3.1 Klimaat - Opnames

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

G3A: Bestuderen 3.1 Chili

Paragraaf 3.1  moet je zelfstandig bestuderen.
In deze LessonUp vind je een aantal quizvragen, uitlegslides met opnames, een video, en een overzicht van de opgaves die je moet maken. Net als normaal is de paragraaf in twee delen opgeknipt.

Beluister de uitlegopnames en maak de opdrachten van 3.1.
Heb je nog vragen of snap je iets niet, schrijf dan je vragen op in je schrift en stel dit in de volgende les.

Voor de eerstvolgende les, 2 december, heb je heel paragraaf 3.1 af en bestudeerd + de extra oefenopdrachten van 3.1 gemaakt.

Deze vind je in Learnbeat bij paragraaf 3.1 - C: extra oefenopdrachten.

AM3A: Bestuderen 3.1 Chili

Paragraaf 3.1  moet je zelfstandig bestuderen.
In deze LessonUp vind je een aantal quizvragen, uitlegslides met opnames, een video, en een overzicht van de opgaves die je moet maken. Net als normaal is de paragraaf in twee delen opgeknipt.

Beluister de uitlegopnames en maak de opdrachten van 3.1.
Heb je nog vragen of snap je iets niet, schrijf dan je vragen op in je schrift en stel dit in de volgende les.

Voor de eerstvolgende les, 26 november, heb je heel paragraaf 3.1  af en bestudeerd + de extra  oefenopdrachten van 3.1 gemaakt. 

Deze vind je in Learnbeat bij paragraaf 3.1 - C: extra oefenopdrachten.

Wat weet je al over Chili?

Hoe groot is Chili?
(breedte/lengte/oppervlakte)

Hoeveel verschillende klimaten heeft Chili?

Welke taal wordt er gesproken in Chili? En waarom die taal?

Hoeveel inwoners had Chili in 2023?

Leg uit of de bevolkingsdichtheid van Chili groter of kleiner is dan die van Nederland

3.1 Klimaat

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet je:

• wat er uniek is aan de ligging van Chili
  
• welke klimaten Chili heeft
  
• welke factoren van invloed zijn op de klimaten in Chili
  
• wat El Niño is, hoe het ontstaat en wat de gevolgen ervan zijn

          Unieke ligging

• Seizoenen:

Winter: juni t/m augustus
Zomer: december t/m februari

• Klimaten:

Waar	Klimaat	Köppenklimaat
Noorden	Woestijnklimaat / Steppe klimaat	BW / BS
Bij Santiago	Mediterraan klimaat	Cs
Zuiden	Gematigd zeeklimaat	Cf
Andes:	Hooggebergte-klimaat	EH

Oorzaken extreme droogte

Het noorden is extreem droog.

Drie oorzaken:

1. het subtropisch maximum
2. het Andesgebergte

3. de Humboldtstroom

Hoge en lage druk 

Waar en waarom?

         Subtropisch
         maximum

Subtropisch hogedrukgebied voor de kust.

• Tussen de 25 ⁰ en 45⁰ Z.B subtropisch maximum (Hogedrukgebied)

1. Dalende lucht warmt op 
2. Kan meer waterdamp bevatten
3. Bewolking lost op
4. Geen neerslag

         De                                         Humboldtstroom

• Koude zeestroom - volgt trog
• Lucht boven zee koelt af
• Bijna geen verdamping
• Geen neerslag

De Humboldtstroom 

          Het Andesgebergte

• Vochtige aanlandige wind vanuit het oosten
• Stijgt op door het Andesgebergte
• Stuwingsregen aan de oostkant
• Chili in de regenschaduw
  

        Atacamawoestijn

Staat bekend als droogste plek op aarde.

Gevolgen uitbreiding woestijn:

• Verlies vruchtbare landbouwgrond
• Te weinig water mijnstadjes
  



Oplossing: water ‘oogsten’ uit mist -> camanchaca

         Atacamawoestijn

Oplossing droogte: water ‘oogsten’ uit mist -> camanchaca

1. Westkust Chili: laaghangende bewolking vanaf Grote Oceaan 

2. De mist die hierdoor ontstaat, heet de camanchaca en bestaat uit heel fijne waterdampdruppeltjes

3.  Met plastic netten worden deze druppeltjes opgevangen. De mist condenseert & worden verzameld in opslagtanks voor dorpjes.

