Examen Havo 2024 Tijdvak 1 Scheikunde

Examen Havo 2024 Tijdvak 1 Scheikunde

Vraag 1

De kandidaat kan in redeneringen over analyse- en/of scheidingsmethodes de volgende begrippen gebruiken:

• adsorberen;• bezinken;• centrifugeren;• chromatografie:(○ dunnelaag-chromatografie, ○ loopvloeistof, ○ papierchromatografie) • destillaat;• destilleren;• extraheren/wassen;• extractiemiddel;• filtraat;• filtreren; • indampen;• ijklijn;• indicator;• oplosmiddel;• reagens;• residu;• titratie.

De kandidaat kan voor scheidingsmethodes toelichten op welk verschil van (stof)eigenschap ze berusten en beargumenteren waarom ze bij een bepaald proces worden gebruikt.

Vraag 2 waterstofbruggen

 De kandidaat kan de volgende soorten bindingen beschrijven op microniveau: • atoombinding/covalente binding;• gemeenschappelijk(e) elektronenpa(a)r(en);• polaire atoombinding:(○ O–H en N–H binding)

• hydratatie;• ionbinding;• metaalbinding;

• vanderwaalsbinding/molecuulbinding en maakt daarbij gebruik van:

○ molecuulmassa (vorm van de moleculen)

• waterstofbrug.

Vraag 3

Voor en na de pijl dezelfde stoffen altijd vereenvoudigen !!

Let op: H⁺ + OH^- -----> H₂O

Pijl --> geen   =

Katalysator nooit in reactievergelijking!

Vraag 4 atoomeconomie

De kandidaat kan aan de hand van formules uit groene chemie berekeningen uitvoeren aan processen:

• atoomeconomie;

• E-factor.

Formules staan in de Binas 37 H

Vraag 6

De kandidaat kan brandstoffen met elkaar vergelijken, voorstellen voor aanpassing(en) beoordelen en

redeneren over aspecten van duurzaamheid die daarbij een rol spelen:

• verschil in hoeveelheid koolstofdioxide geproduceerd door biobrandstof en fossiele brandstof:

○ koolstofkringloop

○ (versterkt) broeikaseffect

Vraag 7

Hydrolysereacties:

○ hydrolyse van koolhydraten tot monosacchariden

○ hydrolyse van (poly)esters en (poly-)amiden/(poly)peptiden

○ hydrolyse van vetten tot glycerol en vetzuren

Vraag 8

Triviale namen: Binas Tabel 66A

2-atomige elementen:

Chemisch rekenen

Vraag 10

Enzymen: De kandidaat kan de functie van enzymen beschrijven en daarbij de volgende begrippen gebruiken:

• biokatalysator:

• pH-optimum;

• specificiteit;

• temperatuur-optimum.

Vraag 11

Koolstofchemie: 1) Van koolstofverbindingen met maximaal zes koolstofatomen met onvertakte keten naam en structuurformule geven.

2) De kandidaat kan met behulp van de structuurformule van koolstofverbindingen met maximaal zes koolstofatomen met onvertakte keten met hoogstens één soort functionele/karakteristieke groepen

de systematische IUPAC-naam aangeven en omgekeerd:

• alkanen en afgeleide stoffen;

• alkenen.

Koolstofchemie

De kandidaat kan in structuurformules van organische verbindingen functionele/karakteristieke

groepen herkennen:

• C=C; • OH groep (hydroxyl); • COOH groep (carboxyl);

• NH2 groep (amino); • C-X (X= F, Cl, Br, I);

• COOC groep (ester);

• CONHC groep (peptide/amide).

• structuurisomerie.

Vraag 12

Vervormbaarheid, en maakt daarbij gebruik van:

○ de aanwezigheid van weekmakers in polymeren

○ de roosteropbouw van de stof

○ de structuur van polymere materialen:

– thermoplasten

– thermoharders