Educatief ontwerp

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Opbouw van de aarde

De aarde bestaat uit drie delen.

Deze drie delen worden ieder kort toegelicht. Daarna volgt er een korte opdracht.

Aardkern

Kern bestaat uit vast materiaal (ijzer/nikkel)

Naar de buitenkant meer vloeibaar

Aardmantel

Belangrijk kenmerk: Vloeibaar

Gesteente kan bewegen (convectiestromen)
-> Magma!

- Magnesium & IJzer

Aardkorst

Aardkorst bestaat uit:

1. Continentale korst
(graniet) 30-70 KM dik

2. Oceanische korst
(Basalt) 6 - 10 KM dik

Aardkern

Aardmantel

Aardkorst

Convectiestromen (fig 1.19)

Beweging in de aardmantel (stromen van magma) leidt tot plaattektoniek.

Zie onderstaande afbeelding voor deze kringloop van convectiestromen.
1. Divergente beweging
2. Covergente beweging
3. Transforme beweging.

Transform

Convergent

Divergent

Mid-oceanische rug

-> ontstaan nieuwe aardkorst 
* Bergketens op de bodem van de oceaanbodem
* Magma komt omhoog

* Jong gesteente bij de rug, ouder gesteente verder weg.
(zie figuur 1.18)

Bewijs voor Wegener

Convergente breuk

Divergente breuk

Transforme breuk

Nieuwe aardkorst

Aardbevingen

Korst verdwijnt

Mid-oceanische rug

Gebergtevorming

Gevolgen van plaatbewegingen

Les 2

Wat veroorzaakt de spreiding op de oceaanbodem?

1. Platen die naar elkaar toe gaan
2. Platen die uit elkaar drijven
3. Platen die langs elkaar af gaan
4. Aardbevingen

Zware aardbevingen

Grootste bergketen ter wereld

Vulkanisme

Divergent

Convergent

Transform

Schildvulkaan

Stratovulkaan

Schildvulkaan

Str

	Schild	Strato
Breuk	Divergente breuk - Mid oceanische rug	Convergente breuk - Subductie
Manier van uitbarsten	Effusieve uitbarsting - Rustig	Explosieve uitbarsting - Pyroclastica in de lucht (as, vulkanische gesteente, puimsteen)
Viscociteit (Stroperigheid)	Lage Viscociteit (Stroomt makkelijker)	Hoge viscociteit (Stroomt moeizamer)

Hotspots (uitzondering(!!)

- Geen breukzone in de buurt
- Mantelpluim
-> Plek waar zeer heet magma zich door de lithosfeer werkt.

Door bewegen van de plaat ontstaat een reeks vulkanische eilanden. (zie W21)

Viscociteit

Stroperigheid van gesteente
- Bij een schildvulkaan (Basalt)
* Basalt is erg mafisch

- Bij een stratovulkaan (Basalt en Graniet)
* Felsisch magma (Graniet) is veel stroperiger dan Mafisch magma
->  Bevat veel silica
-> meer uitgekristaliseerd en zwaarder (hogere dichtheid)

Midden op plaat

schildvulkaan

stratovulkaan

Hawaii

Bij mantelpluim

bij divergentie

bij convergentie

steil

flauw hellend

Hotspot 

Zware aardbevingen

Lichte aardbevingen

Les 3

Tekenen van de dwarsdoorsnedes.

Plaattektonische situaties

• Divergentie --> Rifting / Seafloor spreading

• Transform/Transversaal --> Platen bewegen langs elkaar

• Convergentie --> subductie: oceanische plaat onder oceanische plaat

• Convergentie --> subductie: oceanische plaat onder continentale plaat

• Convergentie --> continentale plaat tegen continentale plaat

• Hotspot --> mantelpluim onder de aardkorst