Genetica les 2: monohybride kruisingen

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 2

Genetica: monohybride kruisingen

Planning van vandaag:

1. Terugblik vorige week 
2. Start monohybride kruisingen 
3. Aan de slag! 

Toetsdatums

• Toets: 3 juli
• Inhaalmoment: 10 juli
• Inleveren literatuuronderzoek: 26 juni  

Leerdoelen:

Aan het einde van deze:

1. Kun je uitleggen wat een monohybride kruising is
2. Weet je wat de begrippen dominant, recessief, homozygoot en heterozygoot betekenen
3. Kun je zelfstandig een monohybride kruising oplossen

Terugblik vorige les:

Als we het hebben over de uiterlijke kenmerken, dan noemen wij dat het:

1. Genotype
2. Fenotype

Alleen het fenotype kan veranderen, het genotype niet.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is een mutatie?

1. Het veranderen van het fenotype
2. Het verkeerd kopiëren van dna
3. Een plotselinge verandering van een gen

Geslachtscellen zijn haploïd

1. Juist
2. onjuist

Diploïd betekent dat de celkern van elke chromosoom maar één streng heeft

1. Juist
2. Onjuist

Het vrouwelijke geslachtschromosoom wordt ook wel XX genoemd

1. Juist
2. Onjuist

De mannelijke zaadcel 'beslist'uiteindelijk of het nageslacht een jongen of een meisje wordt

1. Juist
2. Onjuist

Monohybride kruisingen

'Met behulp van kansberekeningen de kans dat de nakomeling een bepaalde eigenschap van de ouders krijgt berekenen'

• Kennis van bepaalde begrippen

Begrippen monohybridekruisingen 

• Dominante allelen
• Recessieve allelen  
• Homozygoot
• Heterozygoot 

Allelen

• Een allel is een gen waarvan verschillende versies bestaan
  
• Bijvoorbeeld het gen dat de kleur van de ogen bepaald 
  

Dominante genen

• Een dominant gen betekent dat dit gen ‘sterker’ is dan het recessieve gen
  
• Dit zorgt ervoor dat er slechts 1 van beide genen tot uiting komt in het fenotype
  
• Het dominante gen schrijven we met een hoofdletter 

Recessieve genen

• Een recessief gen is een dat minder 'sterk' is
• Een recessief gen komt niet tot uiting wanneer er een dominant gen aanwezig is 
• Een recessief gen wordt geschreven met een kleine letter

Een nakomeling erft van elke ouder

1 gen voor een bepaald kenmerk.

Voorbeeld: van de vader krijgt de 

nakomeling het gen voor blauwe ogen (blauwe bolletje)

en van de moeder het gen van bruine ogen (aangeduid met een bruin driehoekje)

Homozygoot

Als twee allelen hetzelfde zijn = homozygoot

Heterozygoot

Als twee allelen verschillend zijn (bijv. een gen voor blauwe ogen en voor bruine ogen)

Monohybridekruising opstellen

Stap 1: Bepaal het genotype (allelen)

van de ouders

• Wat is het genotype van de moeder                                                    in letters?
• Wat is het genotype van de vader                                                            in letters?

Stap 2: Bepaal welke kenmerken (letters) elke ouder kan weggeven

Vader: 

Moeder: 

Stap 2: Bepaal welke kenmerken (letters) elke ouder kan weggeven

Vader: b en b

Moeder: B en b

Stap 3: Vul het kruisingsschema in: bb x Bb

Oefenen: in verhaalvorm

Een zwarte cavia wordt gekruist met een witte cavia. Het allel voor zwarte vachtkleur is dominant over het allel voor een witte vachtkleur. De zwarte cavia is heterozygoot, de witte cavia is homozygoot. 

Maak met deze gegevens een kruisingsschema. Hoeveel procent van de nakomelingen zal een witte vachtkleur hebben?

Oefening 2

Een voskleurig paard wordt gekruist met een zwartkleurig paard. De kleur zwart is dominant over de kleur vos. Het zwarte paard is homozygoot. 

Is het voskleurige paard homo- of heterozygoot voor de vachtkleur? En waarom?

Zelf oefenen!

W: Zelfstandig oplossen monohybride kruisingen 

H: Werkblad

H: Je klasgenoten 

T: 15 min

U: Zelfstandig oplossen monohybride kruisingen

K: Alvast verder met literatuuronderzoek