democratie en rechtsstaat; parlementaire democratie sinds 1795

• Geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 5

Democratie en rechtsstaat

Zie leerdoelen onderaan blz. 11

Aan het volk van Nederland: kies je eigen vertegenwoordigers

Joan Derk van der Capellen tot den Pol

 Patriottenopstand

Patriotten: zijn voor een democratie in Nederland 

Joan Derk van der Capellen tot den Pol is de leider van de patriotten

Na mislukte opstand vluchten veel Patriotten  naar Frankrijk

Bataafse Republiek

In januari 1796 werd er in Nederland een Nationale Vergadering gekozen: 

Deze had als doel het opstellen van een grondwet. 

1798

- Staatsregeling van 1798

-burgerrechten vastgelegd: 

- Iedereen voor de wet gelijk

- vrijheid van meningsuiting

- vrijheid van godsdienst

De Bataafse Republiek

1795: Bataafse Republiek

• Eenheidsstaat 

Nieuw systeem: Nationale vergadering

Radicalen winnen

Koning Willem I: 1813

* Constitutionele monarchie

   d.w.z een koninkrijk met een grondwet

* gecentraliseerde eenheidsstaat

   d.w.z bestuur vanuit één plaats met overal dezelfde wetten en regels.

*  Verlicht absolutisme: benoemde en onsloeg ministers

Grondwet    (1848)

Wat weet je nog over de grondwet van 1848?

Grondwet 1848

De grote veranderingen:

• Begin parlementair stelsel
• Census kiesrecht obv 
  directe verkiezingen
• Koning onschendbaar. 
  
• Ministers verantwoordelijk
  voor koning en aan parlement

kiesrecht breidt zich uit (1848- 1887)

Je moet weten wat er in 1848 en 1887 gebeurd is.

1848: Thorebecke grondwet

1887: Caoutchouc artikel --> groter gedeelte van de mannelijke bevolking mag stemmen.

ca. 1900 ongeveer de helft van alle mannen

Caoutchouc

Dit was een artikel in de nieuwe grondwet van 1887.

Het kiesrecht was voor  mannen ‘die daarvoor geschikt waren’.

Vernoemd naar een soort rubber.

pacificatie 1917

Pacificatie van 1917

• Algemeen actief en passief kiesrecht voor mannen vanaf 25 jaar
• Passief kiesrecht vrouwen
• Stelsel van evenredige vertegenwoordiging

1919 Algemeen vrouwen kiesrecht: 

Nederland een volwaardige parlementaire democratie!

Is nederland daarna nog democratischer geworden?

Welke invloed hebben verlichtingsidealen vanaf 1775 gehad op de parlementaire ontwikkeling?

Waarom vormt 1813 een breuklijn in de politieke geschiedenis van Nederland?

Wat is de betekenis van de grondwets-
wijziging van 1848?

Hoe ontwikkelde Nederland zich tussen 1848 en 1919 tot een volwaardige democratie?