6.3 Samenleven

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

BS 3 Samenleven

Deze les:

• Opstarten
• 
  
• Uitleg basisstof 2
• Zelfstandig aan de slag
  
• Afsluiting
  

Deze les:

Leerdoel: 

• Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is
• Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, een schuilplaats en voortplanting

Tijdpad:

- 5 min. opstarten

- 5 min. herhalen BS 2

- 15 minuten uitleg BS 3

Huiswerk:

- HAVO opdr. 1 tm 3, 5, 6 en 8

- VWO opdr. 1 tm 4, 6, 7 en 8 

 

Herhalen BS 2

- welke kringloop is dit?

- welk proces hoort bij pijl 1?

- welk proces hoort bij pijl 2?

- autotroof/ heterotroof?

Populatie

Populatie = een groep organismen van dezelfde soort binnen één gebied (ecosysteem).

Populatiegrootte = het aantal individuen in een populatie

Hoe groot is een populatie?

Optimale omstandigheden: abiotische en biotische factoren zijn zo gunstig mogelijk: de populatie kan zo groot mogelijk worden.

Abiotische factoren, bijvoorbeeld een optimale temperatuur/ vochtigheid voor het organisme.

Biotische factoren, bijvoorbeeld voldoende voedsel, weinig roofdieren.

Optimale omstandigheden ijsbeer

Biologisch evenwicht

De meeste populaties schommelen om een bepaald vast punt over de jaren heen -> biologisch evenwicht.

Meestal schommelen prooien en roofdieren tegengesteld.

Welke lijn is de prooi en welke lijn is het roofdier?

1. Blauw is roofdier, groen is prooidier
2. Blauw is prooidier, groen is roofdier

Biologisch evenwicht

Optimumkromme

Voor elke abiotische factor kun je meten hoe de overlevingskans is van een bepaald organisme. Bijvoorbeeld temperatuur.

Teken de optimumkromme voor temperatuur voor een mens

Relaties binnen een soort

Concurrentie

Ruimte/ eten/ partner

Relaties binnen een soort

Concurrentie

Leidt bij sommige soorten tot het indelen van een gebied in territoria.

Geurvlaggen

Relaties binnen een soort

Bij soorten die in groepen leven wordt concurrentie gereguleerd door rangorde

Relaties binnen een soort

Paarvorming tbv voortplanting

Eenmalig of jaarlijks opnieuw

Relaties tussen soorten

Niche: de rol van een soort binnen een ecosysteem.

Op welke manier maakt de soort gebruik van een ecosysteem?

Omdat iedere soort zijn eigen niche heeft hebben soorten vaak geen last van elkaar terwijl ze wel in hetzelfde ecosysteem leven.

Relaties tussen soorten

Symbiose:

samenlevingsvorm tussen verschillende soorten (anders dan voedselrelatie).

Relaties tussen soorten

Stel ik heb autovervoer nodig en ik heb geen auto. Welke opties heb ik?

Symbiose: Mutualisme

ik: 

taxichauffeur:

Symbiose: Commensalisme

ik: 

chauffeur:

Symbiose: Parasitisme

ik: parasiet

eigenaar: gastheer

wat	Aan de slag met Thema 6, Basisstof 3 (online) maken opdr: HAVO 1 tm 3, 5, 6, 8 / VWO 1 tm 4, 6, 7, 8
Hoe	lees de tekst van basisstof 3 goed door, maak de opdrachten met je boek er bij!
Hulp	1) boek 2) klasgenoot 3) docent
Tijd	-
Klaar	Als je klaar bent met de opdrachten maak je de test jezelf van deze basisstof of m aak een samenvatting/ woordweb van de basisstof.