          Het Andesgebergte

• Ten zuiden van 40⁰ Z.B. juist westenwinden
• Stuwingsregen in Chili
• Nattere klimaten

       B47                                     Temperatuurfactoren

Vijf factoren hebben grote invloed op de temperatuur. Dat zijn de temperatuurfactoren:

● breedteligging: hoe verder van de evenaar, hoe kouder: B48 t/m B50

● hoogteligging: hoe hoger, hoe kouder: B51 en B52

● ligging ten opzichte van de zee: hoe verder van zee, hoe warmer in de zomer en hoe kouder in de winter: B53

● aanvoer van koude of warmte van elders door wind of zeestromen: B54 en B55

● ligging van gebergten: wel of geen beschutte ligging: B56

Aan de slag:

Wat?	§3.1 Opdrachten: 1 t/m 5 (4c niet)
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof

Beschrijf de invloed van de Humboldtstroom op het klimaat in Chili.

Leg uit wat het subtropisch maximum is en hoe dit invloed heeft op het klimaat van Chili.

Beschrijf de invloed van het Andesgebergte op het klimaat in het noorden van Chili.

2:24-3:48

normale situatie

        Normale situatie

1. Wind waait altijd van hoge naar lage druk. 
2. Voor westkust van Zuid-Amerika ligt een hogedrukgebied
3. Voor de oostkust van Australië/Azië een lagedrukgebied 
4. Ontstaan passaatwinden: van Zuid-Amerika naar Australië/Azië. 

Normale situatie

    4. Ontstaan passaatwinden

    5. Bovenste laag oceaanwater wordt                           opgewarmd

    6. Wordt meegestuwd door de wind

    7. Warm zeewater verzamelt zich bij                            Australië/Azië

    8. Warme zee verwarmt de lucht 

    9. Warme lucht stijgt op + waterdamp (lage            druk)
   10. Koelt boven in lucht weer af en daalt bij               Zuid-Amerika  (hoge druk)

         El Niño 

1. De passaatwinden waaien niet meer.
2. Het warme water wordt niet meer richting Australië/Azië gestuwd. 
3. Westkust van Zuid-Amerika heeft warm water
4. Warme water warmt lucht op + verdamping
5. Stijgende lucht + neerslag (lage druk)
6. Koelt boven in lucht weer af en daalt bij Australië/Azië. 

         El Niño 

• Eens in de 2 tot 7 jaar
• Hoogtepunt rond kerstmis
• Minder ansjovis en sardientjes, meer haaien en kwallen door warmer zeewater

• Meer neerslag grote gevolgen kustgebied Chili:
  Overstromingen, modderstromen,  aardverschuivingen, vernielde oogsten

El Niño 

• El Niño is wereldwijd merkbaar.
  VB: droogte in Zuidoost-Azië en India
  
  Hoe zorgt El Niño daarvoor?
  

Aan de slag:

Wat?	§3.1 Opdrachten: 6 t/m 8 + begin aan oefenopdrachten
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof

• 
  
• Woestijnklimaat
  
• Steppeklimaat
  
• Mediterraan klimaat / middellandse zeeklimaat
  
• Gematigd zeeklimaat
  
• Hooggebergteklimaat
  
• Subtropisch maximum
  
• Waterdamp
  
• De Humboldtstroom
  
• Aanlandige wind
  
• Stuwingsregen
  
• Regenschaduw
  
• Loefzijde

• Lijzijde
• Hogedrukgebied
• Lagedrukgebied
• El Niño
  
• Passaatwinden
  

Begrippenlijst

De klimaatfactoren (herhaling)

1. Breedteligging B44
2. Hoogteligging
3. Ligging ten opzichte van de zee B58
4. Wind- en zeestromen B47 + B49 +                                                                                                       B55 + B56

BW

Cf

Cs

BS

EH

hogedrukgebied

hogedrukgebied

hogedrukgebied

hogedrukgebied

lagedrukgebied

lagedrukgebied

lagedruk gebied

hogedruk gebied

Waar in chili vind je welke klimaten? 

noorden

zuiden

midden 

woestijnklimaat

gematigd zeeklimaat

mediterraan klimaat

Waar in chili zijn de foto's genomen? 

noorden

zuiden

midden 

In dit plaatje is

1. sprake van El Nino
2. sprake van La Nina
3. sprake van een normale situatie

Hoe noemen we de rechterzijde op het plaatje?

1. loefzijde
2. lijzijde

Bij hoge luchtdruk gaat het regenen

1. juist
2. onjuist