warmte hoofdstuk 5

• nask
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Warmte  

les 1 warmtebronnen

programma

aan het einde van de les weet je:

• wat warmte is 
• wat chemische energie is
• het verschil tussen warmte en temperatuur
• welke soort warmtebronnen er zijn
• 
  

Het verschil tussen warmte en temperatuur

• Warmte is een vorm van Energie
• Temperatuur is niet hetzelfde als warmte
• Door warmte toe te voegen (=verhitten) of juist warmte weg te halen (=koelen) kun je de temperatuur van voorwerpen/stoffen  veranderen

warmtebronnen die op chemische Energie werken:

• brandstoffen bevatten chemische Energie, want verbranden is een chemische reactie (de brandstof verandert in andere stoffen= chemie).
• bij verbranden gebeurt dit: 
  chemische Energie---> warmte Energie
• voorbeelden van warmtebronnen die werken op chemische energie:
   - koken op aargas,
  - een houtvuurtje,
  - een barbecue die op briketten of kolen werkt (NOEM ALTIJD DE BRANDSTOF ERBIJ!!!)

warmtebronnen die op elektrische Energie werken:

• Er zijn veel elektrische apparaten die  elektrische  Energie kunnen omzetten in  warmte Energie dus: elektrische Energie ---> warmte Energie
• voorbeelden van warmtebronnen die werken op elektrische  energie:
   - koken met elektrisch fornuis, (noem elektisch erbij in dit geval!!!)
  - een strijkijzer,
  - een barbecue die op elektriciteit  werkt, (noem elektisch erbij)
  - een broodrooster enz. 

water verwarmen

1. je verbrandt aardgas
2. de pan wordt warm
3. de pan geeft de warmte door aan het water
4. het water warmt op
5. meer water opwarmen duurt langer, kost meer Energie

 aardgas verbranden: de centrale verwarming

- In cv ketel wordt aardgas verbrand
- warme verbrandingsgassen verhitten de warmtewisselaar
- het water in de warmtewisselaar wordt warm 
- warm water stroomt (van beneden naar boven)
- daarom pomp nodig als cv op zolder staat

• is er te weinig zuurstof dan ontstaat er ook koolstofmonoxide
• koolstofmonoxide is dodelijk

verbranding in cv ketel: er moet genoeg zuurstof zijn 

Goed= er is voldoende zuurstof: 

• aardgas+ zuurstof--> koolstofdioxide + waterdamp
• je ziet een blauwe vlam
  

Fout= er is onvoldoende zuurstof: 

• aardgas + zuurstof--> waterdamp+ koolstofmonoxide + roet
• je ziet een gele vlam
• koolstofmonoxide is een dodelijk, zwaar, kleurloos en geurloos gas

zelfstandig aan de slag 

Welke voorwaarden zijn er nodig om brand te krijgen

verbrandingsdriehoek

blussen

1. afkoelen tot onder ontbrandingstemperatuur
2. zuurstof weghalen

3. brandstof weghalen

Transport van Warmte

warmte verspreid zich van een hoge temperatuur naar een lage temperatuur= warmtestransport

- Geleiding

- Stroming

- Straling

Warmte transport Staal: goede warmtegeleider

Kunstof: isolator, slechte warmtegeleider

Warmte transport via geleiding Voorwaarde:
Er moet contact zijn tussen de stof die warmte opneemt en de stof die warmte opneemt.

• Warmtegeleider: neemt makkelijk warmte op maar geeft het ook snel door (b.v. metaal)
• Warmte-isolator: geeft niet makkelijk warmte door. (b.v. hout of kurk)
• Isoleren = warmtetransport tegengaan.
• Dit lukt goed met een laagje stilstaande lucht of een vacuum b.v. dekbed, thermoskan, dubbelglas.

warmtetransport via stroming

• gassen en vloeistof kunnen warmte transporteren(=vervoeren) via stroming
• als stoffen opwarmen zetten ze uit waardoor de dichtheid kleiner wordt.
• daarom stijgen warme gassen en vloeistoffen op en dalen koude gassen en vloeistoffen

Stroming

beweging van lucht door warmte: convectie

Warmteverlies

Door gaten, kieren en openstaande deuren en ramen
verdwijnt warmte via stroming.

Door muren, dichte ramen en deuren
gaat warmte door geleiding naar buiten.

Warmteverlies gaat door straling door al het glas.

je donzen dekbed voorkomt dat jij warmte verlies via

1. straling
2. geleiding
3. stroming

Wat koelt het snelste af?
1 L warm water in

1. in een metalen pan met een groot oppervlakte
2. in een metalen diepe pan met een klein oppervlakte
3. in een glazen schaal met een groot oppervlakte
4. in een diepe glazen schaal met een klein oppervlakte

In de centrale verwarming zit water, dat zorgt dat er warmtetransport is door

1. geleiding
2. stroming
3. straling

welke manier van warmtetransport merk je vooral als je hand boven een vlam is?

1. geleiding
2. stroming
3. straling

Welke vorm van warmtetransport gebruikt de zon om de aarde te verwarmen?

1. geleiding
2. stroming
3. straling

welke manier van warmtetransport merk je als je vingers vlak naast een vlam zijn?

1. geleiding
2. stroming
3. straling

Er is contact tussen twee vaste stoffen. De warmte gaat van de ene vaste stof naar de andere vaste stof.
Welke warmteoverdracht bedoelen we hier?

1. straling
2. stroming
3. geleiding

Als aardgas niet volledig verbrandt, ontstaat er een giftige stof.
welke stof is dit?

1. koolstofdioxide
2. kalkwater
3. roet
4. koolstofmonoxide

Wat is de brandstof in een cv-ketel?

1. Aardgas
2. houtskool
3. hout
4. water

Waar mee kun je koolstofdioxide aantonen

1. kalkwater
2. kopersulfaat
3. gloeiende houtspaander

Wat is het gevaar van koolstofmonoxide

1. giftig
2. het is niet gevaarlijk
3. je ziet het niet
4. je ruikt het niet

als je graag wilt dat de radiator zoveel mogelijk warmte uitstraalt kan die het beste:

1. wit en glimmend geverfd worden
2. wit en dof geverfd worden
3. zwart en glimmend geverfd worden
4. zwart en dof geverfd worden

Als je een brand blust met water, dan dooft het vuur omdat:

1. je de zuurstof weg haalt
2. je de brandstof weg haalt
3. water een niet brandbaar laagje over je huis legt
4. je afkoelt tot onder de ontbrandingstemperatuur

Om een brand te blussen, heb je zuurstof nodig.

1. Waar
2. Niet waar

Welke brand kan je beter niet met water blussen?
Geef meerdere antwoorden.

1. Vlam in de pan
2. Schoorsteenbrand
3. Benzinebrand
4. Brandend staalwol

Een gasleiding is in brand geraakt. Om de brand te blussen draait de brandweer de gaskraan dicht.
Welke voorwaarde voor verbranding haalt de brandweer weg?

1. Brandstof
2. Zuurstof
3. Temperatuur

Ik zet een potje over een brandende kaars. De kaars gaat uit. Welk onderdeel van de branddriehoek haal ik weg?

1. Brandstof
2. Zuurstof
3. Ontbrandings-temperatuur

Wat is geen voorwaarde van de branddriehoek?

1. Brandstof
2. Warmte
3. Lucht
4. Zuurstof

Ik blaas een kaars uit. Welk onderdeel van de branddriehoek haal ik hier weg?

1. Brandstof
2. Zuurstof
3. Ontbrandings-temperatuur