6.1 De achtergrond van het conflict.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 6: 

Het Israëlisch-Palestijnse conflict

§6.1 De achtergrond van het conflict

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom het gebied waar nu Israël ligt, een belangrijk gebied is voor Joden, christenen en moslims.
• Je kunt de oorzaken en gevolgen noemen van het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk.
• Je kunt oorzaken en gevolgen noemen van de verhuizing van joden naar Palestina vóór 1939.

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom het gebied waar nu Israël ligt, een belangrijk gebied is voor Joden, christenen en moslims.

Voorgeschiedenis

Om het Israëlisch-Palestijns conflict goed te kunnen begrijpen moeten we 3000 jaar terug in de tijd.

Drie geloven

Joden in het Romeinse Rijk 

• Leefden in de provincie Judea (huidige Israël)
• Joods koninkrijk 

• Romeinen veroveren dit gebied rond het jaar 1
• Spanningen tussen Romeinen en Joden: Romeinen geloven in meerdere goden (polytheïsme), Joden maar in één god (monotheïsme). 

Joden

• Een eigen taal, cultuur en godsdienst. 
• Heilig boek 'Tenach' 
• Hun God werd vereerd in een grote Tempel in Jeruzalem.  

Joodse diaspora

• Na een Joodse opstand tegen de romeinen worden Joodse rituelen verboden en de Joodse Tempel werd verwoest (70 na Chr.)

• Steeds meer Joden trekken/vluchten weg uit de provincie Judea (latere naam: Syria-Palestina)

• De verspreiding van het Joodse volk over de hele wereld heet diaspora.

Christendom

• Uit het Joodse geloof was het Christendom ontstaan.  
• Belangrijk verschil: christenen willen anderen bekeren.
• Grote delen van Europa en het Midden-Oosten werden hierdoor christelijk. 

Islam

• In de 7e eeuw kwam de islam op.
• Ook de islam is een monotheïstische godsdienst.
• In het Midden-Oosten verdrong de islam het christendom bijna helemaal. 

Overeenkomsten

1. Eén God (monotheïstisch)

2. Eén heilig boek.

3. Jeruzalem is belangrijk.

Jeruzalem

• Voor alle drie de geloven is Jeruzalem een heilige stad met belangrijke heiligdommen. 
• Daardoor is er heel wat strijd geweest over wie Jeruzalem mag besturen.
• Ook nu is hier nog ruzie over. 

Leerdoelen

• Je kunt de oorzaken en gevolgen noemen van het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk.

Rond 1450: ontstaan Ottomaanse Rijk (Turkse Rijk)

• Rond 1900: groot deel van het islamitische Midden-Oosten bij dit rijk.
• --> dit rijk kon niet op tegen imperialistische staten zoals Frankrijk en Groot-Brittannië.
• Begin 20ste eeuw werd het Midden-Oosten interessanter i.v.m. de ontdekking van olievelden -> voor industrie

Het Ottomaanse Rijk valt uit elkaar

Het oude rijk stond in Europa

bekend als: de zieke man van Europa

• Tijdens WOI lukte het Westerse landen een groot deel van Ottomaanse Rijk te veroveren.

• Alleen Turkije bleef bestaan
• Na 1918 werd het gebied opgeknipt in enkele mandaatgebieden: Gebied dat op verzoek van de Volkenbond (voorloper VN) werd bestuurd door een ander land.
  --> deze gebieden zouden uiteindelijk zelfbestuur moeten krijgen
  --> tot die tijd zouden Britten of Fransen de gebieden besturen
  --> Britse mandaatgebied: Palestina

Mandaatgebieden in het Midden-Oosten

Groot-Brittannië beloofde in 1915: 

Arabische nationalisten te helpen om van Palestina een onafhankelijke Arabische staat te maken. Dit in ruil voor hun strijd tegen de Ottomanen in de eerste wereldoorlog. 

Leerdoelen

• Je kunt oorzaken en gevolgen noemen van de verhuizing van joden naar Palestina vóór 1939.

• Veel antisemitisme (jodenhaat) in de wereld 
• - West Europa vanaf 1800 minder gewelddadig
• - In Oost Europa leefden Joden afgeschermd van de rest van de samenleving. Bij spanningen werden zij slachtoffer van pogroms (gewelddadige en georganiseerde aanvallen tegen Joden)

Eeuwenlang zijn er pogroms geweest:
Uitbarsting van Jodenhaat!

Een pogrom is een gewelddadige uitbarsting van jodenhaat

• Vanaf 1900: ontstaan van het Zionisme: Joods nationalisme, streven naar een onafhankelijke staat. 
  ==> Joden wilden een eigen staat stichten in Palestina, het land waar ze oorspronkelijk vandaan kwamen

Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918)

1917: Balfour-verklaring: 

• Britse minister van Buitenlandse zaken beloofde dat de Joden in Palestina een 'nationaal tehuis' mochten stichten. 
• Wel moesten ze de rechten van niet-Joodse bevolking respecteren 

Groot-Brittannië doet een dubbele belofte: 

1. 1915: beloofden ze Arabische nationalisten om hen te helpen van Palestina een onafhankelijke Arabische staat te maken
   
2. 1917: Arthur Balfour beloofde dat de Joden een 'nationaal tehuis' mochten stichten in Palestina. 
   

Joodse immigratie - Palestijnse problemen (1)

• Door de Britse toezegging van een Joods nationaal tehuis: veel Joodse immigranten (ongeveer 40.000) naar Palestina 

• Welgestelde Joden kopen veel grond van Arabische grootgrondbezitters: Palestijnse Arabieren worden van hun land gezet

Joodse immigratie – Palestijnse problemen (2)

• Grote immigratie en Joodse landaankoop zorgen voor irritatie en angst bij de Palestijnse Arabieren

• In het gebied ontstaan rellen

• Joden vinden dat de Britten niet genoeg doen tegen het Arabische geweld en richten daarom hun eigen 'leger' op

Opkomst Adolf Hitler 1933

• Anti-Joodse wetten (Neurenberger Rassenwetten, 1935) zorgen voor emigratie uit Dui (en andere Europese landen)

• Veel Joden willen het liefst naar de VS maar dat land heeft strenge immigratiewetten

• Joden kiezen daarom voor Palestina. Gevolg: 170.000 Joodse migranten in drie jaar tijd

• Al voor WO2 veel spanningen tussen Joden en Palestijnen in Palestina

• Arabieren plegen aanslagen op zowel Joden als Britten (die soms samenwerkten), en Joden plegen aanslagen op Arabieren en Britten

• Onoverzichtelijke situatie waar de Britten zich geen raad mee weten

Zionisme

• Na de Holocaust is het zionisme sterk toegenomen
  

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom het gebied waar nu Israël ligt, een belangrijk gebied is voor Joden, christenen en moslims.
• Je kunt de oorzaken en gevolgen noemen van het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk.
• Je kunt oorzaken en gevolgen noemen van de verhuizing van joden naar Palestina vóór 1939.