Nieren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

1

2

3

4

Blaas

nieren

Urinebuis

Urineleider

Werking van de nieren

Afvalstoffen uit het bloed zuiveren (zoals zouten)

Niermerg en nierschors maken hier urine van
Urine wordt verzameld in de nierbekkens

Bouw van de nier

Nier is opgebouwd uit vier duidelijk te onderscheiden onderdelen:

• Nierkapsel
• Nierschors 
• Niermerg 
• Nierbekken

Bijnier = hormoonklier die bovenop elke nier ligt

Nierschors

Niermerg

Nierbekken

Nierader

Nierslagader

Vervoert de urine vanuit de nieren naar de (urine)blaas.

Slaat de urine tijdelijk op

Via deze buis verlaat urine het lichaam

Hier worden afvalstoffen uit het bloed gehaald.

Niermerg en nierschors

Urineleider

Urineblaas

Urinebuis

Doorbloeding nieren

Per minuut stroomt er ruim 1 liter bloed door de nieren.

Hart -> aorta -> nierslagader -> kleinere nierslagadertjes -> Glomerulus -> haarvaten rond nierbuisjes  -> kleinere nieradertjes   ->  nierader  ->

--> onderste holle --> Hart

nierschors (verwijderen afvalstoffen)

niermerg ( verwijderen afvalstoffen)

nierbekken( urine wordt verzameld)

nierslagader ( vol afvalstoffen!)

nierader (gezuiverd bloed)

urineleider (urine afvoeren)

Nieren

• In nierschors en niermerg liggen nefronen
• Nefronen bestaan uit nierbuisjes
• Nierbuisjes monden uit in verzamelbuisjes en die weer in nierbekken
• Nierbuisje start met nierkapseltje (kapsel van Bowman), heeft twee gekronkelde delen en een lus (lis van Henle)
• Haarvaten uit nierslagader: glomerulus
• Diameter afvoerende arteriolen klein, zorgt voor hoge bloeddruk glomerulus
• Veroorzaakt ultrafiltratie naar nierkapsel

Vorming van urine

Lichaam van Malpighi

Door bloeddruk wordt deel van het bloed uit glomerulus in de holte van het kapsel van Bowman wordt geperst: Ultrafiltratie

Vocht in kapsel van Bowman: voorurine.

Voorurine bevat:

water/glucose/aminozuren/opgeloste zouten/afvalstoffen

Voorurine bevat geen:

grote bloedeiwitten/bloedcellen/bloedplaatjes

Vorming urine

In een niereenheid (nefron) wordt urine gevormd.

De ultrafiltratie in lichaampjes van Malpighi --> vorming van voorurine

Terugresorptie heropname bruikbare stoffen in het bloed: lis van Henle, verzamelbuis, tubulus

Urine

Elke dag produceer je  ±180 liter voorurine. Na terugresorptie blijft er maar 1% voorurine over: 1,5 - 2L urine.

Ong. 178L water, 1,5kg keukenzout en 270gr glucose teruggeresorbeerd. 

Vorming urine

De urine vorming hangt af van een aantal factoren:

• De hoeveelheid opgenomen vocht.
• De hoeveelheid opgenomen zouten.
• De hoeveelheid vocht en zouten die je verliest door transpiratie.
  

Nierslagader

• Veel glucose
• Veel zuurstof
• Weinig koolstofdioxide
• Veel ureum

Nierader

• Weinig glucose
• Weinig zuurstof
• Veel koolstofdioxide
• Weinig ureum

Waterhuishouding & hormonen

• ADH: Antidiuretisch hormoon -> Anti-plashormoon
• Te hoge osmotische waarde bloed gemeten in hypothalamus -> ADH -> wand verzamelbuisje meer permeabel voor water -> water vanuit voorurine naar niermerg/bloed -> minder urineproductie -> osmotische waarde daalt
• Alleen bij een te hoge osmotische waarde

Overige uitscheidingsorganen

Nieren: uitscheiding van urine met water, ureum en zouten

Lever: uitscheiding van gal met kleurstoffen

Longen: uitscheiding  van koolstofdioxide

Huid: uitscheiding van water en zouten

Je drinkt erg weinig. Wat gebeurt de ADH concentratie? En de terugresorptie van water?

1. ADH neemt toe, terugresorptie toe
2. ADH neemt af, terugresorptie toe
3. ADH neemt toe, terugresorptie af
4. ADH neemt af, terugresorptie af

De juiste volgorde van het uitscheidingsstelsel is...

1. Nieren - Blaas - Urineleider
2. Nieren - Urineleider - Blaas
3. Urineleider - Nieren - Blaas
4. Urineleider - Blaas - Nieren

1. Nierbekken
2. Niermerg
3. Nierschors
4. Urineleider

1. Nierbekken
2. Nierschors
3. Niermerg