Angst en dwangstoornissen

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Angst en dwangstoornissen

Wat is jouw angst?

Definitie

Een angststoornis is een psychische aandoening waarbij de angst geen reële basis heeft en de cliënt sociale problemen door de angst ondervindt.

Ervaringen

Wie van jullie heeft persoonlijke ervaringen met angst- en/of dwangstoornissen? ​

  

Wie van jullie heeft professionele ervaringen met angst- en/of dwangstoornissen? ​

​

Wat voel je in je lichaam bij angst?

Angst

Angst is ‘Een emotie welke veroorzaakt wordt

door een waargenomen of beleefde bedreiging

en die meestal leidt tot een vermijding of 

ontwijking daarvan’. ​

Angst wordt beschouwd als een  basale 

overlevingsmechanisme van het brein. 

Welke overlevinsmechanismen ken je?

Angststoornis

Wanneer iemand: regelmatig buitensporig angstig reageert, op voorwerpen of in situaties waarbij dit helemaal niet nodig is;

Zeer regelmatig angst- en paniekaanvallen doormaakt, zonder begrijpelijke aanleiding;

bijzonder gedrag nodig hebt om niet door angst of paniek overvallen te worden.

Je spreekt van een angst- of aan angst gerelateerde stoornis als angst op een onwenselijke manier het leven beheerst en/of belemmert. Je kunt dit merken aan lichamelijk, psychische en sociale verschijnselen.

Definitie angststoornis volgens DSM-5

1. “Een excessieve angst en bezorgdheid (bange voorgevoelens) die gedurende minstens zes maanden vaker wel dan niet aanwezig zijn en betrekking hebben op een aantal gebeurtenissen of activiteiten.
2. “De betrokkene vindt het moeilijk om zijn of haar bezorgdheid onder controle te houden.”
3. “De angst en bezorgdheid gaan gepaard met minimaal drie van de volgende zes symptomen: rusteloosheid; snel vermoeid raken; moeite met concentreren; prikkelbaarheid; spierspanning; slaapstoornis.”
4. “De angst, de bezorgdheid of de lichamelijke klachten veroorzaken beperkingen in het sociale of beroepsmatig functioneren of in het functioneren op andere belangrijke terreinen.”
5. “De stoornis kan niet beter worden verklaard door een andere psychische stoornis.”

Opdracht

Zoek uit wat de volgende angststoornissen inhouden:

• Separatieangststoornis​
• Sociale fobie ​
• Selectief mutisme ​
  
• Specifieke fobie ​
• Paniekstoornis ​
  
• Agorafobie ​
• Gegeneraliseerde angststoornis ​

Paniekaanval

Bij een paniekstoornis is sprake van een plotselinge aanval van paniek, die samengaat met een gevoel van totaal controleverlies. Door de angst voor de angst en opnieuw een paniekaanval ontstaat de stoornis.

Wat denk/voel je bij dit plaatje?

Wat denk/voel je bij dit plaatje?

Hoeveel mensen hebben er last van een angststoornis?

1. 280.000
2. 590.000
3. 723.000
4. 1.100.000

Fobie

Iemand heeft een fobie wanneer hij irreële angsten heeft voor bepaalde voorwerpen, situaties of dieren, en wanneer die angst zijn leven gaat beheersen.

Een enkelvoudige fobie is een ernstige angst gericht op een specifiek voorwerp of een specifieke situatie of dier, bijvoorbeeld een tunnel, een afgesloten ruimte, een vliegreis, een spin.

 Agorafobie is een ernstige angst om de vertrouwde, veilige omgeving te verlaten. Het wordt ook wel pleinvrees, straatvrees of ruimtevrees genoemd.

Een sociale fobie is een ernstige angst in situaties waarbij iemand moet presteren of sociaal moet functioneren. De betrokkene heeft het gevoel dat anderen hem (negatief) zullen beoordelen. 

De angstcirkel

Leg uit aan de hand van antwoorden uit opdracht 1 de Angstcirkel uit.

‘Het is een vecht-of-vluchtrespons op een moment dat er helemaal geen sprake is van een bedreiging. Het probleem zit hem daardoor vooral in de reactie op die verschijnselen; dat mensen vluchten voor de situatie waarin die hartkloppingen en dergelijke zich voordoen. Dan wordt de angst de baas. Eerst krijg je het alleen benauwd op de snelweg, maar zodra je die gaat mijden, krijg je ook last op secundaire wegen.’

Terugkerende en aanhoudende GEDACHTEN, IMPULSEN of
VOORSTELLINGEN die als ongewenst worden ervaren en die bij de meeste betrokkenen duidelijke angst of lijdendruk ervaren, past bij...... ​

1. OBSESSIE
2. COMPULSIE

Wat is het verschil tussen een obsessie en compulsie?

Obsessieve compulsieve stoornis

COMPULSIE

Terugkerende handelingen of psychische activiteiten waartoe de betrokkene zich gedwongen voelt in reactie op een obsessie of volgens regels die rigide moeten worden toegepast

OBSESSIE

Terugkerende en aanhoudende gedachten, impulsen of voorstellingen die als ongewenst worden ervaren en die bij de meeste betrokkenen duidelijke angst of lijdendruk ervaren 

Compulsie:

De handelingen of psychische activiteiten zijn gericht op het voorkomen of verminderen van de angst of op het voorkomen van bepaalde gevreesde gebeurtenissen of situaties. ​

Obsessie:

De betrokkene probeert deze gedachten, impulsen of voorstellingen te negeren en of te onderdrukken of deze te neutraliseren met een andere gedachte of handeling ​

Oorzaken/ risicofactoren

​Biologisch​: - Erfelijk ​

                        - Hebben van een psychische stoornis ​

                        - Kinderen met lagere intelligentie ​

                        - Zwangerschap ​

​

Psychologisch​: - Persoonlijkheid

                                 - Coping

​

Sociaal ​:  - Leefomgeving ​(gezin, werkomgeving, hobby's enz)

                    - Life-events ​

​

​

Wat weet je al over dwangstoornissen?

Wat is een dwangstoornis?

Een dwangstoornis is een psychische aandoening waarbij iemand last heeft van terugkerende dwanggedachten en/of dwanghandelingen.

Kenmerken van dwangstoornissen

Smetvrees, controle dwang, vraag dwang, dwangmatig tellen, ordenen en rangschikken zijn allemaal voorbeelden van dwanggedachten en handelingen.

Smetvrees

Smetvrees is een dwangmatige angst voor besmetting of vuil. Dit kan leiden tot herhaaldelijk handen wassen of vermijding van bepaalde situaties.

Controledwang

Bij controledwang voelt iemand de behoefte om alles onder controle te houden, zelfs kleine details. Dit kan leiden tot perfectionisme en veel stress.

Vraagdwang

Mensen met vraagdwang stellen zichzelf voortdurend vragen en voelen de drang om deze vragen te beantwoorden of op te lossen.

Dwangmatig tellen

Dwangmatig tellen houdt in dat iemand steeds opnieuw telt, bijvoorbeeld voorwerpen of stappen, om angstgevoelens te verminderen.

Ordenen en rangschikken

Mensen met dwangstoornissen kunnen de drang voelen om alles te ordenen en te rangschikken op een specifieke manier, wat veel tijd in beslag kan nemen.

Ondersteuning bieden

Het is belangrijk om begripvol en geduldig te zijn, de persoon aan te moedigen professionele hulp te zoeken en een veilige omgeving te bieden.