5.4 - A - Het Midden-Oosten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

5.4 - A - Het Midden-Oosten

Leerdoelen

• Je kunt drie afspraken benoemen die de Britten maakten om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. 

Planning

• Joden in het Romeinse Rijk
• Palestina na het Romeinse Rijk 
• Het Ottomaanse Rijk in verval
• Zionisme
• Belofte maakt schuld
• Louis Theroux
• Afsluiting

Joden in het Romeinse Rijk (1)

• Leefden in de provincie Judea. (Wat we nu Israël/Palestina zouden noemen).

• Romeinen veroveren dit gebied rond het jaar 1.

• Spanningen tussen Romeinen en Joden: Romeinen geloven in meerdere goden (polytheïsme), Joden maar in één god (monotheïsme). 

Joden in het Romeinse Rijk (2)

• Joden erkennen de Romeinse goden niet

• Julius Caesar maakt uitzondering voor Joden, maar dan moeten ze wel extra belasting betalen

• Extra belastingen zorgen voor onrust, opstanden en uiteindelijk oorlog (Joodse Oorlog: 66-70 n. Chr.)
  

Palestina na de Romeinen

• Het gebied werd in de 7e eeuw door Arabische moslims veroverd.

• In de stad Jeruzalem bouwden ze op de Tempelberg o.a.: de Rotskoepel en de Al-Aqsamoskee

• In die tijd woonden moslims, christenen en Joden min of meer vreedzaam naast elkaar.

Het verval van het Ottomaanse Rijk

• Het Ottomaanse Rijk kiest tijdens WOI de kant van Duitsland. 
  
  
• De Ottomanen (Turken) overheersen de Arabieren. De Engelsen vragen Arabische steun. (Engelsen wilden vooral controle op het Suezkanaal).
  
  
• In ruil voor die steun zullen de Engelsen de Arabieren helpen om een groot Arabisch Rijk te stichtten.  

Zionisme 

• Door de opkomst van het nationalisme veel geweld (pogroms) tegen Joden in Europa in de 19e eeuw.  Joden beseffen dat zij een eigen plek en land moeten hebben. 
  
  

Zionisme: het streven van Joden naar een eigen Joodse staat (het liefst in Palestina).

Belangrijke zionist: Theodor Herzl (1860-1904) (boek: Der Judenstaat)

Belofte maakt schuld... (1)

• Groot-Brittannië kan elke hulp (geld, goederen en soldaten) in het gebied goed gebruiken...

• ...en gaan dingen beloven aan verschillende groepen in de regio zoals de Arabieren, maar ook de zionisten...

1915: McMahon-Hussein-correspondentie

Britten beloven, als ze helpen de Turken te verslaan, onafhankelijkheid voor de Arabieren.

1917: Balfour-verklaring

Britten beloven de Joden, een Joods nationaal tehuis, in ruil voor steun aan de Britten.

Belofte maakt schuld (2)

• 1916: Sykes-Picot-verdrag

• Frankrijk en Groot-Brittannië willen het gebied helemaal niet weggeven aan andere landen of volken: ze willen het zelf houden.

• De dubbele beloften uit 1915 en 1917, in combinatie met dit verdrag is de basis voor de huidige problemen in het Midden-Oosten

Na de Eerste Wereldoorlog (1919)

• Onderhandelingen in Versailles.

• Zowel Palestijnse Arabieren als Joden gaan er vanuit dat de beloften worden ingelost: een eigen staat.

• Onderhandelaars (lees: Frankrijk en Groot-Brittannië) vinden dat het Midden-Oosten nog niet klaar is voor onafhankelijkheid.

Vrede van Versailles (1919)

• Het Midden-Oosten wordt voorlopig bestuurd door de Volkenbond.

• De Volkenbond geeft Frankrijk en Groot-Brittannië de opdracht het gebied te besturen: mandaat.

• Van de Volkenbond moet Groot-Brittannië zich aan de Balfour-verklaring houden, niet aan de afspraken die gemaakt zijn met de Arabieren.

• 1922: Mandaatgebied Palestina

Mandaatgebieden in het Midden-Oosten.

Joodse immigratie - Palestijnse problemen (1)

• Door de Britse toezegging van een Joods nationaal tehuis: veel Joodse immigranten (ongeveer 40.000) naar Palestina 

• Welgestelde Joden kopen veel grond van Arabische grootgrondbezitters: Palestijnse Arabieren worden van hun land gezet.

Joodse immigratie – Palestijnse problemen (2)

• Grote immigratie en Joodse landaankoop zorgen voor irritatie en angst bij de Palestijnse Arabieren.

• In het gebied ontstaan rellen.

• Joden vinden dat de Britten niet genoeg doen tegen het Arabische geweld en richten daarom hun eigen 'leger' op: Hagana.

Arabisch-Palestijnse opstand (1936-1939) (1)

• Anti-Joodse wetten (Neurenberger Rassenwetten, 1935) zorgen voor emigratie uit Duitsland.

• Veel Joden willen het liefst naar de Verenigde Staten, maar dat land heeft strenge immigratiewetten.

• Joden kiezen daarom voor Palestina. Gevolg: 170.000 Joodse migranten in drie jaar tijd.

Arabisch-Palestijnse opstand (1936-1939) (2)

• Burgeroorlog tussen Joden en Palestijnse Arabieren. 

• Arabieren plegen aanslagen op zowel Joden als Britten (die soms samenwerkten), en Joden plegen aanslagen op Arabieren en Britten,

• Onoverzichtelijke situatie waar de Britten zich geen raad mee weten,

MacDonald White Paper (1939)  

• Zelfbestuur voor Palestina.
  
  
• De Joodse immigratie werd beperkt tot 15.000 mensen per jaar, voor de komende vijf jaar. Daarna mocht de Arabische bevolking hierover beslissen. 

• De landaankoop door Joden werd beperkt.

• Britten verlaten het gebied binnen tien jaar.

Gevolgen van het Witboek

De timing was zeer ongelukkig:  (Kristallnacht en de Holocaust), terwijl de mogelijkheden om te migreren/vluchten steeds moeilijker werd.

• Joden waren zeer teleurgesteld: dit was in strijd met de Balfour-verklaring uit 1917.

• Palestijnse Arabieren waren ook teleurgesteld, maar het geweld nam wel af.

Na de Tweede Wereldoorlog 

• Veel Joden willen weg uit Europa, zelfs na de oorlog was er veel antisemitisme.

• Emigreren naar Palestina was moeilijk: de Britten hielden vast aan hun Witboek.

• De Hagana hielp met illegale emigratie naar Palestina.
  
  
• Geweld tegen de Britten. Groot-Brittannië trekt zich terug.

Ga aan de slag met het werkblad over

Israël en Palestina

Klaar? Ga dan verder met het huiswerk: 3, 4, 5, 7, 8, 10 12 en 13.

Leerdoelen

• Je kunt drie afspraken benoemen die de Britten maakten om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten.