. 

Stap 1: wat zie je/ lees je?

Stap 2: wat weet je van centralisatie en staatsvorming

Stap 3: dus waarom heeft de afbeelding met centralisatie en staatsvorming te maken?

Maar eerst: wat weet je nog van vorige week?

Leg uit wat de boodschap van koning Otto is wat betreft zijn benoeming als Duitse koning. 

Stap 1: hoe werden Duitse koningen benoemd?

Stap 2: in hoeverre komt dit overeen met wat er in de afbeelding wordt getoond? 

Wat was ook al weer de tweezwaardenleer?

de investituurstrijd

• waar ligt het primaat? (hoogste gezag)
• Strijd tussen Gregorius VII en Duitse keizer Hendrik IV over benoeming geestelijken

Gregorius VII

• Hildebrand Bonizi
• Paus geworden dankzij steun van het volk
• zette zich in voor een celibatair leven, tegen simonie en nicolaïsme
• Dictatus Papae: alleen de paus kan bisschoppen benoemen

Hendrik IV

• Zoon van keizer Hendrik III
• op 5-jarige leeftijd verloofd
• overleeft als 12-jarige samenzwering van de hoge adel (hertogen en bisschoppen)
• voor kerkhervorming, maar tegen te grote macht van de kerk

Levenslijn opdracht

Jullie gaan een levenslijn maken voor de geestelijke en wereldlijke macht. Ik leg zo uit hoe je dat gaat doen, belangrijk is dat je alleen werkt en alleen de stencils nodig hebt.

excommunicatie Hendrik IV

Canossa (1077)

voorlopig einde investituurstrijd:

• Concordaat van Worms (1122):
• bisschoppen ontvangen van
• 1.  de paus: geestelijke macht
• 2. de keizer: wereldlijke macht
• gevolg voor de Duitse keizers: minder macht: hoge geestelijken waren hoge edelen > disloyaal >

Investituur

• Investituur: een plechtige benoeming
• Om de macht te vergroten, benoemden Duitse keizers vanaf de 10e eeuw bisschoppen als vazal

Er volgt een investituurstrijd

• Paus Gregorius VII (1075): alleen ik mag bisschoppen benoemen.
• Duitse keizers en koningen: wij willen dat ook zelf doen
• Escalatie van het conflict: Keizer koos een andere paus (Clemens III), de paus doet vervolgens de keizer in de ban

Levenslijn

Ronde I

1. Lees de historische gebeurtenissen

2.Vraag jezelf af hoe de hoofdpersonen, paus Gregorius VII en koning Hendrik IV, op elke

gebeurtenis gereageerd zouden hebben. Heel erg blij is +5, neutraal is 0 en niet blij is -5, maar

alles er tussenin is ook mogelijk;

3.Zet een punt of een kruisje in de grafiek. Neem voor paus Gregorius VII blauw (potlood) en voor de

Duitse koning Hendrik IV rood(pen);

4. Als je alle jaartallen hebt gehad, verbind je de punten met elkaar. Zo krijg je een blauwe

levensgrafiek van de geestelijke macht en een rode levensgrafiek van de wereldlijke macht.

Levenslijn

Ronde II

Beantwoord de vragen op het vragenblad

Nabespreken

Wat zijn de opvallende jaartallen en gebeurtenissen?

Hoe heb je het aangepakt?

Wat heb je geleerd van de levenslijn?

Wat was de investituurstrijd en hoe begon en eindigde deze strijd?