Maatschappijleer Rechtsstaat: grondbeginselen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

ML Rechtsstaat: grondbeginselen

Vandaag...

Staat van vandaag
Terugblik 
HW kort bespreken 
Highlights paragraaf 2.2
Uitchecken

Hoe zit je erbij?

😒🙁😐🙂😃

Terugblik 

Kernbegrippen ML?

Vormen van desinformatie? (3 stuks)

Rechtsstaat omschrijving?

Kerntaken overheid? 

Iemand neemt zonder toestemming filmpjes van je op. Welke rechtsgebied?

Leerdoelen 

1.Grondbeginselen (voorwaarden) RS kennen

2. Verschil kennen tussen klassieke en sociale grondrechten 

3.Grondbeginselen van de RS kunnen toepassen 

4. Bewustworden van je rechten in de RS en meningsvorming

HW Nabespreken 

Zelf nakijken bij vragen kom ik langs

2. Als de norm door de overheid wettelijk is vastgelegd.

3. Nut van rechtsnormen:

- Het maatschappelijk leven geordend laten verlopen, conflicten voorkomen.

Voorbeelden:

- Een demonstratie moet worden aangevraagd bij de gemeente, zodat die de demonstratie in goede banen kan leiden.

- Licht op de fiets. Vanwege de veiligheid willen we dat iedereen goed zichtbaar deelneemt aan het verkeer.

- Waarden in de praktijk brengen die we binnen de samenleving belangrijk vinden.

Voorbeelden:

- Schoolplicht. De samenleving vindt dat iedereen zich moet kunnen ontwikkelen zodat je in de samenleving goed kunt functioneren (gelijkheid, rechtvaardigheid).

- Diefstal. De samenleving vindt dat iemand niet de eigendommen van een ander mag innemen (rechtvaardigheid).

5. Het strafrecht bepaalt welk gedrag strafbaar is en regelt de verhouding tussen burgers aan de ene kant en de overheid aan de andere kant.

Het gaat om een ongelijke machtsverhouding; de grote overheid ten opzichte van de kleine individuele burger.

Een huwelijk is een zaak tussen burgers onderling en valt daarom onder het privaatrecht.

Wel is de overheid in sommige gevallen zelf ook een burgerlijke partij, bijvoorbeeld als een ministerie pennen aanschaft.

6. De zwarte Amerikaanse Rosa Parks werd in de jaren vijftig van de vorige eeuw gearresteerd omdat ze de wet overtrad (rechtshandhaving). Maar aangezien deze wet discrimineerde op basis van huidskleur, was de arrestatie naar de huidige normen juist onrechtvaardig.

9 

a. Voorbeeldantwoord:

De wettelijk vastgelegde gedragsregel dat een vrouw haar hoofd helemaal bedekt.

b. Voorbeeldantwoord:

Bij een grote groep mensen komen de rechtsnormen niet meer overeen met hun gevoel over goed en kwaad. Ze willen meer vrijheid en komen daarom in opstand tegen het regime.

c. Voorbeeldantwoord:

In een rechtsstaat worden burgers door grondrechten beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur. In de bron lees je dat Amnesty International spreekt van schijnprocessen met als doel deelnemers aan de volksopstand te intimideren. De overheid misbruikt hier dus haar macht.

Of: De veroordeelden hebben geen recht op een eerlijk proces en worden zo niet beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur door de overheid.

11 ACTUEEL blz. 28

a. Het strafrechtelijk onderzoek is een vorm van rechtshandhaving. De overheid (de agent) moet zich immers ook aan wettelijke regels houden, zoals regels over gebruik van geweld door agenten. Die regels beschermen de burger (in dit geval Jouke) tegen machtsmisbruik door de overheid en zorgen zo voor rechtsbescherming.

b. II is waar.

Voorbeeldantwoord:

De overheid, in dit geval de politie, heeft het geweldsmonopolie om het recht te kunnen handhaven. Omdat de overheid hiermee veel machtiger is dan de burgers is het geweldsmonopolie aan allerlei wettelijke regels gebonden. Daarom zal altijd onderzocht worden of een schietincident binnen de regels van de wet valt.

De politie mag gericht schieten als er direct gevaar is voor de politie zelf of voor anderen en er geen andere manier is om het gevaar af te wenden. Er zal altijd onderzocht worden of dit inderdaad het geval was.

Grondbeginselen RS

1. Machtenscheiding (Trias Politica): Wetgevende, Uitvoerende en Rechterlijke Macht

2. Grondrechten zijn vastgelegd

3. Legaliteitsbeginsel: al het handelen van de overheid o.b.v. wettelijke regels en je kan niet voor iets gestraft worden wat niet in de wet staat 

Grondbeginselen

Grondwet

1. Klassieke grondrechten: vrijheid van meningsuiting, discriminatieverbod, vrijheid van vereniging, vrijheid van godsdienst

2. Sociale grondrechten

Verschil klassiek is afdwingbaar bij de rechter en sociale grondrechten zijn een inspanningsverplichting

Grondbeginselen

Maar....
Behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet 

Dus....geen groepsnbelediging, opruiing of onzedelijkheid

De hamvraag van vandaag is...

"Zeg je wat je denkt? Of praat je na wat je hoort?"
(Junte Uitwerwijk, 2009)

Lopen bij een stelling. Verander je van mening mag je lopen naar de andere kant 

2 speciale rollen: discussieleider krijgt van mij instructies

Stelling 

De overheid (AIVD) mag mijn Whatsapp/Snap en gesprekken of zoekgeschiedenis lezen om cyberaanvallen te voorkomen

Eens? Naar rechts

Oneens? Naar links

Hoe ga je weg?

😒🙁😐🙂😃