4.5 Lenzen gebruiken

• W&T
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

4.5 Lenzen gebruiken 

In de bioscoop worden de films vertoond op een groot scherm. Hoe ontstaat een groot filmbeeld in de bioscoop?

1. In de bioscoop wordt een heel grote projector gebruikt.
2. De afstand tussen de filmprojector en het scherm is erg groot.
3. In de bioscoop wordt een film gebruikt met grote afbeeldingen erop.

Doelen deze les

1. Ik kan de werking van een camera obscura uitleggen 

2. Ik kan de twee soorten lenzen tekenen.

3. Ik kan de begrippen ‘convergerend en divergerend’ koppelen aan de bolle en holle lens 

4. Ik kan de lichtstralen van een convergerende- en divergerende werking tekenen 

5. Ik kan de begrippen ‘brandpunt en brandpuntafstand’ uitleggen 

6. Ik kan aan de hand van de drie constructiestralen een beeld tekenen. 

7.. Ik kan in eigen woorden het begrip ‘vergroting’ uitleggen 

8. Ik kan rekenen met N = (inclusief het herschrijven van de formule zodat je elke onbekende grootheid kunt uitrekenen)

De voorloper van de moderne camera:

de camera obscura

Camera Obscura 

Deze schilder gebruikt een camera obscura om een portret te schilderen. 

Welk nadeel zou je kunnen ervaren?

Camera obscura = donkere kamer

Wat valt op? Het gaatje. Waardoor de contouren getekend kunnen worden.

Nadeel: beeld i zwak en onscherp. Door in het gat een lens te zetten, krijg je een scherper en veel lichter beeld op het scherm,. 

Bolle lenzen

Een positieve lens is in het midden dikker dan aan de rand

Een bolle lens noem je ook wel een positieve lens.

Een positieve lens

Een positieve (bolle) lens heeft een convergente werking.

De lichtstralen gaan naar elkaar toe.

Er ontstaat een brandpunt.

Positieve lenzen

Met een positieve lens kun je een voorwerp vergroot of verkleind afbeelden

Holle lenzen

Een holle lens noem je ook wel een negatieve lens.

Een negatieve lens is in het midden dunner dan aan de rand.

Negatieve lenzen

De lichtstralen gaan uit elkaar.

Een negatieve lens heeft een divergerende werking.

 Lenzen

Lenzen teken je als een rechte streep met een Plus(positieve lens) of een min(negatieve lens) erboven.

Bril nodig?

Verziend? 

Dichtbij onscherp, bolle lens +

Bijziend?

Veraf onscherp, holle lens -

• positieve lens
  
• convergerende werking (lichtstralen worden naar elkaar toe gebogen)
  
• hoe sterker de lens (hoe boller de lens is) , hoe sterker de convergerende werking: het brandpunt (F) komt dichter bij de lens te liggen

• negatieve lens 
• divergerende werking (lichtstralen worden uit elkaar gebogen
  
• hoe sterker de lens, hoe verder de lichtstralen uit elkaar gebogen worden

Bolle lens

Holle lens

 lenzen

Hoe sterker de lens hoe groter de convergerende of divergerende werking is.

Zet de begrippen op de juiste plek in het plaatje.

Lens

brandpunt

brandpunt afstand

Brandpunt - F

1

2

4

3

Bij een sterkere negatieve lens is de werking

1. een grotere divergerende werking
2. een kleinere convergerende werking
3. een grotere convergerende werking
4. een kleinere divergerende werking

Juist of onjuist
Bij een convergerende werking gaan de lichtstralen uit elkaar.

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist
Een bolle lens is in het midden smaller dan aan de rand.

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist
Met holle lenzen kun je zowel vergroten als verkleinen.

1. juist
2. onjuist

Een vergrootglas is een bolle lens.

1. Waar
2. Niet waar

Beeld positieve lens

1

2

3

Positieve lenzen

Spiegelbeeld

 Construeren

Teken eerst de lens met de brandpunten, het voorwerp en de hoofdas.

 construeren

1. Teken een lichtstraal vanuit B evenwijdig aan de hoofdas tot deze de lens raakt.

2. Teken deze lichtstraal achter de lens verder door het brandpunt.

 construeren

3. Teken een lichtstraal vanuit B door het midden van de lens.

4. Teken deze lichtstraal achter de lens door in dezelfde richting.

 construeren

5. Teken een lichtstraal vanuit B door het brandpunt voor de lens. Je mag de lens denkbeeldig vergroten met een stippellijn.

6. Teken deze lichtstraal achter de lens evenwijdig aan de hoofdas.

 construeren

7. Het punt waar de drie lichtstralen samenkomen, is het beeldpunt B*
.

Teken nu vanuit A* en B* het beeld van het voorwerp.

Afbuiging in prisma

Hoe bepaal je de vergroting van een  lens?

Voor de vergroting geldt:

Vergroting = grootte beeld / grootte voorwerp 

of

Vergroting = beeldafstand / voorwerpsafstand

De vf = 2,5
Is dit een vergroting of verkleining?

1. vergroting
2. verkleining

THoe groot is in de linker tekening de vergroting

1. 0,5
2. 1
3. 2
4. 0

Foto B is een
vergroting van A.
Wat is de factor?

1. 80:24=3,33
2. 80-24=56
3. 24:80=0,3
4. 80x24=1920

Aan de slag

Maak alle opdrachten van 4.5.